Trump Çin rüsumlarını təxirə saldı

Sizin şərhiniz çox məqbuldur. Tariflərin təxirə salınmasının yalnız müvəqqəti bir həll olduğu və əsas məsələləri həll etmədiyi fikri ilə tam razıyam. Danışıqlar üçün vaxt qazanmaq məqsədi daşıyan bu "atəşkəs"in uzunmüddətli təsiri həqiqətən də sual doğurur. Uzunmüddətli perspektivdə, iki ölkənin qarşılıqlı asılılığını nəzərə alaraq, ticarət müharibəsi əvəzinə daha sıx iqtisadi əməkdaşlıq modelinin qurulması daha məqsədəuyğun olardı fikrinə də qatılıram. Bu, hər iki tərəf üçün daha dayanıqlı və faydalı bir yanaşma ola bilər.

Məqalədə qeyd olunan tariflərin təxirə salınması, müvəqqəti bir rahatlama təmin etsə də, əslində iki böyük iqtisadi güc arasındakı strukturla bağlı münaqişənin yalnız bir elementini təşkil edir. Bu cür ticarət siyasətləri, qlobal təchizat zəncirlərinin yenidən qurulması və transmilli şirkətlərin strategiyalarının dəyişməsi kimi daha geniş miqyaslı tendensiyalarla sıx bağlıdır. Belə bir "atəşkəs" müvəqqəti olaraq gərginliyi azaltsa da, əsas məsələləri həll etmədiyi təqdirdə, gələcəkdə daha fərqli formalarda yenidən ortaya çıxması ehtimalı yüksəkdir. Belə bir vəziyyətdə, uzunmüddətli perspektivdə, tərəflərin yalnız tariflərdən deyil, həm də intellektual mülkiyyət, texnologiya transferi və bazar əlçatımlılığı kimi fundamental məsələlərdə razılığa gəlməsi hansı nəticələrə yol aça bilər?

Yaxşı, baxaq: Tariflər təxirə salındı, amma əslində bu sadəcə bir "atəşkəs" imiş. Bu, hər iki tərəfin də biraz nəfəs almağa vaxt qazandığı deməkdir, bəlkə də növbəti ticarət savaşına hazırlaşmaq üçün. Mənə elə gəlir ki, bu, sanki iki uşaq dalaşanda valideynlərinin "indi sakit olun, sonra danışarıq" deməsi kimidir. Amma əsas problem həll olunmayıb, ona görə də bu sakitlik uzun sürməyəcək. Əsas məsələlərdə, yəni intellektual mülkiyyət, texnologiya transferi və bazar əlçatımlılığı kimi şeylərdə bir razılığa gəlməsələr, bu münaqişə fərqli bəhanələrlə yenidən ortaya çıxacaq. Maraqlıdır, görəsən bu dəfə hansı tərəf "əvvəl mən dedim" deyəcək?

Qeyd olunan şərhi diqqətlə oxudum. Məqlənin əsas mövzusu olan ABŞ-Çin ticarət müharibəsi kontekstində "atəşkəs" qərarının müvəqqəti rahatlama gətirdiyi fikri ilə razıyam. Şərh müəllifinin vurğuladığı kimi, bu təxirəsalmanın uzunmüddətli nəticələri və "atəşkəs" adının gerçəkliyi nə dərəcədə əks etdirdiyi mühüm məqamlardır. 90 günlük müddətin hər iki tərəf üçün danışıqlar masasında qalmaq şansı yaratması, lakin eyni zamanda əsaslı həll tapılmamasının gərginliyi artıra biləcəyi ehtimalı da diqqətəlayiqdir. Daxili siyasi amillərin də bu qərarda rol oynayıb-oynamadığı məsələsi isə əlavə bir baxış bucağı təqdim edir. Müzakirəyə dəyər, düşünülmüş bir şərhdir.

Sizin fikirləriniz çox yerindədir. Bu 90 günlük təxirə salma həqiqətən də ABŞ-Çin ticarət münasibətlərində yalnız kiçik bir fasilədir. Məqalədə də qeyd edildiyi kimi, bu qərarın nəticəsi olaraq Avropa İttifaqı kimi digər ticarət tərəfdaşlarına münasibətdə göstərilən fərqli yanaşma, Tramp administrasiyasının ticarət siyasətinin ardıcıllığı barədə suallar doğurur. ABŞ-ın daxili sənayelərini qorumaq adı altında tətbiq etdiyi ticarət baryerlərinin qlobal ticarətə uzunmüddətli təsiri isə hələ də bir sual işarəsi olaraq qalır. Əslində, bu qərarın "strateji" bir addım olub-olmadığı, yoxsa sadəcə olaraq diplomatik bir manevr olduğu hələ aydın deyil. Bu müvəqqəti "atəşkəs"dən sonra ticarət müharibəsinin hansı istiqamətdə inkişaf edəcəyi və digər ölkələrlə münasibətlərə necə təsir edəcəyi diqqətlə izlənməlidir.

'Trump Çin rüsumlarını təxirə saldı' başlıqlı məqaləyə şərhlə cavab verin. Şərh 'disagreeing' üslubunda olmalı və ABŞ-Çin ticarət müharibəsi mövzusunu nəzərə almalıdır. Sizin cavabınız aşağıdakı məqaləyə əsaslanmalıdır:

"ABŞ və Çin Ticarət Gərginliyində Atəşkəs: Tariflər Müvəqqəti Olaraq Saxlanıldı

## Tramp Administrasiyası Çin Mallarına Tətbiq Olunan Tarifləri Gecikdirdi
ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar ertəsi günü Çin mallarına tətbiq edilən yüksək tarifləri ən azı 90 gün müddətinə təxirə salan fərman imzaladı. Bu addım, ABŞ və Çin arasında davam edən ticarət müharibəsində atəşkəsin uzadılması deməkdir.

## Tarif Səviyyələri
Prezidentin fərmanı ilə tarif səviyyələri 30 faizdə saxlanılacaq. Bu səviyyə, hər iki ölkənin 100 faizi aşan qarşılıqlı tariflərdən müvəqqəti olaraq geri çəkilməyə razılaşdığı may ayının ortalarında müəyyən edilmişdi. Razılaşmanın müddəti çərşənbə axşamı başa çatmalı idi və uzadılmadığı təqdirdə bəzi Çin mallarına tətbiq olunan vergilər ən azı 80 faizə qədər arta bilərdi. Fərmanda qeyd olunur ki, ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi "qarşılıqlı" tarif ən azı noyabrın 10-dək 10 faiz səviyyəsində qalacaq. Bu ilin əvvəlində fentanil qaçaqmalçılığına görə Çinə tətbiq edilən əlavə 20 faizlik tarif də hələ qüvvədədir və ümumi dərəcəni 30 faizə çatdırır.

## Danışıqlar Davam Edir
Ağ Evin yaydığı məlumatda bildirilir ki, ABŞ və Çin ticarət qarşılıqlılığı və milli təhlükəsizlik məsələlərini həll etmək üçün bir neçə məhsuldar danışıqlar raundu keçirib. Ticarət naziri Howard Lutnick ötən həftə bildirmişdi ki, iki ölkə uzunmüddətli ticarət sazişi üzrə danışıqlar apararkən Çin və ABŞ-ın 90 günlük uzadılmağa razılaşması "ehtimalı" yüksəkdir. ABŞ prezidenti Donald Tramp bazar ertəsi günü jurnalistlərə bildirmişdi ki, danışıqlar "olduqca yaxşı" gedir. Hər iki tərəfin nümayəndələri ötən ayın sonunda Stokholmda görüşmüşdülər.

## Yüksək Tariflərin Fəsadları
Yüksək tariflərin bərpası ABŞ-ın Çin malları idxalının kəskin şəkildə azalmasına səbəb ola bilərdi və bu da dünyanın iki ən böyük iqtisadiyyatı arasında ticarəti pozardı. Aprel ayının ortalarında, Çin idxalına tətbiq olunan tariflər hələ də 145 faiz təşkil edərkən, Tramp administrasiyası mümkün təchizat zənciri pozuntular"

Məqalənin orijinal şərhi aşağıdakı kimidir:
"ABŞ və Çin Ticarət Gərginliyində Atəşkəs: Tariflər Müvəqqəti Olaraq Saxlanıldı" başlıqlı yazıya dair şərhinizə cavab olaraq, analitik bir yanaşma təqdim edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, ABŞ-ın Çinə qarşı ticarət siyasətindəki bu son hadisələr, xüsusilə də tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, gərginliyin azaldılması baxımından müsbət qarşılansa da, bu qərarın daha dərin təhlilə ehtiyacı var.

Həqiqətən də, bu təxirə salınma müvəqqəti bir qurtuluş təmin edir və danışıqlar üçün əlavə vaxt yaradır. Lakin, sizin də vurğuladığınız kimi, bu addımı ticarət müharibəsinin həllinə doğru atılmış əsaslı bir addım kimi görməmək lazımdır. Bu qərar, Tramp administrasiyasının daxili siyasi motivləri və ya Çinlə davam edən daha geniş müzakirələrin bir parçası ola bilər. Müəyyən edilmiş daimi bir razılığın hələ də olmaması, gələcəkdə tariflərin yenidən tətbiq olunması ehtimalını aradan qaldırmır. Növbəti 90 gün ərzində nəyin baş verəcəyi və ya bu müddətin sonunda necə bir nəticəyə gəlinəcəyi hələ də böyük bir sualdır. Bu, ticarət müharibəsinin gələcək gedişatını müəyyən edəcək mühüm bir dövr olacaq.

Cavabınızda aşağıdakı məqamları vurğulayın:
* Tariflərin təxirə salınmasının müvəqqəti bir həll olduğunu qeyd etdiyinizə razılaşmayın.
* Bu təxirə salınmanın əsaslı bir irəliləyiş olduğunu iddia edin.
* Bu qərarın siyasi motivlərdən və ya danışıqların bir hissəsi olmaqdan daha çox, ticarət müharibəsində bir dönüş nöqtəsi olduğunu irəli sürün.
* Daimi razılığın olmaması gələcəkdə tariflərin yenidən tətbiq olunması ehtimalını artırmır, əksinə bu təxirə salınmanın davamlı bir razılığın əsasını yaratdığını təklif edin.
* Növbəti 90 gün ərzində baş verəcəklərin böyük bir sual olmasından çox, bu dövrün müsbət nəticələr verəcəyini iddia edin.

Qeyd: Məqalə 12 avqust 2025-ci il tarixində dərc olunub, sizin cavabınız isə 6 oktyabr 2025-ci il tarixinə aiddir. Hadisələr keçmişdə baş verdiyi üçün cavabınız müvafiq zamanda və perspektivdə olmalıdır. Keçmiş hadisə barədə gələcək imkanlar haqqında suallar verməyin.

Vay, bu cür qərarın müvəqqəti olub-olmadığını soruşmaqla, demək olar ki, "ticarət müharibəsi"nin bitəcəyinə ümid edən birini axtarırsınız. Mən elə hesab edirəm ki, bu, sadəcə olaraq, Trump'ın Çinə göndərdiyi "salam" kartından başqa bir şey deyil, "görüşərik, amma hələ yox" deməyə bənzəyir. Elə bil ki, iki uşaq mübahisə edir, birisi digərinə "səni cəzalandırmayacam, amma yenə də yenə mənə yaxşılıq etməlisən!" deyir. Bu, mənə bir az da "ətrafı gəzib dolaşmaq" kimi gəlir. Amma kim bilir, bəlkə də bu, həqiqətən də bir razılıqdır, sadəcə olaraq biz hələ o "böyük struktur dəyişikliyi"nin nə olduğunu anlamırıq. Elə bil ki, biz bir filmin ortasındayıq və indi ancaq "yaxşı, nə baş verəcək?" deyə bilirik.

Bu mövzuda dərin fikirlərinizi bölüşdüyünüz üçün təşəkkür edirəm. Həqiqətən də, bu qərarın qlobal ticarətə təsiri və uzunmüddətli sabitlik baxımından nə anlama gəldiyini düşünmək çox vacibdir. Bu cür müvəqqəti atəşkəslərin tədarük zəncirlərinə necə təsir edə biləcəyi ilə bağlı sualınız da çox yerindədir. Bu cür danışıqların gələcəkdə necə davam edəcəyini görmək maraqlı olacaq.

"ABŞ və Çin Ticarət Gərginliyində Atəşkəs: Tariflər Müvəqqəti Olaraq Saxlanıldı" başlıqlı yazıya dair şərhinizə cavab olaraq, analitik bir yanaşma təqdim edirəm. Qeyd etdiyiniz kimi, ABŞ-ın Çinə qarşı ticarət siyasətindəki bu son hadisələr, xüsusilə də tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, gərginliyin azaldılması baxımından müsbət qarşılansa da, bu qərarın daha dərin təhlilə ehtiyacı var.

Həqiqətən də, bu təxirə salınma müvəqqəti bir qurtuluş təmin edir və danışıqlar üçün əlavə vaxt yaradır. Lakin, sizin də vurğuladığınız kimi, bu addımı ticarət müharibəsinin həllinə doğru atılmış əsaslı bir addım kimi görməmək lazımdır. Bu qərar, Tramp administrasiyasının daxili siyasi motivləri və ya Çinlə davam edən daha geniş müzakirələrin bir parçası ola bilər. Müəyyən edilmiş daimi bir razılığın hələ də olmaması, gələcəkdə tariflərin yenidən tətbiq olunması ehtimalını aradan qaldırmır. Növbəti 90 gün ərzində nəyin baş verəcəyi və ya bu müddətin sonunda necə bir nəticəyə gəlinəcəyi hələ də böyük bir sualdır. Bu, ticarət müharibəsinin gələcək gedişatını müəyyən edəcək mühüm bir dövr olacaq.

Eh, bu "atəşkəs" də nədir belə? Sanki iki qardaş dalaşıb, valideynlər də "ayrı durun, axşam barışarsınız" deyib. 90 gün, hə? Bu müddət ərzində Çin bazarı daha da dadlı konfetlər düzəldər, Amerikansan da "hə, yaxşı, bir az da endirim eləsəniz, biz də fərmanı yandırarıq" deyər. Gələn dəfə danışıqlar masası daha da qızışacaq, bax görərsən! Amma əslində, kim bilir, bəlkə də bu sadəcə bir "ticarət"dir, yəni kim daha yaxşı aldadır? Mən də baxıram ki, bu işdən kimin cibinin dolduğu aydın deyil.

Şərhinizdəki qeydlər ədalətli və düşünülmüşdür. Tariflərin təxirə salınması, şübhəsiz ki, bir müddətdir, amma onların tamamilə ləğv edilməsi demək deyil. Bu, hər iki tərəf üçün danışıqlar masasında vaxt qazanmaq və gələcək addımları strategiya etmək baxımından önəmlidir. Məqalədə də vurğulandığı kimi, bu qərar ticarət gərginliyini müvəqqəti azaldır, lakin gələcəkdə daha sərt tədbirlərin tətbiq olunma ehtimalını tamamilə aradan qaldırmır.

Şərhinizdə qaldırılan digər bir vacib məqam isə, bu gecikmənin Çin istehsalçıları üçün fürsət yaratması, eyni zamanda ABŞ daxilindəki yerli sənayelərin artan rəqabətlə necə üzləşəcəyi məsələsidir. Bu, hər iki ölkənin iqtisadiyyatına təsir edə biləcək mühüm bir sualdır. Bu "atəşkəsin" uzunmüddətli məqsədləri və davamlılığı barədə fərqli baxış bucaqları olması təbiidir.

Ümumilikdə, bu məsələnin bir çox tərəfi var və sizin şərhiniz bu müxtəlif perspektivləri əks etdirir.

"Atəşkəs" ifadəsinə diqqət yetirdiyiniz üçün təşəkkür edirəm. Bu, həqiqətən də müzakirəyə dəyər bir məqamdır. Təxirə salınmanın müvəqqəti bir razılıq olduğunu qeyd etmisiniz və mən də bunun uzunmüddətli sülhə aparıb aparmayacağı sualını qaldırıram.

Bu qərarın hansı şərtlər altında qəbul edildiyini və gələcəkdə ticarət gərginliyinin yenidən alovlanması ehtimalını daha yaxşı anlamaq üçün əlavə məlumatlar varmı? Bu addım sadəcə strateji bir manevrdir, yoxsa bu, ABŞ və Çin arasındakı ticarət müharibəsinə həqiqi bir həllə doğru atılmış bir addımdır? Tariflərin sabit qalması üçün əsas tələblər nələrdir və bu razılaşma pozularsa, nə baş verə bilər? Bu suallar cavab taparsa, mən bu müvəqqəti "atəşkəs"in əslində nə məna kəşf etdiyini daha yaxşı başa düşə bilərəm.

Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyinin müvəqqəti olaraq dayandırılması hər iki tərəf üçün müəyyən bir rahatlıq gətirir. Lakin sizin də toxunduğunuz kimi, əsas məsələ bu "atəşkəsin" uzunmüddətli nəticələrinin necə olacağıdır. Əslində, bu cür müvəqqəti həllər gələcəkdə daha böyük problemlərin yaranmasına səbəb ola bilərmi, bu sual hələ də cavabını gözləyir. Tərəflərin uzunmüddətli və davamlı bir strategiya üzərində işləməsi, o cümlədən regional ticarət sazişlərini gücləndirmək və yeni ticarət yolları axtarmaq əvəzinə, mövcud ticarət maneələrini aradan qaldırmağa yönəlməsi daha məqsədəuyğun olardı. Bu, sadəcə bir-biri ilə danışıqlar aparmaqla deyil, həm də digər alternativ yolları araşdırmaqla mümkündür.

Şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. ABŞ və Çin arasındakı ticarət müharibəsindəki bu son inkişafların daha geniş strateji mənzərəyə necə uyğun gəldiyinə dair qaldırdığınız suallar olduqca əhəmiyyətlidir. Tariflərin təxirə salınmasının yalnız müvəqqəti bir rahatlama olub-olmadığını və ya uzunmüddətli müqavilələrə yol aça biləcək daha böyük bir strategiyanın hissəsi olub-olmadığını düşünmək maraqlıdır. Danışıqlar üçün açılan pəncərənin, hər iki tərəfin də mövqeyini gücləndirə biləcəyi fikri də diqqətəlayiqdir. Gələcək siyasətlərin davamlılığını təhlil etmək həqiqətən də mühüm olacaq.

Sizə 'Trump Çin rüsumlarını təxirə saldı' başlıqlı bir yazı məqaləsinə verilmiş şərhiə cavab yazmağınız tapşırılır. Orijinal şərh belədir: 'Məqalədə qeyd olunduğu kimi, ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi rüsumların 90 gün müddətinə təxirə salınması, ticarət müharibəsindəki gərginliyin müvəqqəti azaldığını göstərir. Bu, investorlar və istehlakçılar üçün müəyyən bir rahatlıq təmin edə bilər.

Bununla belə, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salma strategiyasının uzunmüddətli nəticələri nə ola bilər? Məsələn, bu 90 günlük müddət ərzində əsas məsələlərin həllinə dair əhəmiyyətli bir irəliləyiş əldə olunmasa, bu sadəcə bir gecikdirmə olacaq və hər iki ölkə üçün daha da ciddi ticarət çətinlikləri yaradacaqdır. Həmçinin, bu qərarın ABŞ-ın öz istehsalçılarına və milli iqtisadiyyatına təsirini necə qiymətləndirmək olar? Tariflərin bərpasının ehtimalı qeyri-müəyyənliyi artıraraq investisiya qərarlarını çətinləşdirə bilər.'. Bu şərhiə 'critical' üslubunda, məqalənin əsas mövzusunu ('ABŞ-Çin ticarət müharibəsi') nəzərə alaraq düşünülmüş bir cavab yazın.

Bu şərh, tarixin təkrarlanmasına dair əhəmiyyətli bir nöqtəyə toxunur. Lakin, 2000-ci illərin əvvəllərindəki tekstil müharibəsi ilə indiki qlobal ticarət müharibəsi arasındakı fərqləri diqqətdən yayınır. O dövrdəki məhdudiyyətlər bu günki qlobal təchizat zəncirləri və investisiya axınları ilə müqayisədə çox kiçik idi. Tramp administrasiyasının genişmiqyaslı tarifləri və Çinin cavabı, hər iki tərəf üçün də ciddi iqtisadi nəticələrə yol aça bilər. Əsas sual, bu 90 günlük təxirəsalmanın həqiqətən də irəliləyişə səbəb olub-olmayacağıdır. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, müvəqqəti güzəştlər əsas məsələləri həll etmək üçün kifayət etmir. Əgər hər iki tərəf yalnız zaman qazanmağa çalışırsa, bu təxirəsalma sadəcə bir "atəşkəs" olaraq qalacaq və gələcəkdə daha böyük gərginliklərə yol aça biləcək. Bu addımın qarşılıqlı bir razılaşma olub-olmadığını və ya birtərəfli bir güzəşt olduğunu anlamaq üçün əsaslı məlumatlara ehtiyac var.

Sizin fikirləriniz çox önəmlidir. Tarixi müqayisələr həqiqətən də indiki vəziyyətin anlaşılmasına kömək edir. Bəs, bu "atəşkəs" əslində nə qədər davamlı ola bilər? Tarix boyu gördüyümüz müvəqqəti razılaşmaların real nəticələrini nəzərə alsaq, bu dəfə daha dərindən bir həll yolu tapa biləcəklərinə inamınız nə qədərdir?

Şərhinizə görə təşəkkür edirəm. ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyinin həlli istiqamətində aparılan danışıqlarda bu cür ətraflı təhlilə rast gəlmək həqiqətən sevindiricidir. Siz vurğuladığınız kimi, tariflərin təxirə salınması yalnız müvəqqəti bir nəfəsdir. Əsas məsələ, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ticarət müharibəsinin köklü səbəblərinə toxunan uzunmüddətli strategiyalar hazırlamaqdır. Hədəflənmiş ticarət razılaşmaları və qarşılıqlı fayda prinsiplərinə əsaslanan yanaşma, qlobal təchizat zəncirlərini gücləndirə bilər. Sualınız da çox aktualdır: bu müvəqqəti dayandırma, struktur islahatlar üçün effektiv mexanizmlərin müzakirəsinə nə dərəcədə zəmin yaradacaq? Bu sualın cavabı, gələcəkdəki addımların istiqamətini müəyyən edəcək.

Bu şərhi çox yüksək qiymətləndirirəm və təfərrüatlı düşüncələrinizə görə minnətdarlığımı bildirirəm. ABŞ prezidentinin Çinə qarşı ticarət siyasətindəki bu müvəqqəti yumşalmanın, həqiqətən də, müharibənin şiddətlənməsinin qarşısını almağa yönəlmiş bir addım olub-olmadığı ilə bağlı irəli sürdüyünüz sual çox vacibdir.

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu addım hər iki ölkənin mövcud vəziyyəti müvəqqəti olaraq sakitləşdirmək cəhdi ola bilər. Lakin sizin də vurğuladığınız kimi, əgər bu, sadəcə vaxt qazanma cəhdi olarsa və Çinin ticarət təcrübələri ilə bağlı əsas məsələlər, məsələn, intellektual mülkiyyətin müdafiəsi və texnologiya transferi siyasətləri həll olunmazsa, bu, gələcəkdə daha böyük gərginliyə səbəb ola bilər. Bu, ABŞ-Çin ticarət müharibəsinin uzunmüddətli strategiyasının bir hissəsi olub-olmadığı sualını daha da aktuallaşdırır. Düşüncələriniz bu mürəkkəb məsələyə dərinlik qatır.

Şərhinizdə qeyd etdiyiniz tarixi paralelliyə görə təşəkkür edirəm. ABŞ-Çin ticarət müharibəsinin 1970-ci illərdəki ABŞ-Yaponiya münaqişəsi ilə müqayisəsi çox dəyərlidir. Həqiqətən də, bu qərar hər iki tərəf üçün də ciddi iqtisadi nəticələrə yol açan bu gərginlikdə müvəqqəti də olsa bir fasilədir.

Yaponiyadan fərqli olaraq Çinin qlobal təchizat zəncirləri ilə olan dərin inteqrasiyası bu vəziyyətin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir. Bu 90 günlük müddətin əsaslı güzəştlər üçün bir fürsət olub-olmayacağını zaman göstərəcək. Bu mövzuda sizin dərin düşüncələrinizi bölüşməyiniz çox xoş oldu.

Bu yazı, ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi tarifləri təxirə salması ilə bağlı maraqlı bir analitik yanaşma təqdim edir. Müəllifin 1990-cı illərin Asiya maliyyə böhranı dövründəki devalvasiya addımları ilə bugünkü vəziyyət arasındakı paralellikləri qeyd etməsi diqqətəlayiqdir. Hər iki halda da, müvəqqəti rahatlama tədbirləri görünsə də, əslində strateji məqsədlər və gələcəkdəki gərginliyin işarələri mövcuddur.

Məqalənin əsas vurğusu, bu "atəşkəsin" tam bir həll deyil, danışıqlar üçün zaman qazanma strategiyası olduğu fikri üzərindədir. Keçmiş təcrübənin göstərdiyi kimi, bu cür müvəqqəti sülhlər münaqişəni köklü şəkildə həll etmir. ABŞ-ın burada məqsədinin Çinin valyutasını ucuzlaşdırmasından fərqli olaraq, ticarət siyasətlərini dəyişdirməyə təsir etmək cəhdi, münaqişənin mahiyyətindəki fərqi aydın şəkildə ortaya qoyur. Uzunmüddətli nəticələrin hələ də qeyri-müəyyən olması isə ABŞ-Çin ticarət müharibəsinin nə qədər mürəkkəb və dinamik bir proses olduğunu göstərir. Bu cür analitik yanaşmalar, qlobal ticarət münasibətlərinin gələcəyini anlamağımız üçün çox vacibdir.

Salam, şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyinin azaldılması istiqamətində atılan bu addımın müsbət olduğunu qeyd etdiyinizə razıyam. 90 günlük təxirə salma hər iki tərəfə danışıqlar üçün əlavə vaxt qazandırır.

Ancaq, sizin də vurğuladığınız kimi, bu, problemin həlli deyil, sadəcə bir müddət təxirə salınmasıdır. Əqli mülkiyyətin qorunması, texnologiya transferi və ticarət kəsirinin azaldılması kimi əsas məsələlərdə real irəliləyiş əldə olunmasa, bu təxirə salma yalnız müvəqqəti bir rahatlıq olacaq. Uzunmüddətli effektlər və bu strategiyanın danışıqlar prosesinə təsiri həqiqətən də diqqətlə izlənməlidir. Bu mövzuda daha çox müzakirə aparmaq maraqlı olardı.

Sizin şərhiniz məqalənin əsasını təşkil edən ABŞ-Çin ticarət müharibəsindəki müəyyən bir məqama diqqət çəkir. "Tramp Administrasiyası Çin Mallarına Tətbiq Olunan Tarifləri Gecikdirdi" ifadəsinin dəqiq mənasını soruşmağınız çox yerindədir. Bu məsələyə analitik bir yanaşma ilə baxsaq, məqalədə verilən məlumata görə, bu, əslində tariflərin *təxirə salınması* deyil, daha çox müəyyən bir dövr üçün *müvəqqəti olaraq dayandırılması*dır.

Prezident Trampın fərmanı, tarifləri ən azı 90 gün müddətinə təxirə salaraq, iki ölkə arasında davam edən danışıqlar üçün bir fürsət yaradır. Məqalədə də qeyd edildiyi kimi, bu "atəşkəs"in 90 gün ərzində davam etməsi və ya ticarət sazişi üzrə razılaşmaya nail olunması ehtimalı yüksəkdir. Ancaq, fərmanın konkret məhsul siyahılarına və ya hansısa bir müddətə aydınlıq gətirib-gətirməməsi barədə əlavə məlumatın olması, məqalənin arqumentini daha da gücləndirə bilərdi. Bu məqamın araşdırılması, ticarət danışıqlarının hansı istiqamətdə irəlilədiyini daha yaxşı anlamağımıza kömək edərdi.

Şərhinizdə qeyd etdiyiniz tarixi müqayisələr olduqca dəyərlidir. Həqiqətən də, tarixdəki ticarət gərginlikləri və onların həllinə yönəlik cəhdlər, hazırkı ABŞ-Çin münasibətləri üçün də əhəmiyyətli dərslər verir. Bu, yalnız müvəqqəti bir atəşkəsmi olacaq, yoxsa daha da dərinləşən ticarət müharibəsinin qarşısını alacaq sualı, hər birimiz üçün aktualdır. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, belə "güzəştlər" adətən müvəqqəti sakitlik yaradır, lakin əsas məsələlərin həlli üçün daha da böyük səylər tələb olunur. Ümid edək ki, bu dəfə tərəflər yalnız vaxt qazanmaqla kifayətlənməyib, əslində dayanıqlı bir həll yoluna nail ola biləcəklər.

Şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. ABŞ və Çin arasındakı ticarət müharibəsindəki bu son inkişafların daha geniş strateji mənzərəyə necə uyğun gəldiyinə dair qaldırdığınız suallar olduqca əhəmiyyətlidir. Tariflərin təxirə salınmasının yalnız müvəqqəti bir rahatlama olub-olmadığını və ya uzunmüddətli müqavilələrə yol aça biləcək daha böyük bir strategiyanın hissəsi olub-olmadığını düşünmək maraqlıdır. Danışıqlar üçün açılan pəncərənin, hər iki tərəfin də mövqeyini gücləndirə biləcəyi fikri də diqqətəlayiqdir. Gələcək siyasətlərin davamlılığını təhlil etmək həqiqətən də mühüm olacaq.

Məqalədəki "atəşkəs" ifadəsinə baxışınız maraqlıdı, lakin mən bu təxirə salmanın tamamilə müvəqqəti bir manevr olduğunu düşünmürəm. Tariflərin 90 günlük təxirə salınması, hər iki tərəf üçün də vacib bir müddətdir ki, bu müddət ərzində əsas məsələlərin həlli üçün daha konkret addımlar atıla bilər. Bu, sadəcə vaxt qazanmaqdan daha çox, danışıqlar prosesinə real bir impuls vermək məqsədi daşıyır. Məqalənin də vurğuladığı kimi, danışıqlar "olduqca yaxşı" gedir və bu təxirə salma bu müsbət tendensiyanı dəstəkləyir. Ticarət müharibəsinin köklü səbəblərinin həlli zaman alacaq, lakin bu kimi addımlar münaqişənin intensivliyini azaltmağa və uzunmüddətli həllə doğru irəliləməyə kömək edir.

Şərhiniz üçün təşəkkür edirəm. Bu məqalənin ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyindəki son hadisələr barədə əhəmiyyətli məqamları vurğuladığını düşünürəm. Tariflərin təxirə salınmasının həm istehlakçılar, həm də şirkətlər üçün qısa müddətli bir rahatlıq gətirə biləcəyi fikrinizə tamamilə razıyam. Həmçinin, bu "atəşkəs"in ticarət müharibəsinin əsas səbəblərini həll etmədiyinə dair qeydiniz olduqca dəyərlidir.

Düşünülmüş təhliliniz və gələcək danışıqlara dair təklifləriniz müzakirəyə xüsusi dəyər qatır. Bu 90 günlük müddətdən daha effektiv istifadə etmək və ticarət təcrübələrindəki qeyri-şəffaflıqla bağlı narahatlıqları həll etmək üçün konkret mexanizmlər təklif etmək həqiqətən də vacibdir. Bu cür dərinliyi təmin edən şərhinizə görə yenidən təşəkkür edirəm.

Şərhinizdə qeyd etdiyiniz kimi, Trump administrasiyasının Çinə qarşı tətbiq etdiyi tarifləri təxirə salması heç də yeni bir hal deyil. Tarixdə böyük iqtisadi güclər arasında ticarət gərginliklərinin azaldılması üçün oxşar addımlar atılmışdır. 2001-ci ildə ABŞ və Avropa İttifaqı arasında baş verən polad ticarəti müharibəsi buna əyani misaldır. Həmin dövrdə də uzun danışıqlardan sonra tariflərin müvəqqəti dayandırılmasına nail olunmuşdu. Bu hadisədən çıxan ən mühüm nəticə isə ticarət müharibələrinin hər iki tərəf üçün zərərli olması və danışıqların vacibliyidir.

Lakin, cari vəziyyətin əvvəlki dövrlərdən fərqli tərəfi də var. Çinin iqtisadi gücünün və qlobal ticarətdəki rolunun artması, ABŞ-ın atdığı addımların qlobal miqyasda daha böyük təsirlər yaratmasına səbəb ola bilər. Bu "atəşkəs"in nə qədər davamlı olacağı və ya sadəcə qısa bir fasilə olacağı gələcəkdə aydın olacaq. Bu baxımdan, tənqidi bir yanaşma ilə bu "atəşkəs"in əslində hər iki ölkənin dərin iqtisadi maraqlarını nə dərəcədə təmin etdiyi sualı yaranır. Tariflərin müvəqqəti olaraq saxlanılması, danışıqlar masasında iki ölkənin də strategiyalarını yenidən dəyərləndirməsi üçün bir fürsət təqdim edir. Ancaq bu, həm də o deməkdir ki, ticarət gərginliyi tamamilə aradan qalmayıb, sadəcə olaraq təxirə salınıb. Gələcək addımlar bu məsələdə həlledici olacaq.

Bu məqalədə qeyd olunan 90 günlük rüsum təxirə salınması, qısamüddətli bir nəfəs alma anı təşkil edir. Lakin bu, daha geniş kontekstdə, yəni qlobal ticarət sisteminin mövcud strukturu və dövlətlərarası iqtisadi münasibətlərin gələcəyi baxımından nə dərəcədə əhəmiyyətli bir dəyişiklikdir? Belə bir "atəşkəs" siyasətinin uzunmüddətli dayanıqlılığı, əslində ticarət gərginliyinin həlli deyil, sadəcə müvəqqəti bir "durğunluq" yaradıbmı? Bu qısa müddətli güzəşt, əslində daha dərin problemlərin, məsələn, beynəlxalq ticarətdə ədalətli rəqabət prinsiplərinin pozulması və qeyri-rəsmi proteksionist tədbirlərin artması kimi tendensiyaların nəticəsidirmi? Bu cür müvəqqəti razılaşmalar, gələcəkdə qlobal iqtisadiyyatın daha sabit bir ticarət modelinə keçidinə səbəb olacaqmı, yoxsa bu, sadəcə dövrü-dövri böhranların bir hissəsidir?

Müəllifin təhlilində qeyd olunduğu kimi, ABŞ-ın Çinə qarşı tətbiq etdiyi bəzi tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, şübhəsiz ki, iki güc arasında mövcud olan ticarət gərginliyinin azaldığına dair bir işarədir. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salma, əslində iki ölkə arasında həll olunmamış fundamental ticarət anlaşmazlıqlarının sadəcə müvəqqəti olaraq ertələnməsi ola bilər. Belə bir addım, struktur dəyişiklikləri və ya uzunmüddətli həllər təklif etmədən, yalnız qısa müddətli bir rahatlama təmin edə bilər. Yaxşı olardı ki, bu müddətdə ABŞ, Çinə qarşı hələ də apardığı mübarizədə hansı əsas məqsədlərə nail olmaq istədiyini və bu 90 günlük fasilənin bu məqsədlərə çatmaq üçün necə bir fürsət yaradacağını aydınlaşdırsın. Bu təxirə salma, əgər əsas məsələlərin həllinə yönəlməyibsə, sadəcə olaraq hər iki tərəf üçün müvəqqəti bir sakitlik dövrü kimi qalacaq.

Məqalədəki məlumatlar ABŞ-ın Çinə qarşı tətbiq etdiyi tariflərin müvəqqəti olaraq təxirə salınması ilə bağlı real bir vəziyyəti əks etdirir. Bu, iki ölkə arasında davam edən ticarət gərginliyində müəyyən bir qədər sakitləşmənin göstəricisidir.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu qərarın arxasında duran əsas səbəblər nədir? Sadəcə olaraq atəşkəs elan etmək, uzunmüddətli həllər üçün nə qədər effektiv ola bilər? Tariflərin təxirə salınması, əslində, ABŞ-ın öz daxili bazarlarında qiymət artımının qarşısını almağa və ya digər ölkələrlə olan ticarət münasibətlərində müəyyən manevr etməyə çalışdığı bir strategiya ola bilərmi? Bu qərarın gələcəkdə ticarət danışıqlarına necə təsir edəcəyini və ya Çin tərəfinin bu addıma hansı cavabı verəcəyini də müzakirə etmək vacibdir.

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu qərarın ticarət müharibəsində müvəqqəti bir "atəşkəs" təşkil etdiyi barizdir. Bununla belə, bu təxirə salınma, əslində, uzunmüddətli həll yolundan daha çox, strateji bir manevr kimi dəyərləndirilə bilərmi? Belə bir addım, müəyyən bir müddətə danışıqlar üçün bir pəncərə açmaqla yanaşı, digər tərəfi daha sərt mövqe tutmağa təşviq edə bilər. Mümkündürmü ki, bu təxirə salınma, administrasiyanın digər qlobal təzyiqlərini davam etdirmək üçün bir vasitədir və əsl məqsəd idxalatın həcmini azaltmaq əvəzinə, müəyyən "imtiyazlar" qazanmaqdır? Tariflərin təxirə salınması, mövcud ticarət balanssızlığının əsas səbəblərini həll etmədən yalnız simptomları müvəqqəti olaraq maskalayır. Bu cür müvəqqəti qərarların uzunmüddətli ticarət siyasəti baxımından nə dərəcədə davamlı olacağını zaman göstərəcək.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a>, 1990-cı illərin sonlarında Asiya maliyyə böhranı zamanı bir çox ölkənin valyutalarını ucuzlaşdırmaq üçün etdiyi devalvasiya addımlarını xatırladır. O zamanlar da bəzi ölkələr ixracı artırmaq və ticarətə dəstək vermək məqsədi ilə bu yolu seçmişdilər. Ancaq bu addım, qısa müddətdə digər ölkələrin də oxşar addımlar atmasına və beləliklə beynəlxalq ticarətdə daha böyük bir qeyri-sabitliyə səbəb olmuşdu.

İndi isə ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi tarifləri təxirə salması da müəyyən dərəcədə bu qəbildəndir. Bu, ilk baxışda ticarət müharibəsində bir "atəşkəs" kimi görünsə də, əslində məqsəd Çinlə aparılan danışıqlar üçün şərait yaratmaq və müəyyən qədər də vaxt qazanmaq ola bilər. Əsas fərq isə odur ki, o dövrdə ölkələr öz valyutalarını ucuzlaşdıraraq digərlərinin bazar payını ələ keçirməyə çalışırdılar, indi isə ABŞ Çinin ticarət siyasətlərini dəyişməsinə təsir göstərməyə çalışır. Keçmiş təcrübədən çıxarılan dərs isə, belə "atəşkəslərin" əslində gərginliyi tamamilə aradan qaldırmadığı və müvəqqəti bir həll olduğu yönündədir. Bu addımın uzunmüddətli nəticələri hələ də aydın deyil.

Bu məlumatlandırma üçün təşəkkürlər. ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi tarifləri müvəqqəti olaraq təxirə salması, iki ölkə arasındakı ticarət gərginliyini azaldacaq kimi görünür. Bu addım, qlobal iqtisadiyyat üçün müsbət bir inkişaf olaraq dəyərləndirilir, çünki ticarət müharibələrinin intensivləşməsi hər iki ölkəyə də, eləcə də qlobal tədarük zəncirlərinə ziyan vururdu.

Lakin, bu cür "atəşkəslərin" ticarət müharibələrini həll etmək əvəzinə, sadəcə bir müddətə təxirə saldığı da müşahidə olunur. Bu, mövcud ticarət qeyri-sabitliyinin daha böyük bir qlobal tendensiya ilə, yəni ölkələrin öz milli iqtisadiyyətlərini qorumaq üçün qeyri-sərbəst ticarət siyasətlərinə yönəlməsi ilə əlaqəli ola bilər. Müxtəlif ölkələrin proteksionist addımları qlobal ticarət sisteminin ümumi zəifləməsinə və beynəlxalq əməkdaşlığın azalmasına səbəb ola bilərmi? Bu gərginliyin uzunmüddətli nəticələri barədə düşünərkən, gələcəkdə bu cür təxirəsalmaların ticarət münasibətlərini daha da möhkəmləndirəcəyi, yoxsa sadəcə qeyri-müəyyənliyin müddətini uzadacağı sualı önə çıxır.

Bu məqalədə qeyd olunan "atəşkəs" termininin istifadəsi diqqətimi cəlb etdi. Tariflərin 90 günlük təxirə salınması, ticarət gərginliyinin tamamilə dayandığı mənasına gələrmi, yoxsa bu, sadəcə bir müddətlik fasilədir? Bu qərarın ABŞ və Çin arasında davam edən daha geniş ticarət danışıqlarına təsiri barədə əlavə məlumat olsaydı, məsələni daha yaxşı anlaya bilərdim. Bu "atəşkəs"in əsl mahiyyəti və gələcək danışıqlar üçün nə demək olduğu barədə daha ətraflı mənbələrə və ya izahatlara sahibikmi?

Məqalədəki "atəşkəs" ifadəsi maraq doğurur. Bu təxirə salınmanın, çətin danışıqlar prosesindən sonra müvəqqəti bir razılıqdan <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a> verdiyi qeyd edilir. Lakin, bu "atəşkəsin" həqiqətən tərəflər arasında uzunmüddətli bir sülhə aparıb aparmayacağı barədə daha ətraflı məlumata ehtiyac var. Belə ki, bu qərarın hansı şərtlər daxilində qəbul edildiyi və ya gələcəkdə ticarət gərginliyinin yenidən alovlanması ehtimalının nə dərəcədə olduğu barədə əlavə mənbələr və ya daha dərin analitik şərh faydalı olardı. Bu addımın sırf strateji bir manevr olub-olmadığını anlamaq üçün bu məqamlara aydınlıq gətirilməsi vacibdir.

Qeyd olunan atəşkəs qərarı, qısamüddətli bir sabitlik təmin edə bilər. Lakin, bu təxirə salma, əslində ticarət gərginliyinin kökündə duran struktur problemləri həll etmir. Əksinə, bu cür müvəqqəti razılaşmalar, bazarlara ani bir rahatlıq gətirsə də, gələcəkdə daha böyük anlaşılmazlıqlara yol aça bilər. Bu vəziyyətdə, uzunmüddətli bir həll üçün, iki ölkənin yalnız tarifi təxirə salmaqla kifayətlənməyib, eyni zamanda əqli mülkiyyət hüquqlarının qorunması və ticarət balansının daha ədalətli bir şəkildə tənzimlənməsi kimi məsələlər üzrə konkret, icra olunan addımlar atması daha məqsədyönlü olardı. Sadəcə tarifləri təxirə salmaq, sanki bir xəstəliyin simptomlarını yüngülləşdirmək, lakin xəstəliyin özünü müalicə etməmək kimidir. Bu, əsas məsələlərdən yayınma strategiyası kimi də görülə bilər. Bu mövzuda daha dərin texniki danışıqların aparılması və birtərəfli olmayan, qarşılıqlı faydaya əsaslanan strategiyaların işlənib hazırlanması gələcək addımlar üçün daha məqsədəuyğun olarmı?

Bu qeyri-adi bir müvəqqəti atəşkəsdir, lakin bu, ilk dəfə deyil ki, böyük iqtisadi güclər arasında ticarət gərginliyinin azaldılması üçün oxşar addımlar atılır. Məsələn, 2001-ci ildə ABŞ və Avropa İttifaqı arasında polad idxalı ilə bağlı yaranan ticarət müharibəsi zamanı da oxşar bir gərginlik yaşanmışdı. ABŞ Prezidenti Corc W. Bush'un tətbiq etdiyi tariflərə cavab olaraq, Avropa İttifaqı da bir sıra ABŞ məhsullarına rüsum tətbiq etdi. Nəticədə, uzun sürən danışıqlardan sonra, tərəflər bu tarifləri müvəqqəti olaraq dayandırmaq barədə razılığa gəldilər. Bu hadisədən çıxarılan ən əsas dərs, ticarət müharibələrinin hər iki tərəf üçün də qalıcı şəkildə faydalı olmadığı və danışıqlar yolu ilə həllin vacibliyidir. Hazırkı vəziyyətin fərqli cəhəti isə, Çinin iqtisadi gücünün və qlobal ticarətdəki rolunun o dövrə nisbətən xeyli artmış olmasıdır. Bu, ABŞ-ın atdığı addımların qlobal miqyasda daha böyük təsirlərə malik olmasına səbəb ola bilər. Bu "atəşkəs"in davamlılığı və ya sadəcə bir fasilə olacağı, hələ gələcəkdə aydın olacaqdır.

Bu qərar, qısamüddətli bir müvəqqəti razılıq kimi görünsə də, qlobal ticarət sistemində artan qeyri-müəyyənlik və proteksionizm tendensiyasının bir hissəsi kimi dəyərləndirilməlidir. Bu cür addımlar, həqiqətən də ticarət gərginliyini azaltmağa xidmət edirmi, yoxsa sadəcə olaraq daha böyük bir struktur dəyişikliyinin müvəqqəti bir dayanacağıdır?

Məqalə, ABŞ və Çin arasındakı ticarət müharibəsində tariflərin təxirə salınması ilə bağlı müsbət bir nəticəni vurğulayır. Bu addımın müvəqqəti də olsa gərginliyi azaltması qaçılmazdır. Lakin, bu müvəqqəti atəşkəs ticarət kəsirinin fundamental səbəblərini həll etmir. Əgər məqsəd yalnız müvəqqəti rahatlıq əldə etməkdirsə, bu doğrudur. Ancaq uzunmüddətli sabitlik üçün, ticarət məhdudiyyətlərinin qarşılıqlı şəkildə yumşaldılması və eyni zamanda ticarət kəsirinin balanslaşdırılmasına yönəlmiş vahid bir qlobal ticarət strategiyasının formalaşdırılması daha məqsədəuyğun olmazdımı? Sadəcə tarifləri təxirə salmaq, məsələnin kökünə toxunmadan, gələcəkdə daha böyük qeyri-müəyyənliklərə yol aça bilər.

Məqalədə qeyd olunan tariflərin təxirə salınması, müvəqqəti bir rahatlama təmin etsə də, əslində iki böyük iqtisadi güc arasındakı strukturla bağlı münaqişənin yalnız bir elementini təşkil edir. Bu cür ticarət siyasətləri, qlobal təchizat zəncirlərinin yenidən qurulması və transmilli şirkətlərin strategiyalarının dəyişməsi kimi daha geniş miqyaslı tendensiyalarla sıx bağlıdır. Belə bir "atəşkəs" müvəqqəti olaraq gərginliyi azaltsa da, əsas məsələləri həll etmədiyi təqdirdə, gələcəkdə daha fərqli formalarda yenidən ortaya çıxması ehtimalı yüksəkdir. Belə bir vəziyyətdə, uzunmüddətli perspektivdə, tərəflərin yalnız tariflərdən deyil, həm də intellektual mülkiyyət, texnologiya transferi və bazar əlçatımlılığı kimi fundamental məsələlərdə razılığa gəlməsi hansı nəticələrə yol aça bilər?

Məqalədə qeyd olunan atəşkəs qərarının ABŞ-Çin ticarət münasibətlərində müvəqqəti bir rahatlama gətirdiyi fikri ilə razıyam. Lakin, bu qərarın uzunmüddətli təsirini dəyərləndirərkən, həmçinin bu təxirəsalmanın "atəşkəs" adlandırılmasının real vəziyyəti nə qədər əks etdirdiyini də düşünmək lazımdır. Tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, hər iki tərəfin danışıqlar masasında qalması üçün bir imkan yaradır. Ancaq bu müddət ərzində əsaslı bir həllin tapılmaması, daha da gərgin bir vəziyyətə yol aça bilər. Üstəlik, bu addımın həm də daxili siyasi arqumentləri gücləndirmək məqsədi daşıyıp-daşımadığını da nəzərə almaq maraqlı olar.

Məqalə, ABŞ-ın Çinə tətbiq etdiyi tariflərin müvəqqəti olaraq təxirə salınmasının qlobal ticarət gərginliyinin azaldılması istiqamətində atılmış bir addım olduğunu vurğulayır. Bu qərarın hər iki ölkə üçün müəyyən bir qazanc təmin etdiyi qeyd olunur. Lakin, bu müvəqqəti atəşkəsin, əslində, ticarət müharibəsinin köklü səbəblərini həll etmədiyini düşünürəm. Tariflərin sadəcə təxirə salınması, uzunmüddətli strategiya əvəzinə, anlıq bir rahatlama təmin edir. Bu vəziyyətdə, tərəflər arasında davamlı bir dialoq və qarşılıqlı anlayışa əsaslanan, ticarət qanunvericiliyində daha dərin islahatları nəzərdə tutan bir razılaşma, yalnız müvəqqəti fasilələr deyil, daimi sabitlik təmin edə bilərdi. Belə bir yanaşma, gələcəkdə bu cür gərginliklərin yenidən yaranmasının qarşısını almaq baxımından daha məqsədəuyğun olardı.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a>, ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyində müvəqqəti bir atəşkəsə işarə edir. Bu cür müvəqqəti razılaşmalar, xüsusilə də ölkələr arasında geniş ticarət əlaqələri mövcud olduqda, tarixdə təkrarlanan bir hadisədir. Məsələn, 1980-ci illərin sonu və 1990-cı illərin əvvəllərində ABŞ və Yaponiya arasındakı ticarət müharibələri zamanı da oxşar "atəşkəslər" baş vermişdi. Yaponiyanın ticarət surplusunu azaltmaq üçün ABŞ tərəfindən tətbiq olunan tariflər və bunun müqabilində Yaponiyanın müəyyən güzəştlərə getməsi kimi hallar təkrarlandı.

Bu tip atəşkəslərdən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, bu cür müvəqqəti tədbirlərin adətən məsələnin köklü həllini təmin etməməsidir. Əksinə, onlar tərəflərə danışıqlar üçün vaxt qazanmaq, mürəkkəb iqtisadi məsələləri addım-addım həll etmək və ya daxili ictimai rəyi sakitləşdirmək üçün bir fürsət yaradır. Hazırkı vəziyyətdə Tramp administrasiyasının 90 günlük təxir salması, iki böyük iqtisadiyyat arasındakı çətin danışıqlar prosesinin davam etdiyini və bu müddətin tərəflərə bir razılığa gəlmək üçün son bir cəhd olacağını göstərir. Tarixdən fərqli olaraq, bu gün qlobal iqtisadiyyatın qarşılıqlı asılılığı daha yüksəkdir, bu da ticarət müharibələrinin daha geniş və dağıdıcı nəticələr verə biləcəyi anlamına gəlir. Bu baxımdan, 90 gün ərzində əhəmiyyətli bir irəliləyiş əldə olunmasa, bu "atəşkəs" daha böyük bir münaqişəyə yol aça bilər.

"Atəşkəs" ifadəsinin istifadəsi, ticarət gərginliyində əhəmiyyətli bir irəliləyiş olduğunu göstərir. Lakin, bu təxirə salınmanın hansı spesifik Çin məhsullarını əhatə etdiyi və bu 90 günlük müddətdə hər iki tərəfin dəqiq hansı mövqelərdən imtina edəcəyi barədə ətraflı məlumat verilməyib. Bu təxirə salmanın, gələcəkdəki danışıqlarda hansı əsas məsələlərin həllini asanlaşdıracağını və ya çətinləşdirəcəyini anlamaq üçün bu mövzuda əlavə detallar olardı. Bu mövzuda daha çox araşdırma aparmaq istərdim.

Məqalədəki "Tramp Administrasiyası Çin Mallarına Tətbiq Olunan Tarifləri Gecikdirdi" iddiası diqqətimi çəkdi. Bu, əslində tariflərin *təxirə salınması*mı, yoxsa sadəcə bəzi məhsullar üçün *gömrük rüsumlarının müvəqqəti olaraq dayandırılması*mı deməkdir? Bu fərq əhəmiyyətli ola bilər. Ümumiyyətlə, prezidentlik fərmanları adətən konkret məhsul siyahılarına və ya müəyyən qüvvəyə minmə tarixlərinə aydınlıq gətirir. Bu fərmanın məhsul dairəsi və ya müddəti haqqında daha ətraflı məlumatınız varmı? Məsələn, bu təxirəsalma bütün Çin mallarına şamil olunur, yoxsa yalnız müəyyən kateqoriyalara? Bu məqamı aydınlaşdırmaq məqalənin ümumi arqumentini daha da gücləndirə bilər.

Bu məqalə, ABŞ-Çin ticarət gərginliyinin idarə olunması istiqamətində atılmış müvəqqəti bir addımı diqqətə çatdırır. Tariflərin 90 günlük təxirə salınması, qısamüddətli sakitlik təmin etsə də, bu qərarın əslində daha böyük bir qlobal ticarət nizamının dəyişməsinin bir göstəricisi olub-olmadığını düşünmək lazımdır. Trump administrasiyasının bu cür bir tərəfli qərarlar qəbul etməsi, beynəlxalq ticarət sazişlərinin və uzunmüddətli iqtisadi əməkdaşlığın gələcəyi barədə suallar doğurur. Belə qərarlar, dünya iqtisadiyyatında qeyri-müəyyənlik yaradaraq, investisiyaları və xammal tədarük zəncirlərini təsir edə bilər. Bu müvəqqəti atəşin, iki ölkə arasındakı əsas ticarət balanssızlığı və texnologiya ötürülməsi kimi məsələləri həll etməyə nə dərəcədə təsirli olacaq?

Məqalə, ABŞ-ın Çinə qarşı tətbiq etdiyi rüsumları təxirə salması kimi görünən addımını ticarət gərginliyində bir "atəşkəs" olaraq təqdim edir. Lakin, bu müvəqqəti təxirə salma uzunmüddətli həll təklif edirmi, yoxsa sadəcə iki ölkə arasında mövcud olan struktur problemləri maskalayır? Bu qərar, ticarət balanssızlığı və intellektual mülkiyyət hüquqlarının qorunması kimi əsas məsələlərin həllinə nə dərəcədə xidmət edir? Hətta bu müvəqqəti güzəştlə belə, digər ölkələrlə ticarət münasibətlərində yaranan gərginliyin tamamilə aradan qalxdığını söyləmək çətindir. Bəlkə də, bu cür ikitərəfli anlaşmalar əvəzinə, daha geniş beynəlxalq çərçivədə, Ümumdünya Ticarət Təşkilatı kimi qurumlar vasitəsilə ticarət qaydalarının və standartlarının təkmilləşdirilməsi daha məqsədəuyğun olmazdımı?

Bu qərar, qısamüddətli bir rahatlama təmin etsə də, qlobal ticarət sistemində müşahidə olunan daha geniş qeyri-müəyyənliyin bir göstəricisidir. Müəyyən tariflərin təxirə salınması, ölkələrin özünün strategiyalarını və qlobal təchizat zəncirlərini bu cür ani dəyişikliklərə necə uyğunlaşdırdığı barədə daha böyük suallar doğurur. Bu cür ticarət siyasətlərinin daimi dəyişkənliyi, uzunmüddətli iqtisadi planlama üçün bir maneə yaradırmı?

Tariflərin təxirə salınması, qısamüddətli bir rahatlama təmin edə bilər, lakin ticarət gərginliyinin köklü səbəblərinə toxunmur. Bu situasiyada, iki ölkənin də faydalanacağı, uzunmüddətli strategiyalar nümayiş etdirmək daha məqsədəuyğun olardı. Məsələn, ümumi tarif tətbiqindən kənarlaşaraq, hədəflənmiş və qarşılıqlı fayda gətirən ticarət razılaşmalarına fokuslanmaq, inteqrasiya olunmuş qlobal təchizat zəncirlərinin möhkəmlənməsinə kömək edərdi. Digər tərəfdən, bu müvəqqəti atəşkəs, struktur islahatları üçün hansı təsirli mexanizmlərin hazırlanması barədə daha ətraflı müzakirələrə yol açırmı?

Bu məlumat maraqlıdır, lakin bu qərarın əslində ABŞ-ın dünya ticarətindəki mövqeyini necə dəyişəcəyi barədə daha dərin düşünməyə vadar edir. Tarixə baxsaq, müdafiəçi ticarət siyasətləri (yüksək tariflər kimi) bir çox ölkədə daxili sənayeləri qorumaq üçün tətbiq olunub, lakin bu siyasətlər bəzən istehlakçılara daha yüksək qiymətlər, qisas tədbirləri və beynəlxalq ticarət münasibətlərində gərginliklərlə nəticələnib. Məsələn, 1930-cu illərin Smoot-Hawley Tarifi, qəbul olunduğu dövrdə dünya ticarətini daha da azaldaraq Böyük Depressiyanın dərinləşməsinə kömək etdiyi düşünülür.

Belə bir müvəqqəti dayandırma, diplomatik həllər üçün vaxt qazandırmaqla yanaşı, eyni zamanda ABŞ-ın beynəlxalq ticarət tərəfdaşları ilə münasibətlərində etibarlılığını necə təmin edəcəyi sualını ortaya çıxarır. Belə bir "atəşkəs" vaxt qazandırsa da, uzunmüddətli və dayanıqlı ticarət sazişləri yaratmaq üçün əsaslı struktur dəyişiklikləri tələb etmirmi?

Bu məqalə, iki böyük iqtisadi güc arasındakı gərginliyin müvəqqəti azaldılmasına dair əhəmiyyətli bir məqamı vurğulayır. Tariflərin təxirə salınması qısa müddətdə həm istehlakçılar, həm də şirkətlər üçün müəyyən bir rahatlıq yarada bilər. Lakin, bu "atəşkəs"in əslində ticarət müharibəsinin kökündə yatan struktural məsələləri həll etmədiyini də qeyd etmək lazımdır. Əslində, bu gecikmənin uzunmüddətli strateji bir addımmı, yoxsa sadəcə bir gözləmə taktikası olduğunu anlamaq üçün daha ətraflı təhlilə ehtiyac var. Bu cür qərarların qəbul edilməsində müəyyən qrupların maraqlarının nə dərəcədə rol oynadığını və gələcək danışıqlara necə təsir edəcəyini də nəzərə almaq vacibdir. Məsələn, bu 90 günlük müddətdə daha da irəli gedərək, hər iki tərəfin bir-birinin qanunvericiliyindəki qeyri-şəffaf ticarət praktikalarına dair narahatlıqlarını həll edə biləcək konkret mexanizmlər təklif etməsi necə olardı?

Məqalə ABŞ-ın Çinə qarşı ticarət siyasətindəki son gəlişmələri yaxşı təsvir edir. Tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, şübhəsiz ki, qısa müddətli bir rahatlama təmin edir və tərəflər arasında danışıqlar üçün bir pəncərə açır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salma əslində müvəqqəti bir əməliyyatdır və ticarət gərginliyinin köklü həlli yolunda irəliləyiş kimi qəbul edilməməlidir. Bu addım, əslində, Tramp administrasiyasının öz daxili siyasət təzyiqləri və ya Çinlə aparılan daha geniş müzakirələrin bir hissəsi ola bilər. Hər hansı bir daimi razılığın əldə olunmamış olması, gələcəkdə tariflərin yenidən tətbiq olunması ehtimalını ortadan qaldırmır. Bu 90 günlük müddətin sonunda nə baş verəcəyi hələ də qeyri-müəyyəndir.

Məqalə, ABŞ-ın Çinə tətbiq etdiyi rüsumları təxirə salmasının ticarət müharibəsində bir atəşkəs kimi qiymətləndirilməsini doğru şəkildə vurğulayır. Bu qərarın qlobal iqtisadiyyat üçün müsbət nəticələr verə biləcəyi aydındır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salma əslində Çinin uzunmüddətli ticarət strategiyasına uyğunlaşma və ABŞ-ın ticarət siyasətlərini daha da yumşaltması üçün bir fürsət yarada bilərmi? Yəni, 90 günlük bu "atəşkəs" müddəti ABŞ-ın hələ də öhdəlik götürmədiyi böyük güzəştlər tələb etməsi üçün bir vasitəyə çevrilə bilərmi? Bu qərarın arxasındakı strateji məqsədlər və bunun gələcək danışıqlara necə təsir edəcəyi barədə düşünmək vacibdir.

Məqalədəki məlumatlar, ABŞ prezidentinin Çinə qarşı ticarət siyasətində müvəqqəti bir yumşalma siqnalı verdiyini göstərir. Bu, ticarət müharibəsinin şiddətlənməsinin qarşısını almaq məqsədi daşıyan bir addım kimi qiymətləndirilə bilər.

Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salınma, əslində, problemin köklü həllinə nail olmaq əvəzinə, mövcud vəziyyəti müvəqqəti olaraq sakitləşdirməyə xidmət edirmi? Belə bir siyasətin uzunmüddətli strategiya olub-olmadığı, yoxsa sadəcə olaraq ticarət danışıqları üçün vaxt qazanma cəhdi olduğu sual doğurur. Əgər Çinin ticarət təcrübələri ilə bağlı əsas məsələlər (məsələn, intellektual mülkiyyətin müdafiəsi, texnologiya transferi siyasətləri) həll olunmazsa, bu, sadəcə, sonrakı müddətdə daha böyük gərginliyə yol aça bilərmi?

"Tariflərin ən azı 90 gün müddətinə təxirə salınması" ifadəsi, bu qərarın nəticələrinin və ya davamlılığının tam olaraq təmin edilmədiyi təəssüratını yaradır. Bu təxirə salmanın həqiqətən "atəşkəs" mənasına gəldiyini və ya sadəcə olaraq gələcək danışıqlar üçün bir fürsət yaradıldığını daha aydınlaşdırmaq üçün əlavə məlumat və ya müvafiq mənbələrə istinad edilməsi faydalı olardı. Bu qərarın arxasında duran konkret şərtlər və ya qarşı tərəfin bu təxirə salmaya münasibəti barədə daha ətraflı məlumat, vəziyyətin tam mənzərəsini anlamağa kömək edərdi.

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a> xatırladır ki, 2000-ci illərin əvvəllərində də Amerika Birləşmiş Ştatları və Çin arasında ticarət gərginlikləri mövcud idi. O dövrdə, ABŞ-ın Çinin tekstil və geyim məhsullarının ixracına məhdudiyyətlər qoyması ilə bağlı müzakirələr gedirdi. Bu cür müvəqqəti atəşkəslər və gərginliyin azaldılması cəhdləri ticarət münasibətlərinin dinamik xarakterini və ölkələr arasında razılığa gəlmənin çətinliyini göstərir. O dövrdəki təcrübədən çıxarılan dərs, ticarət müharibələrinin həlli üçün sadəcə müvəqqəti güzəştlərin kifayət etməməsi, əsas struktur məsələlərin həllinə ehtiyac duyulması idi. Bu günki vəziyyətin fərqi, Tramp administrasiyasının daha geniş spektrdə tariflər tətbiq etməsi və Çinin cavab tədbirlərinin daha əhatəli olmasıdır. Həmçinin, hazırkı gərginlik qlobal iqtisadiyyatda mövcud olan mürəkkəb təchizat zəncirləri və investisiya axınları fonunda baş verir ki, bu da onun daha geniş təsirlərə malik ola biləcəyini göstərir. Bu 90 günlük təxirəsalmanın əslində birtərəfli "atəşkəs" kimi qəbul edilməli, yoxsa qarşılıqlı addım kimi dəyərləndirilməlidir?

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a>, uzun müddətdir davam edən ABŞ-Çin ticarət gərginliyinin müvəqqəti bir həlli kimi görünür. Lakin, tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, qlobal ticarət siyasətlərindəki ümumi bir qeyri-sabitliyi də ortaya qoyur. Hökumətlərin qısa müddətli razılaşmalara üstünlük verməsi, uzunmüddətli strateji planlamanın çətinliyini göstərir. Belə bir yanaşma, beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə gözlənilən nəticələrdən daha çox qeyri-müəyyənlik yarada bilərmi?

Qeyd olunan qərar, iki böyük iqtisadiyyat arasındakı gərginliyi müvəqqəti də olsa azaltmaq məqsədi daşıyır. Bu, bir tərəfdən, hər iki ölkənin istehlakçıları üçün müəyyən bir rahatlama gətirə bilər, çünki tariflərin tətbiqi malların qiymət artımına səbəb olur. Digər tərəfdən, bu cür "atəşkəslər" adətən qısa müddətli olur və əsas struktur məsələləri həll etmir.

Keçmiş təcrübələrə nəzər salsaq, oxşar ticarət müharibələri zamanı müvəqqəti güzəştlər müəyyən müddətə sabitlik yaratsa da, əsas mübahisəli məqamlar qaldıqda gərginlik yenidən artır. Məsələn, digər ölkələr arasında aparılan ticarət danışıqlarında da bu cür taktiki manevrlər müşahidə olunmuşdur. Əsas sual odur ki, bu 90 günlük müddət ərzində ABŞ və Çin arasındakı ədalətsiz ticarət təcrübələri, intellektual mülkiyyət oğurluğu və ya texnologiya transferi tələbləri kimi köklü məsələlərdə hansı irəliləyiş əldə olunacaq? Bu gecikmə, əslində, daha böyük bir razılığa zəmin hazırlayacaqmı, yoxsa sadəcə olaraq gərginliyin müvəqqəti olaraq maskalanmasıdır?

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi tarifləri təxirə salması, ticarət gərginliyinin müvəqqəti azaldığına işarə edir. Bu qərar, qısamüddətli perspektivdə hər iki ölkənin iqtisadiyyatına müsbət təsir göstərə bilər. Lakin, bu cür "atəşkəslər" daha geniş, qlobal ticarət sistemindəki fundamentalların dəyişmədiyi təqdirdə yalnız müvəqqəti bir sakitlik təmin edə bilər. Müasir qlobal iqtisadiyyatda belə ticarət müharibələri, milli maraqların qlobal tənzimləmələrlə toqquşmasının daha böyük bir təzahürüdür. Bu siyasətlər, istehlakçı qiymətlərindən tutmuş beynəlxalq investisiya axınlarına qədər bir çox sahədə təsirini göstərə bilər. Bu müvəqqəti güzəştlərin uzunmüddətli ticarət münasibətlərini və beynəlxalq təşkilatların rolunu necə yenidən formalaşdıracağını zaman göstərəcək. Əsas sual ondan ibarətdir ki, bu cür ikitərəfli razılaşmalar qlobal ticarət sisteminin davamlılığı üçün yetərlidirmi, yoxsa daha fundamental bir yenidənqurma tələb olunur?

Bu <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a>, tarixi ticarət danışıqları və tarif müharibələri kontekstində maraqlı bir paralelliyi ortaya qoyur. Prezident Trampın bu qərarı, ABŞ və Çin arasındakı gərginliyin müvəqqəti də olsa azaldığını göstərir. Bu vəziyyət, xüsusilə 1970-ci illərin sonlarında ABŞ-ın Yaponiya ilə yaşadığı ticarət münaqişələrini xatırladır. O zaman da, Yaponiyanın Amerika avtomobil və digər məhsullarına qarşı tətbiq etdiyi tariflər və ya idxal məhdudiyyətləri ABŞ-da böyük narazılığa səbəb olmuşdu. Nəticədə, iki ölkə arasında uzun və çətin danışıqlar aparılmış, bəzən də gərginliyin azaldılması üçün müvəqqəti razılıqlar əldə olunmuşdu.

O dövrdən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, ticarət müharibələrinin hər iki tərəf üçün də ciddi iqtisadi nəticələrə yol açmasıdır. Müvəqqəti atəşkəslər və ya tariflərin təxirə salınması, danışıqlar üçün vaxt qazandırsa da, əsas məsələləri həll etmir. Yaponiyadan fərqli olaraq, Çinin dünya iqtisadiyyatındakı rolu və qlobal təchizat zəncirləri ilə inteqrasiyası daha dərin və mürəkkəbdir. Bu, hazırkı vəziyyəti daha unikal və potensial olaraq daha riskli edir. Sual olunur, bu 90 günlük müddət yalnız bir uzadılmadırmı, yoxsa hər iki tərəfin əsaslı güzəştlərə hazırlaşması üçün əsl bir fürsətdirmi?

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, ABŞ-ın Çin mallarına tətbiq etdiyi rüsumların 90 gün müddətinə təxirə salınması, ticarət müharibəsindəki gərginliyin müvəqqəti azaldığını göstərir. Bu, investorlar və istehlakçılar üçün müəyyən bir rahatlıq təmin edə bilər.

Bununla belə, gəlin məsələnin digər tərəfini də nəzərə alaq: bu təxirə salma strategiyasının uzunmüddətli nəticələri nə ola bilər? Məsələn, bu 90 günlük müddət ərzində əsas məsələlərin həllinə dair əhəmiyyətli bir irəliləyiş əldə olunmasa, bu sadəcə bir gecikdirmə olacaq və hər iki ölkə üçün daha da ciddi ticarət çətinlikləri yaradacaqdır. Həmçinin, bu qərarın ABŞ-ın öz istehsalçılarına və milli iqtisadiyyatına təsirini necə qiymətləndirmək olar? Tariflərin bərpasının ehtimalı qeyri-müəyyənliyi artıraraq investisiya qərarlarını çətinləşdirə bilər.

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Trampın Çinə qarşı tarif tətbiqini təxirə salması qlobal ticarət gərginliyini azaltmaq istiqamətində müsbət bir addım kimi görünür. Bu, hər iki tərəf üçün də nəfəs almağa imkan yaradır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: 90 günlük təxirə salma əslində problemin həlli deyil, sadəcə təxirə salınmasıdır. Bu müddət ərzində əsas məsələlərdə, yəni əqli mülkiyyətin qorunması, məcburi texnologiya transferi və iki ölkə arasındakı ticarət kəsirinin azaldılması kimi məsələlərdə əhəmiyyətli bir irəliləyiş əldə olunmasa, bu təxirə salma yalnız vaxt qazanmaqdan başqa bir şey olmayacaq. Əslində, bu cür "atəşkəslər" bəzən danışıqlar prosesini uzadaraq, strukturlu dəyişikliklər üçün təzyiqi azalda bilər. Bu strategiyanın uzunmüddətli nəticələri nə olacaq, bu da maraqlıdır.

Məqalədə qeyd edildiyi kimi, tariflərin təxirə salınması müvəqqəti bir nəfəsdir, lakin bu, əsas məsələlərin həllini təmin etmir. Əgər bu, yalnız danışıqlar üçün vaxt qazanmaq məqsədi daşıyırsa, o zaman bu "atəşkəs" uzunmüddətli sülh üçün nə dərəcədə effektiv olacaq? Bəlkə də uzunmüddətli perspektivdə iki ölkənin bir-birlərinə qarşılıqlı asılılıqlarını nəzərə alaraq, ticarət müharibəsi əvəzinə daha sıx iqtisadi əməkdaşlıq modeli qurmaq daha məqsədəuyğun olardı?

Bu qərar, qısamüddətli bir sakitləşmə təmin etsə də, ticarət müharibələrinin qlobal iqtisadiyyatda artan bir meyl olduğunu nəzərə alsaq, bu təxirəsalmanın uzunmüddətli nəticələri barədə düşünmək vacibdir. Belə bir strategiya, mənfi nəticələri idarə etmək əvəzinə sadəcə gecikdirirmi, yoxsa yeni bir balans tapmaq üçün vaxt qazandırırmı? Bu təxirəsalma real tənzimləmələrə səbəb olacaq, yoxsa sadəcə gələcək üçün daha böyük bir münaqişənin təməlini qoyacaq?

Bu qərarın qısa müddətli bir müqavilə pozuntusunun qarşısını almağa xidmət etdiyi aydın görünür. Lakin, bu müvəqqəti atəşkəs, iki ölkə arasındakı fundamential iqtisadi narazılıqları aradan qaldırmırmı? Əvvəlki illərdə də oxşar ticarət danışıqlarının nəticəsiz qaldığı nəzərə alınsa, bu 90 günlük müddətin real bir dəyişiklik yaratmaq üçün kifayət edəcəyi barədə şübhələrim var. Üstəlik, digər ölkələrin də oxşar qoruyucu ticarət siyasətləri tətbiq etdiyi bir dövrdə, ABŞ-ın bu addımı beynəlxalq ticarət sisteminə necə təsir edəcəyini də dəyərləndirmək lazımdır. Məqalədə qeyd olunan bu 90 günlük təxirəsalmanın, uzunmüddətli bir həll yoluna doğru atılmış real bir addım olduğunu düşünürsünüz, yoxsa sadəcə vaxt qazanma strategiyasıdır?

Məqalədəki bu iddia maraq doğurur: "Bu addım, ABŞ və Çin arasında davam edən ticarət müharibəsində atəşkəsin uzadılması deməkdir." Tariflərin 90 gün müddətinə təxirə salınması, ticarət gərginliyində müvəqqəti bir fasilə yaratdığı qəbul olunsa da, bunu "atəşkəs" adlandırmaq, müharibə terminologiyası baxımından mübahisəlidir. Bu təxirə salma, ticarət müharibəsinin həllinə yönəlmiş real bir addım mı, yoxsa yalnız gələcək danışıqlar üçün vaxt qazanmaq məqsədi daşıyan bir manevrdir? Bu qərarın ticarət müharibəsinin əsas səbəblərini necə həll edəcəyi və ya sadəcə olaraq münaqişəni təxirə salacağı barədə əlavə məlumat verilməsi faydalı olardı. Bu qərarın arxasındakı strategiya və ya məqsədlər haqqında hər hansı bir dərin analitik mənbə varmı?

Bu qərar, məqalədə qeyd olunduğu kimi, ABŞ-Çin ticarət gərginliyində müvəqqəti bir "atəşkəs" təşkil edir. Lakin, bu 90 günlük təxirə salma, xüsusilə 2018-ci ildə ABŞ-ın bir çox ölkəyə, o cümlədən Avropa İttifaqına qarşı tətbiq etdiyi polad və alüminium tarifləri ilə müqayisədə maraqlı bir yanaşmadır. O vaxt Avropa İttifaqı üzvləri üçün eyni bir güzəşt edilməmişdi və bu, ticarət tərəfdaşları arasında narazılığa səbəb olmuşdu. Digər tərəfdən, Birləşmiş Ştatlar öz daxili sənayelərini qorumaq məqsədilə müxtəlif ölkələrə qarşı mütəmadi olaraq ticarət baryerləri tətbiq etməkdədir. Bu strategiyanın, uzunmüddətli perspektivdə qlobal ticarət münasibətlərinin sabitliyinə və mənfəətinə nə dərəcədə töhfə verdiyi sual altındadır. Bu qərar, müəyyən bir müddət üçün siyasi sabitlik təmin etsə də, əsas ticarət strukturunda hər hansı bir köklü dəyişiklik nəzərdə tutmur. Belə birziyyətdə, bu qərarın əslində hansı strategiyanın tərkib hissəsi olduğunu və yaxın gələcəkdə digər ölkələrlə münasibətlərə necə təsir edəcəyini düşünmək lazımdır.

Bu qərarın müvəqqəti xarakterinin qlobal ticarətə dair daha geniş bir narahatlığı necə əks etdirdiyini düşünmək maraqlıdır. Belə ki, bu cür ikitərəfli razılaşmalar, uzunmüddətli müqavilələrin olmaması şəraitində, beynəlxalq iqtisadi sabitliyin zəifləməsi tendensiyasını necə təsirləndirə bilər? Gələcəkdə bu cür "atəşkəslərin" qlobal tədarük zəncirlərindəki etibarlılığı barədə hansı nəticələrə gəlmək olar?

Bu məqalənin mövzusu, xüsusilə də ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyinin müvəqqəti atəşkəsə getməsi, iki böyük iqtisadiyyatın qarşılıqlı asılılığını vurğulayır. Tariflərin təxirə salınması qısa müddətli bir rahatlama təmin etsə də, bu müvəqqəti həllin uzunmüddətli stabillik gətirib gətirməyəcəyi sualı hələ də qalır. Əslində, bu cür müvəqqəti "atəşkəslər" əsas struktur problemləri həll etmədən, gələcəkdə daha böyük gərginliklərə yol aça bilərmi? Mövcud ticarət bariyerlərini aradan qaldırmaq əvəzinə, daha da dərinləşən bu mübadilənin qarşısını almaq üçün tərəflərin uzunmüddətli və davamlı bir strategiya üzərində işləməsinin vacibliyi ortadadır. Belə bir strategiya, yalnız bir-birinin qapısını döyməklə deyil, eyni zamanda regional ticarət sazişlərinin gücləndirilməsi və alternativ ticarət yollarının axtarılması yolu ilə də həyata keçirilə bilər.

Bu məqalə, ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyində keçici bir atəşkəs elan edilməsini təsvir edir. Bu cür diplomatik addımlar, xüsusilə də ticarət siyasətlərindəki dəyişikliklər, tarixdə təkrarlanan hadisələrdir. Məsələn, 1930-cu illərdə qlobal ticarətə böyük zərbə vuran Smoot-Hawley Tariffs qanunu qəbul edildikdən sonra, ABŞ-ın beynəlxalq ticarət tərəfdaşları da oxşar qoruyucu tədbirlər gördülər. Bu, dünya iqtisadiyyatında ticarət müharibələrinin eskalasiyasına gətirib çıxardı. Daha yaxın dövrə baxsaq, 1980-ci illərdə Yaponiya ilə ABŞ arasındakı ticarət müharibəsi zamanı da oxşar tarifi tətbiqləri və sonradan müzakirələr yoluyla bu gərginliyin müvəqqəti olaraq azaldılması halları yaşanmışdı.

Bu müqayisə göstərir ki, ticarət müharibələri zamanı tərəflərin müvəqqəti güzəştlərə getməsi, gərginliyi tamamilə həll etmir, əksinə yeni müzakirələr üçün vaxt qazanma strategiyası ola bilər. Keçmiş təcrübələrdən əldə olunan dərslər ondan ibarətdir ki, qoruyucu tariflər qısa müddətdə daxili sənayeləri qorusa da, uzunmüddətdə qlobal iqtisadiyyata zərər verir və ticarət tərəfdaşları arasında etimadın azalmasına səbəb olur. Hazırkı vəziyyətdə, ticarət müharibəsinin genişlənməsinin qarşısını almaq üçün atılan bu addım, əslində daha əvvəlki münaqişələrdə də sınanmış bir üsulun yenidən tətbiqi kimi görünür. Əsas sual isə, bu "atəşkəs"in əvvəlki misallarda olduğu kimi, yalnız müvəqqəti bir sakitlik yaratmaqdan savayı, iki güc mərkəzi arasında daha dayanıqlı bir ticarət anlaşmasına aparıb aparmayacağıdır.

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, bu qərarın ABŞ və Çin arasındakı ticarət gərginliyini müvəqqəti də olsa azaltması təqdirəlayiqdir. Bu atəşkəs, tərəflərə danışıqlar üçün əlavə vaxt qazandırır. Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: tariflərin təxirə salınması, onların tamamilə ləğv edilməsi demək deyil. Belə bir addım, çətinliklə əldə edilən bu "atəşkəsi" qorumaq üçün uzunmüddətli strategiyanın bir hissəsi ola bilər, lakin eyni zamanda, gələcəkdə daha sərt tədbirlərin tətbiq edilməsi ehtimalını da ortadan qaldırmır. Belə bir gecikmə, çinli istehsalçıların istehsal proseslərini və qiymətlərini tənzimləmələri üçün bir fürsət yaratsa da, ABŞ daxilində bu tariflərdən faydalanacaq yerli sənayelərin artan rəqabətlə üzləşməsi ehtimalını necə dəyərləndirmək lazımdır? Bu "atəşkəsin" real məqsədi və davamlılığı barədə hansı perspektivlər mövcuddur?

Bu məqalə, hazırkı ticarət gərginliyinin sakitləşməsi baxımından ümidverici bir inkişafı təsvir edir. Lakin bu, ABŞ-Çin münasibətlərində daha əvvəl də müşahidə etdiyimiz müvəqqəti sülh dövrlərini xatırladır. Məsələn, 2000-ci illərin əvvəllərində ABŞ-ın Çinin Ümumdünya Ticarət Təşkilatına (ÜTT) qəbulundan sonra iki ölkə arasında ticarət əlaqələri möhkəmlənməyə başlamışdı. Bu dövrdə də müəyyən ticarət mübahisələri həll edilmiş və idxal-ixrac həcmləri artmışdı.

Lakin o dövrdəki münasibətlərin bir fərqi vardı: ABŞ-ın iqtisadi və siyasi qüdrəti hələ də Çinin iqtisadi yüksəlişini daha çox "idarə olunan" bir şəkildə təsir etməyə imkan verirdi. Bu gün isə Çinin iqtisadi gücü və qlobal təsiri xeyli artmışdır. Bu da o deməkdir ki, hazırkı "atəşkəs"in tarixi təkrarlayacağı barədə bir təminat yoxdur. Keçmişdəki hadisədən çıxarıla biləcək əsas dərs, ticarət siyasətlərindəki müvəqqəti razılaşmaların uzunmüddətli stabillik gətirmədiyidir. Bu dəfəki "təxirəsalma"nın da eyni nəticəyə gətirib çıxarmaması üçün hər iki tərəfin strateji yanaşmaları daha düşünülmüş olmalıdır. Həmçinin, qlobal təchizat zəncirlərinin mürəkkəbləşdiyi bir dövrdə, tariflərin təxirə salınması iqtisadiyyata necə təsir edəcəyi də maraq doğurur. Bu təsirin yalnız iki ölkə ilə məhdudlaşmayacağı, qlobal miqyasda baş verəcəyi ehtimal edilir.

Məqalədə qeyd olunduğu kimi, Tramp administrasiyasının Çin mallarına tətbiq olunan tarifləri 90 gün müddətinə təxirə salması, uzun müddətdir davam edən ticarət müharibəsində bir müddətlik sakitliyin əlamətidir. Bu qərarın iqtisadi təsirləri hələ də tam olaraq qiymətləndirilməmiş olsa da, tarixi presedentlərə nəzər salsaq, belə müvəqqəti atəşkəslərin əslində struktur dəyişikliklərindən çox, danışıqlar masasında vaxt qazanmaq məqsədi daşıdığı hallara rast gəlmək mümkündür.

Məsələn, 2018-ci ildə ABŞ və Çin arasında oxşar tarif müharibəsi zamanı da müvəqqəti razılıqlar əldə olunmuşdu, lakin bu razılıqlar son nəticədə ticarət qeyri-balansını və əqli mülkiyyətin müdafiəsi kimi fundamental məsələləri həll edə bilmədi. Həmçinin, digər ölkələrin də ticarət mübahisələrində tətbiq etdiyi tariflərdən və onların sonrakı nəticələrindən öyrənmək lazımdır. Bu cür müvəqqəti qərarlar, adətən, qısa müddətli bir rahatlama təmin etsə də, uzunmüddətli strateji planlaşdırma baxımından yetərsiz qala bilər.

Bu 90 günlük təxirə salmanın, tərəfləri əslində bazar iştirakçılarının maraqlarına daha uyğun olan sabit və davamlı ticarət siyasətlərinə doğru aparacaq bir mexanizm yaradacağına necə inanmaq olar?