Gündəm 03.07.2025

Trump-ın miqrant qovmaları "əxlaqən yolverilməz" – ABŞ Katolik rəhbər

Trump-ın miqrant qovmaları "əxlaqən yolverilməz" – ABŞ Katolik rəhbər

Katolik Kilsəsi Rəhbəri Trampın Miqrasiya Siyasətini Kəskin Tənqid Edir

ABŞ-ın aparıcı Katolik Kilsəsi lideri və Papa XIV Leonun müttəfiqi Vaşinqtonun Arxiyepiskopu, Kardinal Robert MakElroy ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyasının immiqrasiya ilə bağlı sərt tədbirlərini qətiyyətlə pisləyib. O, miqrantların kütləvi şəkildə toplanmasını və deportasiyasını “qeyri-insani” və “əxlaqi cəhətdən qəbuledilməz” adlandırıb. CNN-ə verdiyi geniş müsahibədə Kardinal MakElroy Trampın irimiqyaslı vergi və xərcləmə qanun layihəsinə də ciddi etirazını bildirib. O, həmçinin ABŞ və İsrailin İrana qarşı ehtimal olunan zərbələrinin riskləri barədə xəbərdarlıq edib və qadınların kilsədəki rolu ilə bağlı fikirlərini bölüşüb. Kardinal çərşənbə axşamı CNN-ə açıqlamasında deyib: “Sərhədlərimizə nəzarət etmək hüququmuz var. Lakin hazırda baş verənlər bundan qat-qat kənardır. Bu, ailələri sözün əsl mənasında parçalayan və bunu məqsəd daşıyan kişilərin, qadınların, uşaqların və ailələrin kütləvi, ayrı-seçkiliksiz deportasiyasıdır.” MakElroy qeyd edib ki, Trampın prezident seçildiyi 2025-ci ilin yanvar ayında Papa Fransisk tərəfindən ABŞ paytaxtındakı arxiyepiskopluğa təyin edilib. O, may ayında ilk amerikalı Papanı seçən konklavda iştirak edən yüzdən çox kardinaldan biri olub.

Miqrantlara Yönəlik Qorxu Mühiti və Tarixi Paralellər

ABŞ prezidenti Donald Trampın Floridada “Alliqator Alkatraz” adlandırılan miqrant saxlanma mərkəzini ziyarət etdiyi gün Romada CNN-ə danışan kardinal MakElroy, istifadə olunan mexanizmin ABŞ-da yaşayan 10 milyon sənədsiz insan arasında “qorxu yaratmaq” olduğunu bildirib. Onun sözlərinə görə, bu insanların böyük əksəriyyəti cəmiyyətə əmək və töhfələri ilə dəyər qatıblar. O əlavə edib: “Bu, sadəcə Katolik təlimləri ilə ziddiyyət təşkil etmir, həm də qeyri-insanidir və əxlaqi cəhətdən iyrəncdir.” MakElroy Los-Ancelesdəki səhnələri də xatırladıb: “Los-Ancelesdə hökumət agentlərinin avtomobil yuyucuları və Costco avtomobil dayanacaqlarına kütləvi şəkildə hücum edərək kimi tuta bilərlərsə, onu həbs etməsi cinayət keçmişi olanları təqib etmək əlaməti deyil.” ABŞ prezidenti Donald Tramp özünün sərt immiqrasiya siyasətini cinayətkarları ABŞ küçələrindən uzaqlaşdırmaq və ölkənin qurumları üzərindəki yükü azaltmaq üçün zəruri olduğunu bildirib. O, bataqlıqlar və sürünənlərlə əhatə olunmuş miqrant saxlanma məntəqəsinin təhlükəli imicini də mənimsəyib. Tramp çərşənbə axşamı deyib: “Bu, ‘Alliqator Alkatraz’ kimi tanınır, bu da çox uyğundur, çünki çölə baxıram və ora getmək istədiyim yer deyil.” Kardinal MakElroy hökumətin “ciddi cinayətlərə” görə məhkum olunmuş şəxsləri deportasiya etmək hüququnun olduğunu qəbul edib, lakin immiqrasiya problemlərinin son 15 ildə immiqrasiya qanunvericiliyi və islahatlarını həll etməkdə uğursuzluqdan qaynaqlandığını vurğulayıb. O, Tramp administrasiyası immiqrasiya agentlərinin kilsələr kimi həssas ərazilərdə həbs aparmasını qadağan edən siyasəti ləğv etdikdən sonra insanların indi “kilsəyə getməyə belə qorxduqlarını” deyib. Daha sərt immiqrasiya siyasətlərinin arxasında yatan səbəbi soruşarkən, MakElroy bildirib: “Qorxuram ki, bunu təşviq edənlərin çoxunun fikrində əsas amillərdən biri ölkəmizə gələn insanların fərqli bir növ olması hissidir. Bu, irlandlar, italyanlar, polyaklar gələndə ölkəmizin bütün immiqrasiya tarixi boyu Amerikan mədəniyyətində böyük bir mövzu olub, təkrar eyni olub: ‘bunlar aşağı insanlardır’ və indi də eyni şey baş verir... bu, rüsvayçılıqdır.”

İmmiqrasiya, Qanun Layihəsi və Kilsədə Qadınların Rolu

San Dieqonun keçmiş yepiskopu olan kardinal, Trampın miqrasiya siyasətinə qarşı çıxan bir neçə Katolik yepiskopundan biridir. Vitse-prezident JD Vance, 2019-cu ildə katolikliyə keçmiş dindar bir şəxs olaraq, bu ilin əvvəlində yepiskopların Tramp administrasiyasının siyasətlərini maliyyə maraqları ilə əlaqələndirib. O, kilsənin miqrantları yerləşdirmək üçün federal maliyyə vəsaiti aldığını iddia edib. MakElroy müsahibədə bu iddiaları rədd edərək, hökumət maliyyəsinin proqramları tamamilə əhatə etmədiyini və kilsənin çatışmazlığı öz üzərinə götürmək məcburiyyətində qaldığını bildirib. MakElroy deyib: “Bunu deyənlər, kilsənin bu proqramlara hökumətin töhfə verdiyindən daha çox nə qədər töhfə verdiyini hesablamayıblar.” Müsahibə zamanı Kardinal MakElroy, Trampın “böyük, gözəl qanun layihəsi”ni də tənqid edib. Bu geniş qanunvericilik aktı vergi güzəştlərini uzadır və milli təhlükəsizliyə ayrılan vəsaiti artırır, lakin bu, qismən federal sosial müdafiə şəbəkəsində onilliklər ərzində ən böyük kəsilmələrlə maliyyələşdirilir. MakElroy bu yaxınlarda digər yepiskoplar və dini liderlərlə birlikdə qanun layihəsinə qarşı bir məktub imzalayıb. O, milyonlarla insanın “bu qanun layihəsi səbəbindən sonda səhiyyə xidmətlərini itirəcəyini, beləliklə milyarderlərin daha böyük vergi güzəştləri alacağını” deyib və əlavə edib: “Cəmiyyətdə ən kasıblardan alıb ən varlılara verən bir şeydə köklü bir səhv var. Bu, sadəcə səhvdir.” Ağ Ev sözçüsü Abigail Jackson bu tənqidləri rədd edən bir bəyanatla çıxış edib. Jackson deyib: “Amerika xalqı DC Arxiyepiskopunu deyil, Prezident Trampı öz Prezidentləri olaraq seçib. Prezident Tramp noyabr ayında Amerika xalqının ona verdiyi mandatı yerinə yetirir – məsələn, bahşişlərə vergi olmaması, sosial təminat və əlavə iş vaxtı kimi kampaniya vədlərini qanuna çevirmək. Birlik, Böyük, Gözəl Qanun Layihəsi indiyə qədər qəbul edilmiş ən uğurlu qanunvericilik parçalarından biri olacaq və bütün amerikalıların faydalanması üçün iqtisadiyyatımızı sürətləndirəcək.”

Kilsə İslahatları və Nüvə Yayılması Təhlükəsi

Kilsə islahatları və Papa Leon üçün prioritetlərə gəldikdə, MakElroy qadınların roluna toxunmağın vacibliyindən danışıb. O bildirib ki, bu mövzu son Vatikan məclisləri, kilsənin yenilənməsi məsələlərinə baxan və qadınları qərar qəbul edən rollara daha çox daxil etməyi araşdıran sinod zamanı “son dərəcə güclü bir cərəyan” olub. “Əsas itələmə qadınların ‘olmadığı’ yerlərə baxmaq və sonra niyə olduğunu soruşmaq olmalıdır?” MakElroy, kilsənin ilahiyyatına uyğun olduğunu dediyi qadınların diakon olaraq təyin edilməsini dəstəkləyir; diakonlar ayin keçirmədən və etirafları eşitmədən keşiş kimi funksiyaları yerinə yetirirlər. O etiraf edir ki, “bu, kilsədə mübahisəli bir məsələdir, lakin düşünürəm ki, bu istiqamətdə irəliləmək vacib olardı.” Kardinal MakElroyun Vaşinqton üçün namizədliyi, Stanford Universitetindən aldığı siyasi elmlər doktoru dərəcəsi ilə gücləndirilmişdi; o, bu dərəcəni xarici siyasətdəki mənəvi normalar haqqında yazdığı tezisə görə almışdı. O, CNN-ə deyib ki, ABŞ-ın İranın nüvə obyektlərinə son hücumları digər ölkələri özlərini müdafiə etmək üçün nüvə silahı inkişaf etdirməyə təşviq edə bilər. O, nüvə silahlarının “yayılmamasının” “kritik əhəmiyyətə” malik olduğunu vurğulayıb. “Ən böyük qorxum odur ki, millətlər İrana qarşı bu müdaxilədən çıxaracaqları dərslərdən, əgər nüvə silahları olarsa, bu cür hücuma məruz qalmayacaqlarını düşünəcəklər,” o deyib. “Düşünürəm ki, bu açıq bir sualdır. Bu, daha çox yayılmaya təşviq edəcəkmi, çünki indi stimullar daha güclü və ya daha aydındır, və bu, çox dəhşətlidir.” Nəhayət, kardinal Çikaqoda doğulmuş Papa Leonun vətənə səfər edəcəyinə inandığını söyləyib – baxmayaraq ki, bunun nə vaxt olacağını bilmədiyini deyib. “Düşünürəm ki, o ABŞ-a gələndə ölkəmiz üçün böyük bir an olacaq.”

24 saat

Oxucu Şərhləri

Aysel Qurbanova
24.07.2025 11:27
Müəllif ABŞ Katolik rəhbərinin Trump haqqında "əxlaqən yolverilməz" ifadəsini siyasi effektivlik baxımından təhlil edir. Trumpın dəyişkən əxlaq anlayışı nəzərə alınaraq, bu ifadənin daha çox onun seçiciləri arasında potensial iqtisadi təsirə, "dəyərli səslərin" itirilməsinə yönəlmə ehtimalını irəli sürür. Yəni, müəllif Trumpın davranışlarının əxlaqi tərəfini ikinci plana ataraq, siyasi hesablamalarını ön plana çıxarır. Nəticə etibarilə, məqalə Trump siyasətinin mürəkkəbliyinə və anlamağın çətinliyinə işarə edir.
Samir Abbasov
24.07.2025 04:52
Məqalədə qaldırılan Katolik rəhbərin Trumpın miqrant siyasətini tənqid etməsi həqiqətən də maraqlı bir məqamdır. Trumpın siyasi fəaliyyətinin əxlaqi ölçüləri ətrafında mübahisələr həmişə mövcud olub və bu hadisə də bunun daha bir təzahürüdür. Ancaq "əxlaqən yolverilməz" ifadəsinin öz-özlüyündə mütləq bir həqiqət olduğunu düşünmürəm. "Əxlaqən yolverilməzlik" anlayışı subyektivdir və fərqli mədəniyyət və inanclar arasında fərqli yollarla təfsir edilə bilər. Bu məsələni daha da araşdırmaq üçün, Trump administrasiyasının miqrant siyasətinin əsaslandırılmasında istifadə olunan müdafiə arqumentlərinə baxmaq və onların əxlaqi əsaslarını qiymətləndirmək lazımdır. Bəlkə də bu siyasətin arxasında dayanan səbəblər, dini baxımdan qəbul edilən bir əsaslandırma ilə izah edilə bilər. Yəni, "əxlaqən yolverilməzlik" qərarı verilərkən nəzərə alınmayan amillər də ola bilər. Bu baxımdan, tənqid daha hərtərəfli bir araşdırma tələb edir.
Rauf Muradov
22.07.2025 22:16
Məqalədə ABŞ Katolik rəhbərinin Trump administrasiyasının miqrant siyasətinə dair sərt tənqidi əks olunub. Ancaq bu tənqidə əsasən yalnız administrasiyanın hərəkətlərinin "əxlaqən yolverilməz" olması iddia edilir. Daha konkret olaraq, hansı siyasətlərin və konkret hərəkətlərin əxlaq baxımından problemli olduğu, və bu iddianın dəlilləri hansılardır, aydın deyil. Məsələn, miqrantların geri qaytarılması prosesinin insan hüquqlarına uyğun olub-olmaması, deportasiya edilənlərin sayı və onların vəziyyəti kimi məlumatlar daha ətraflı təhlil olunmalı idi. Trump administrasiyasının bu siyasətlərini tətbiq etmək üçün əsaslandırdığı arqumentlər də məqalədə yer almayıb. Bu məqamların araşdırılması məqalənin obyektivliyini və analitik dərinliyini artırar.
Arif Mirzəyev
22.07.2025 19:28
Məqalədə ABŞ Katolik rəhbərinin Donald Trump'ın miqrant siyasətinə dair tənqidi əks olunur. Maraqlıdır ki, "əxlaqən yolverilməz" ifadəsi hüquqi və ya siyasi deyil, əxlaqi bir qiymətləndirmədir. Bu qiymətləndirmənin əsaslandırılmasında hansı əxlaqi prinsiplərdən istifadə olunub? Müəllif bu prinsipləri aydın şəkildə ortaya qoyubmu? Bundan əlavə, Trump administrasiyasının miqrant siyasətinin ancaq əxlaqi tərəfi deyil, həm də təhlükəsizlik, iqtisadi və beynəlxalq hüquq kontekstində dəyərləndirilməsi zərurəti vardır. Bu məqamlar məqalədə nə dərəcədə nəzərə alınıb? Trumpın hərəkətlərinin mümkün siyasi və geosiyasi nəticələrinə toxunmaq məqalənin obyektivliyini artırar və oxucuya daha dolğun bir mənzərə təqdim edərdi.
İlkin Şıxəliyev
22.07.2025 16:23
Məqalədə ABŞ Katolik rəhbərinin Donald Trump-ın miqrant siyasətini "əxlaqən yolverilməz" adlandırması əsas götürülmüşdür. Bu qiymətləndirmə əlbəttə ki, ciddi nəzərə alınmalıdır, amma Trump-ın hərəkətlərinin "əxlaqən yolverilməz" olduğunu müəyyən etmək üçün daha çox məlumat tələb olunur. Miqrant siyasətinin yalnız əxlaqi tərəfləri deyil, həm də milli təhlükəsizlik və iqtisadi təsirləri nəzərə alınmalıdır. Məqalədə bu amillərə kifayət qədər toxunulmayıb. Bundan əlavə, "əxlaqən yolverilməz" termininin özü subyektivdir və fərqli əxlaqi çərçivələr daxilində müxtəlif şəkildə şərh oluna bilər. Trump administrasiyasının mövqeyini və miqrant siyasətinin arxasındakı arqumentləri daha ətraflı təqdim etmək məqalənin obyektivliyinə xeyir gətirərdi.
Aygün Ələkbərlı
22.07.2025 16:06
Yazıda ABŞ Katolik rəhbərinin Donald Trump-ın miqrant siyasətinə dair verdiyi bəyanatı ətraflı şəkildə təhlil edilib. Lakin, məqalədə Trump-ın hərəkətlərinin arxasındakı siyasi və iqtisadi amillər kifayət qədər araşdırılmayıb. Mənə elə gəlir ki, Trump-ın miqrant siyasəti yalnız əxlaqi prinsiplərin pozulması olaraq təqdim edilməklə, onun bu siyasətinə səbəb olan daha dərin motivlər və hədəflər nəzərə alınmayıb. Məsələn, Trump administrasiyasının miqrant siyasətinin milli təhlükəsizlik, iqtisadiyyat və ya sərhəd təhlükəsizliyi ilə əlaqəli strategiyasının detallarının araşdırılması daha obyektiv bir şəkil verə bilərdi. Bununla yanaşı, Katolik rəhbərinin açıqlamasının tək başına Trump administrasiyasının miqrant siyasətinin əxlaqi olaraq qəbuledilməz olduğunu sübut etməsi iddiası da mübahisəlidir. Müxtəlif nöqteyi-nəzərləri və alternativ baxış bucaqlarını nəzərə alan daha geniş bir tədqiqat daha məqsədəuyğundur.
Lalə Vəliyeva
22.07.2025 14:21
Maraqlı bir yazı. Katolik rəhbərin mövqeyi aydın olsa da, Trump administrasiyasının miqrant siyasətinin "əxlaqən yolverilməz" olduğunu iddia etmək üçün istifadə edilən əsas meyarlar tam aydın deyil. Bu qiymətləndirmənin hansı spesifik əxlaqi prinsiplərə əsaslandığını və bu prinsiplərin müxtəlif siyasi baxış bucaqlarından necə təfsir edilə biləcəyini daha ətraflı araşdırmaq vacibdir. Məsələn, milli təhlükəsizlik və sərhəd təhlükəsizliyi kimi amillər bu qiymətləndirmədə necə nəzərə alınıb? Trump administrasiyasının fəaliyyətinin bu amillərlə bağlı olaraq mümkün nəticələri və alternativ həll yolları barədə daha geniş bir müzakirə faydalı olardı.
Rəna Camalova
22.07.2025 12:28
Maraqlı bir məqalədir. Katolik rəhbərin Trumpın miqrant siyasətini "əxlaqən yolverilməz" adlandırması, bir tərəfdən gözlənilən, digər tərəfdən isə, həqiqətən də, gözlənilməz bir reaksiya kimi görünür. Çünki Trumpın əxlaq anlayışı, həmişəki kimi, bir az... özünəməxsusdur. Demək olar ki, "əxlaqən yolverilməz" deyimi onun siyasi fəaliyyətinin səciyyəvi xüsusiyyətlərindən biri kimi qəbul edilməlidir. Maraqlıdır, bəs bu "əxlaqən yolverilməz" hərəkətlərin əks-təsiri nə olacaq? Ya da daha dəqiq desək, Trump belə bir tənqidi necə öz lehinə çevirməyi bacaracaq? Bunu gözləmək çox maraqlıdır.
Emin Orucov
22.07.2025 10:08
Maraqlı bir məqalədir. ABŞ Katolik rəhbərinin "əxlaqən yolverilməz" ifadəsini istifadə etməsi diqqət çəkir, xüsusən də Trumpın öz əxlaq anlayışının həmişə qeyri-müəyyən və dəyişkən olduğunu nəzərə alsaq. Bəlkə də bu ifadənin Trump üçün təsir gücü daha çox "dəyərli səslərin" itirəcəyini göstərən iqtisadi bir nəticənin təsviri olardı? Əxlaqdan əvvəl pul gəlir, deyə bilərik. Əlbəttə, bu, sadəcə bir zarafatdır; lakin Trumpın siyasətinə məntiqi bir yanaşma tələb edir ki, bu da həmişə asan olmur.
Vüqar Əzimov
22.07.2025 09:15
Məqalədə ABŞ Katolik rəhbərinin Donald Trumpın miqrant siyasətini tənqid etməsi ətraflı şəkildə əks olunub. Lakin, Trumpın miqrant siyasətinin "əxlaqən yolverilməz" olduğunu iddia etməzdən əvvəl, bu siyasətin tətbiqindən əvvəl və sonra olan miqrasiya axınının statistikasına, həmçinin bu siyasətin sərhəd təhlükəsizliyinə və milli təhlükəsizliyə təsirinə dair konkret rəqəmlər və faktlar təqdim olunsa daha obyektiv bir qiymətləndirmə mümkün olardı. Həmçinin, "əxlaqən yolverilməz" ifadəsinin özü subyektivdir və bu ifadənin arxasında dayanan əxlaqi prinsiplərin dəqiq tərifi oxucu üçün daha aydın olacaqdı. Fərqli əxlaqi sistemlərin mövcudluğunu və bu sistemlərin Trumpın siyasətinə münasibətlərinin fərqli ola biləcəyini nəzərə almaq vacibdir.

Şərh Yaz