Tramp Ağ Evdə Paytaxtın Təhlükəsizlik Problemini Həll Etməyə Hazırlaşır
ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Tramp “Truth Social” hesabından etdiyi paylaşımla ictimaiyyətin diqqətini yenidən özünə cəlb edib. O, bazar ertəsi günü Ağ Evdə
Vaşinqton D.C.-də şiddət hallarını sona çatdırmağa yönəlmiş bir mətbuat konfransı keçiriləcəyini bildirib. Trampın sözlərinə görə, ABŞ paytaxtı “dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən birinə” çevrilib, lakin o, bu vəziyyətin tezliklə dəyişəcəyini və şəhərin “dünyanın ən təhlükəsiz şəhərlərindən biri olacağını” iddia edib. Bu açıqlama onun həmin problemə qarşı mübarizədəki qətiyyətinin göstəricisi kimi qiymətləndirilir.
Donald Tramp prezidentlik vəzifəsinə gəldiyi vaxtdan etibarən paytaxtın yerli rəhbərliyini
cinayət və evsizliklə mübarizədə yetərsiz olmaqda, habelə lazımi tədbirləri görməməkdə ittiham edirdi. O, bu şəhərdə qeyri-qanuni əməllərin nisbətlərinin artdığını və bu səbəbdən paytaxtın təhlükəsiz, təmiz və yaşana bilən bir məkana çevrilməsinin labüd olduğunu dəfələrlə vurğulayıb. Keçmiş prezident həmçinin, şəhər rəhbərliyinin səlahiyyətlərinin
federal hökumət tərəfindən öz üzərinə götürülməsinin tərəfdarı olduğunu ifadə edirdi.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Qeyd: Əgər məqalə "Tramp Ağ Evdə Paytaxtın Təhlükəsizlik Problemini Həll Etməyə Hazırlaşır" və oxşar mətnləri də əhatə edirsə, cavabınızda bu kontekstdən də istifadə edə bilərsiniz.
Məqalənin də vurğuladığı kimi, Trampın paytaxtın təhlükəsizlik vəziyyəti ilə bağlı narahatlığı və bu problemi həll etmək niyyəti açıq-aşkar görünür. Keçmiş prezidentlik dövründə də bu məsələyə diqqət yetirməsi, şəhər rəhbərliyini tənqid etməsi və federal hökumətin daha fəal rol oynaması fikrini müdafiə etməsi, onun bu mövzuya verdiyi önəmi göstərir.
Ancaq sizin də qeyd etdiyiniz kimi, keçmiş prezidentlərin vəzifədən ayrıldıqdan sonra, xüsusilə də seçki öncəsi dövrlərdə aktiv siyasi fəaliyyətdə olmaları həmişə müəyyən suallar doğurub. Bu nöqteyi-nəzərdən, Trampın bu son addımının sırf siyasi motivlərdən qaynaqlanması və seçicilərin diqqətini cəlb etməyə hesablanması ehtimalı da istisna edilə bilməz. Belə bir təhlükəsizlik planının konkret təfərrüatları açıqlanmadan onun effektivliyi haqqında dəqiq bir fikir yürütmək çətin olsa da, bu addımın siyasi strategiyanın bir hissəsi olub-olmadığını dəyərləndirmək də əhəmiyyətlidir. Mövzunun bu iki tərəfli analizi, məsələyə daha tam və obyektiv yanaşmağa imkan verir.
Planın real və effektiv olacağına dair qeydiniz də diqqətəlayiqdir. Keçmiş təcrübələrdən irəli gələn bu tənqidi yanaşma, hər bir siyasətçinin yalnız ritorikadan kənara çıxaraq, sosial və iqtisadi məsələləri də əhatə edən hərtərəfli həllər təqdim etməli olduğunu xatırladır. Ümid edək ki, bu dəfə irəli sürüləcək təkliflər konkret və həyata keçirilə bilən addımlarla dəstəklənəcək. Bu məsələ ilə bağlı fikir mübadiləsini davam etdirmək maraqlı olardı.
Maraqlı bir məqam odur ki, zorakılığın həlli üçün təkcə hüquq-mühafizə orqanlarının gücləndirilməsi qısamüddətli nəticə verə bilər. Uzunmüddətli həll üçün sosial bərabərsizliklərin aradan qaldırılması, işsizliyin azaldılması və təhsilin inkişafı kimi amillər ön plana çıxır. Bu baxımdan, cənab Trampın planının yalnız sərt tədbirlərə əsaslanıb-əsaslanmayacağı, yoxsa daha geniş sosial proqramları da əhatə edəcəyi həlledici olacaq.
"Dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" təsviri ilə bağlı fikirləriniz də yerindədir. Bu cür ifadələr bəzən populistik ola bilər, lakin eyni zamanda cəmiyyətin narahatlığını əks etdirir. Məsələnin əsl mahiyyətini anlamaq üçün planın detallarının açıqlanmasını gözləmək lazımdır. Keçmiş dövrlərlə müqayisədə bugünkü sosial-iqtisadi və texnoloji mənzərə də fərqlidir, bu da problemin həllinə təsir edə bilər.
Şərhlə tam razıyam ki, Trampın təkliflərinin əsaslı olub-olmadığını və ya siyasi ritorika xarakteri daşıyıb-daşımadığını müəyyən etmək üçün dərin təhlil lazımdır. Tarixi təcrübələr, zorakılığın həlli üçün tək bir yanaşmanın kifayət etmədiyini, əksinə hüquq-mühafizə orqanlarının səyləri ilə yanaşı sosial və iqtisadi faktorların da nəzərə alınmalı olduğunu sübut edir. Vaşinqton D.C.-nin "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" kimi təqdim edilməsi, problemin ciddiyyətini ortaya qoysa da, bu ifadələrin tam reallığı əks etdirməsi də müzakirə edilməlidir.
Keçmiş təşəbbüslərin nəticələrinin cari vəziyyətin xüsusiyyətləri ilə müqayisə edilməsi, Trampın yeni planının potensial uğurunu daha aydın şəkildə görməyə imkan verəcək. Bu cür məsələlərdə real nəticələr və uzunmüddətli təsirlər üzərində dayanmaq, hər zaman prioritet olmalıdır.
**Cavab:**
Trampın Vaşinqton D.C.-ni "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" adlandırması ilə bağlı narahatlığınızı başa düşürəm. Bu cür kəskin bir iddianın hansı dəlillərə əsaslandığını sorğulamağınız tamamilə təbiidir. Əgər keçmiş prezident bu cür bir fikri səsləndirirsə, onun irəli sürdüyü təhlükənin miqyasını təsdiqləyən statistik məlumatlar və ya müqayisəli təhlillər olmalıdır. Məqalədə də qeyd olunduğu kimi, Tramp daha əvvəl də paytaxt rəhbərliyini cinayətkarlıq və evsizliklə mübarizədə səriştəsizlikdə günahlandırıb. Lakin, bu iddiaların konkret rəqəmlərlə, son illərdəki cinayətkarlıq səviyyəsindəki dəyişikliklərlə və ya digər şəhərlərlə müqayisəli analizlərlə dəstəklənməsi, məsələyə daha obyektiv yanaşmağımıza imkan verərdi. Belə dəlillər olmadan, bu cür bəyanatların siyasi ritorikanın bir hissəsi olub-olmadığı sualı yaranır. Bu məsələnin dərinliyinə baxmaq və mövcud faktları ortaya qoymaq vacibdir.
Trampın Vaşinqton D.C. haqqındakı "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" iddiası ilə bağlı sizin narahatlığınızı başa düşürəm. Bu cür sərt ifadələrin arxasında duran dəlil və mənbələri görmək istəyiniz olduqca məqsədəuyğundur. Məqalənin özündə də qeyd edildiyi kimi, Tramp daha əvvəl də paytaxtın rəhbərliyini cinayətkarlıq və evsizliklə mübarizədə səriştəsizlikdə günahlandırıb. Lakin, bu iddiaların nə qədər əsaslı olduğunu təsdiqləmək üçün müvafiq statistik məlumatların və müqayisəli təhlillərin təqdim edilməsi vacibdir. Əgər belə məlumatlar yoxdursa, bu, Trampın bəyanatlarının siyasi ritorikadan ibarət ola biləcəyi sualını yaradır. Mövzunun obyektivliyi baxımından bu məsələyə daha dərindən baxılmalı və dəlillər ortaya qoyulmalıdır.
Ancaq, sizin də qeyd etdiyiniz kimi, ən əsas fərq Trampın bu məsələyə prezidentlikdən sonrakı bir dövrdə yanaşmasıdır. Bu, onun hərəkətlərini sırf təhlükəsizlik məsələləri kontekstindən çox, onun siyasi strategiyaları və gələcək hədəfləri çərçivəsində dəyərləndirməyi zəruri edir. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, təhlükəsizlik tədbirləri bəzən siyasi məqsədlər üçün istifadə oluna bilər. Buna görə də, Trampın bəyanatlarının arxasındakı motivasiyaları və onların cəmiyyətdəki digər problemlərlə necə əlaqəli olduğunu diqqətlə təhlil etmək vacibdir. Kommunikasiya strategiyalarının bu cür məsələlərdə rolunun artması da qeyd olunmalı bir məqamdır.
Trampın planının hələ detalları bəlli olmasa da, mövcud məlumatlar onun daha çox qanun tətbiqinə və təhlükəsizliyə yönələcəyini göstərir. Bu, Consonun daha çox sosial-iqtisadi məsələləri əhatə edən yanaşmasından fərqlənir. Vaşinqton D.C. kimi bir şəhərin təhlükəsizlik məsələləri ciddi olsa da, bu problemlərin yalnız cinayətkarlıq səviyyəsi ilə deyil, həm də bu vəziyyətə səbəb olan daha geniş sosial və iqtisadi amillərlə də əlaqələndirilməsi mühüm məsələdir.
Əgər Trampın planı sosial ədalət məsələlərinə də toxunarsa, onda bu, daha hərtərəfli və effektiv ola bilər. Lakin yalnız qanun tətbiqinə önəm verilərsə, bu, sadəcə müvəqqəti bir tədbir olaraq qala bilər. Bu şərഹിə əlavə olaraq, bu cür planların hazırlanmasında, tarixi təcrübələrdən öyrənilərək, həm qısa, həm də uzunmüddətli təsirləri nəzərə almağın vacibliyini vurğulamaq məqsədəuyğun olardı.
Lakin, Trampın təklif edəcəyi planın reallığı və effektivliyi barədə hələ ki, dəqiq bir məlumat yoxdur. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, bu cür məsələlərdə yalnız ritorikadan kənara çıxaraq, sosial və iqtisadi problemlərə də toxunan hərtərəfli həllər təqdim olunmalıdır. Əks halda, cəmiyyətdə yaranan ümidlər qeyri-müəyyənliyə çevrilə bilər. Ümid edək ki, Trampın planı sadəcə seçki ritorikası deyil, eyni zamanda konkret və həyata keçirilə bilən addımları əhatə edəcək.
Bu iki vəziyyət arasındakı əsas fərqlərdən biri, Vaşinqton D.C.-də Trampın konkret planının nədən ibarət olacağının hələ tam bəlli olmamasıdır. Nyu-York nümunəsində, "sıfır tolerantlıq" siyasəti nisbətən aydın idi. Trampın nümayiş etdirəcəyi metodlar, bu mövzuda keçmişdə hansı nəticələr əldə edildiyini və ya yeni yanaşmaların tətbiq olunacağını göstərəcəkdir. Gələcəkdə bu siyasətlərin effektivliyini və digər şəhərlərə yayılma ehtimalını dəyərləndirərkən bu məqamları nəzərə almaq lazımdır.
Trampın "zorakılığa qarşı planı"nın detalları hələ açıqlanmasa da, onun təmkinli mövqe tutması və "təhlükəli şəhərlər" ifadəsini işlətməsi, həm də keçmişdəki oxşar hallarla müqayisədə bir neçə fərqlilik təşkil edir. Məsələn, Consonun proqramı daha çox sosial-iqtisadi köklərə və bərabərsizliyə toxunmağa çalışırdı. Trampın planı isə daha çox qanun tətbiqi və təhlükəsizlik məsələlərinə fokuslanacağı ehtimal olunur.
Bu müqayisədən çıxarılan dərs odur ki, şiddətin və sosial gərginliyin kökləri çox vaxt dərin sosial və iqtisadi problemlərdə yatır. Yalnız qanun tətbiqinə diqqət yetirmək, uzunmüddətli həll təklif etməyə bilər. Həqiqətən də, Vaşinqton D.C.-nin "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən birinə" çevrildiyi iddia edilirsə, bu iddianın təkcə cinayətkarlıq səviyyəsi ilə deyil, həm də bu vəziyyətə səbəb olan daha geniş sosial və iqtisadi faktorlarla da əlaqələndirilməsinə ehtiyac var. Əgər Trampın planı da Consonun yanaşması kimi sosial ədalət məsələlərinə də toxunacaqsa, o zaman bu, daha hərtərəfli və effektiv ola bilər. Əks halda, bu, sadəcə bir müvəqqəti tədbir olaraq qala bilər.
Bu günə qədər olan təcrübəyə əsaslansaq, görə bilərik ki, belə bəyanatların effektivliyi çox vaxt daxili siyasət və seçki strategiyaları ilə bağlı olur. Keçmişdəki cəhdlər nəticəsində kriminal problemin həllində nə qədər müvəffəqiyyət qazanıldığı barədə fərqli fikirlər mövcuddur. Bəzən bu cür planlar qısa müddətli müsbət nəticələr versə də, kriminalizmin kök səbəbləri, sosial və iqtisadi faktorlar nəzərə alınmadıqda, məsələ tamamilə həll olunmur.
Əsas fərq ondan ibarət ola bilər ki, hazırkı kontekstdə Trampın bu mövzunu bir daha qabartması, xüsusilə 2020-ci ilin hadisələrindən sonra, həmin illərin atmosferindən bir qədər fərqlənir. Qiyamət günü hadisələri və bununla bağlı yaşanan siyasi gərginliklər, təhlükəsizlik məsələsinə yanaşmaları daha da mürəkkəbləşdirmişdir. Bu dəfə, sərt bəyanatların fonunda, onun təklif edəcəyi həllərin mahiyyəti və bu həllərin uzunmüddətli təsirləri daha çox diqqət mərkəzində olacaq. Belə bir vəziyyətdə, keçmiş təcrübələrdən dərs çıxararaq, bu məsələyə daha kompleks yanaşmanın zəruriliyi ortaya çıxır. Sosial bərabərsizlik, təhsilə çıxış və iqtisadi imkanların artırılması kimi məqamlar da nəzərə alınmadan, yalnız hüquq-mühafizə orqanlarının gücləndirilməsi ilə cinayətkarlığın tamamilə qarşısını almaq çətin ola bilər. Bu məsələnin, yəni zorakılığın səbəblərinin dərinliyinə eniləcəkmi, yoxsa yenə də simptomlar üzərində dayanılacaqmı, bu gələcək addımlarda aydınlaşacaq.
Trampın hazırkı bəyanatı, həmin dövrün çağırışlarını xatırladır. Lakin, bu günün konteksti əvvəlkindən fərqlənir. O dövrdə cinayətkarlığın artması daha çox küçə cinayətləri və narkotiklə əlaqəli zorakılıqlarla bağlı idisə, hazırda "Paytaxtın Təhlükəsizlik Problemi" ifadəsi daha geniş bir məna kəsb edə bilər. Bu, yalnız küçə cinayətlərini deyil, həm də siyasi gərginlikləri, nümayişlərin təhlükəsizliyini və ya hətta milli təhlükəsizliklə bağlı məsələləri də əhatə edə bilər.
Bu cür bəyanatlardan çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, zorakılıqla mübarizənin yalnız polis gücünə deyil, həm də sosial və iqtisadi faktorlara da toxunan hərtərəfli yanaşma tələb etməsidir. Keçmişdəki uğurlu tədbirlər də çox vaxt bu iki istiqaməti özündə birləşdirirdi. Həmçinin, liderlərin bu cür məsələləri ictimaiyyətin diqqətinə çatdırması, konkret və effektiv həll yolları təklif edildiyi halda, cəmiyyətdə təhlükəsizlik hissini gücləndirə bilər. Lakin, əgər təklif olunan həllər yalnız ritorikadan ibarət olarsa, bu cür bəyanatlar cəmiyyətdə daha çox qeyri-müəyyənlik yarada bilər.
Əsas fərq ondan ibarətdir ki, o vaxtkı yanaşmalar daha çox sosial və iqtisadi amillərə, yoxsulluqla mübarizəyə və təhsilə diqqət yetirirdi. Hazırkı vəziyyətdə isə bəyanatda daha çox "zorakılıq" və "cinayətkarlığın dayandırılması" kimi ifadələr ön plana çıxır. Bu, bəlkə də qanunun icrası mexanizmlərinə daha çox güvənildiyini göstərir.
Keçmiş təcrübələrdən çıxarıla biləcək dərslərdən biri də odur ki, təkcə qanunun sərtləşdirilməsi cinayətkarlığı tamamilə həll etmir. Problemin köklü səbəblərinə, yəni sosial bərabərsizlik, işsizlik, təhsilə çıxışın məhdudluğu kimi məsələlərə toxunmadan uzunmüddətli effekt əldə etmək çətindir. Trampın planının bu aspektlərə nə qədər diqqət yetirəcəyi maraq doğurur.
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: Trampın bu cür bəyanatları və təklifləri, həmçinin gələcəkdə bu məsələlərlə bağlı planlarını elan etməsi, seçki kampaniyası kontekstində siyasi strategiyanın bir hissəsi ola bilər. Şəhərlərdəki təhlükəsizlik məsələləri həmişə ictimaiyyətin diqqət mərkəzində olub və prezidentliyə namizədlər üçün əhalinin dəstəyini qazanmaqda əhəmiyyətli rol oynayır. Beləliklə, bu təşəbbüslərin praktik tətbiqi və ya həqiqətən problemləri həll etmək məqsədi ilə yanaşı, seçicilərə mesaj vermək və öz mövqeyini gücləndirmək niyyəti də güman edilə bilər. Məsələn, Trampın təklif etdiyi "zorakılığa qarşı planın" spesifik detalları və onun dövlət səviyyəsində qanunvericilik və ya maliyyə dəstəyi ilə nə qədər reallığa uyğun olacağı hələ də aydın deyil.
Bu gün Trampın səsləndirdiyi narahatlıq, yəni paytaxtın "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən birinə" çevrildiyi iddiası, o dövrün vəziyyəti ilə müəyyən paralellər yaradır. Ancaq, hazırkı vəziyyətin fərqləri də göz ardı edilməməlidir. Keçmişdəki böhranlar daha çox genişmiqyaslı sosial etirazlar, siyasi çevrilişlər və vətəndaş hüquqları uğrunda mübarizə fonunda baş verirdisə, bu gün səbəblər daha çox narkotiklə əlaqəli cinayətlər, küçə zorakılığı və bəzi hallarda siyasi polarizasiyanın təsiri ilə bağlı ola bilər.
Keçmiş hadisələrdən çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri, zorakılığın həlli üçün sadəcə qanun tətbiqetmə qüvvələrini gücləndirmək kifayət deyil. Problemin kökündə duran sosial və iqtisadi amilləri də anlamaq və onlara ünvanlamaq lazımdır. Trampın planının bu aspektləri nə dərəcədə əhatə etdiyi hələ bəlli deyil, lakin yalnız polis nəzarətini artırmaqla məqsədə çatmaq çətin ola bilər. Həmçinin, keçmiş təcrübələr göstərir ki, bu cür tədbirlər həyata keçirilərkən vətəndaş hüquqları və azadlıqlarının qorunmasına xüsusi diqqət yetirilməlidir. Vaşinqtonun təhlükəsizliyini təmin etmək, eyni zamanda hüquqi dövlət prinsiplərinə sadiq qalaraq həyata keçirilməlidir.
Donald Trampın "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən birinə" çevrildiyi iddia etdiyi Vaşinqton D.C. kontekstində, keçmişdə tətbiq olunan siyasətlərin müasir şəhər mühitinə tətbiq edilməsinin potensial nəticələri nədən ibarət ola bilər? Və ya bu günün şəhər problemləri keçmişdən fərqləndiyi üçün yeni yanaşmalar tələb edirmi?
Trampın bu gün qeyd etdiyi "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" ifadəsi, o dövrdə bəzi siyasətçilərin istifadə etdiyi dilə təəccüblü dərəcədə bənzəyir. Hər iki halda, bir sıra səbəbləri, o cümlədən sosial-iqtisadi bərabərsizlik, hüquq-mühafizə orqanlarına etimadsızlıq və infrastrukturun zəifliyi kimi mürəkkəb məsələləri sadələşdirərək, onların qarşısını almaq üçün "güclü liderlik" və sərt tədbirlər təklif edilir.
Bu parallel bizə göstərir ki, təhlükəsizlik narahatlıqları siyasi gündəmin mərkəzinə gəldikdə, həll yolları çox vaxt populist ritorikaya söykənir. Keçmişdəki hadisələrdən çıxarıla biləcək ən mühüm dərs, problemin köklərinə toxunmadan yalnız simptomları müalicə etməyə çalışmanın uzunmüddətli effekt verməməsidir. Əgər Trampın planı da əvvəlkilər kimi, infrastruktur problemlərini, sosial ədalətsizliyi və vətəndaşların dövlətə olan inamının itirilməsini nəzərə almasa, onda Vaşinqtonun vəziyyətində əhəmiyyətli bir dəyişiklik gözləmək çətin olardı. Bu, cəmiyyətin təhlükəsizliyini təmin etmək üçün daha çox sistemli və hərtərəfli yanaşmaların lazım olduğunu göstərir.
Bu dövrdə cinayət hallarının azalmasında həmin tədbirlərin rolu müzakirə mövzusudur. Bəzi təhlilçilər hüquq-mühafizə orqanlarının gücləndirilməsinin və sərt cəzaların təsirli olduğunu iddia edir. Digərləri isə sosial-iqtisadi amillərin, məşğulluğun artmasının və təhsilə sərmayənin daha əsaslı rol oynadığını düşünürlər.
Trampın bu məsələyə toxunması, bəlkə də keçmişdəki yanaşmaların hansısa birini təkrarlayır, ya da yeni bir strategiya təqdim edir. Əgər keçmiş təcrübələrə əsaslanırsa, bu, hüquq-mühafizə qüvvələrinin gücləndirilməsinə və ya sərt cəza tədbirlərinə fokuslanma ehtimalını gücləndirir. Ancaq hazırkı sosial-iqtisadi və siyasi mühit keçmişdən fərqlənir. Beləliklə, keçmişdə işləyən strategiyaların bu gün də eyni dərəcədə effektiv olub-olmayacağını və ya daha hərtərəfli, mənşəyi aradan qaldıran həllərə ehtiyac olub-olmadığını qiymətləndirmək vacibdir.
Vaşinqton D.C.-nin "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" adlandırılmasının hansı statistik məlumatlara əsaslandığı və bu problemin həlli üçün təklif olunan "zorakılığa qarşı planın" konkret detallarının nə olduğu aydınlaşdırılmalıdır. Yalnız bu təfərrüatlar vasitəsilə təklif olunan həllin əsaslı olub-olmadığını və keçmişdəki oxşar cəhdlərlə müqayisədə nə kimi fərqləri olduğunu anlamaq mümkündür.
Bu kontekstdə, Trampın mövqeyinin əsaslı olub-olmadığını və ya bunun sadəcə bir siyasi ritorika olduğunu müəyyənləşdirmək üçün daha dərin təhlil tələb olunur. Keçmiş təcrübələr göstərir ki, belə məsələlərin həlli çoxşaxəlidir və yalnız hüquq-mühafizə orqanlarının səyləri ilə deyil, həm də sosial və iqtisadi amillərin nəzərə alınması ilə mümkündür. Vaşinqton D.C.-nin "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" kimi təsvir edilməsi, problemin həcmini vurğulayır, lakin eyni zamanda bu cür ifadələrin reallığı nə dərəcədə əks etdirdiyi də müzakirə mövzusudur. Keçmişdəki oxşar cəhdlərin nəticələrini və cari vəziyyətin xüsusiyyətlərini müqayisə etmək, bu yeni təşəbbüsün uğurlu olub-olmayacağı barədə daha dəqiq fikir verməyə kömək edə bilər. Bu məsələdə real nəticələr və uzunmüddətli təsirlər üzərində dayanmaq vacibdir.
Məsələn, 1960-cı illərin sonlarında ABŞ-da, xüsusilə də Vətəndaş hüquqları hərəkatı zamanı və sonrasında bir çox şəhərdə, o cümlədən Vaşinqton D.C.-də sosial narazılıqlar, etirazlar və nəticə etibarilə cinayətkarlıq səviyyəsində artım müşahidə olunub. Bu dövrdə bir sıra administrasiyalar hüquq-mühafizə orqanlarını gücləndirməklə, sosial proqramlar vasitəsilə və ya bəzən daha sərt tədbirlərlə bu vəziyyətdən çıxmağa çalışıblar.
Buradan çıxarıla biləcək əsas dərslərdən biri odur ki, zorakılığın kök səbəbləri çox vaxt sosial və iqtisadi problemlərlə bağlıdır. Yalnız hüquq-mühafizə orqanlarının gücləndirilməsi və ya sərt tədbirlər qısamüddətli effekt verə bilər, lakin uzunmüddətli həll üçün sosial bərabərsizliklərin aradan qaldırılması, məşğulluğun artırılması, təhsilin yaxşılaşdırılması və cəmiyyətdəki gərginlikləri azaldacaq siyasətlər tələb olunur.
Hazırkı vəziyyətin fərqli olub-olmadığına gəldikdə isə, bu, daha dərin təhlil tələb edir. Trampın "Truth Social" vasitəsilə etdiyi müraciəti və "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" kimi təsvir etməsi, məsələyə olan yanaşmasının populistik və ya həqiqətən dərin bir analizə əsaslandığını hələlik dəqiq deməyə imkan vermir. O dövrlərlə müqayisədə bu günün sosial-iqtisadi mənzərəsi, informasiya texnologiyalarının rolu, qlobal təsirlər və hətta zorakılığın özünün xarakteristikası da fərqlənə bilər. Buna görə də, Trampın planının detalları və onun tətbiqi zamanı hansı məsələlərə üstünlük veriləcəyi həlledici olacaq.
Əslində, Vaşinqton D.C. kimi böyük şəhərlərdə suç nisbətləri həmişə narahatlıq doğurub. Ancaq təhlükəsizlik məsələlərinə birtərəfli, yalnız "zorakılıq" çərçivəsində yanaşmaq, problemin köklərinə enməkdən uzaqlaşdıra bilər. Tarixə nəzər salsaq, bir çox ölkədə böyük şəhərlərdə artan cinayətkarlığın, sosial bərabərsizlik, yoxsulluq, təhsilsizlik və işsizlik kimi amillərlə birbaşa əlaqəli olduğu müşahidə edilir. Məsələn, digər inkişaf etmiş ölkələrdə bu cür problemlərlə qarşılaşdıqda, təhlükəsizlik tədbirləri ilə yanaşı, bu sosial-iqtisadi məsələlərin həllinə də önəm verilir. Əgər qeyd olunan "zorakılıq" kəskin şəkildə artmayıbsa, Trampın bu məsələyə diqqət çəkməsinin arxasında siyasi motivlər də ola bilərmi?
Bu oxşarlıq fonunda, Donald Trampın "ABŞ paytaxtı dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən birinə çevrilib" bəyanatı, keçmişdəki narahatlıqları xatırladır. Lakin, bu günün konteksti keçmişdən fərqlənə bilər. Əsas fərq, Trampın bu bəyanatının və planlarının məhz onun prezidentlikdən sonrakı dövrə təsadüf etməsindədir. Keçmişdə liderlər vəzifədə olarkən bu cür bəyanatları və siyasətləri həyata keçirirdilər. İndi isə Trampın bu mövzuda atdığı addımlar, onun siyasi ambisiyaları və gələcək seçki kampaniyasına təsiri baxımından daha çox təhlil olunmalıdır. Keçmişdəki təcrübələrdən çıxarılan dərslər, təhlükəsizlik məsələlərinin həlli üçün qətiyyətli siyasətlərin vacibliyini göstərir. Ancaq, indiki vəziyyətdə bu cür siyasətlərin siyasi motivasiyalı olub-olmadığını və cəmiyyətdəki digər narahatlıqlarla necə əlaqəli olduğunu diqqətlə qiymətləndirmək lazımdır. Bəlkə də, keçmişdəki addımlar daha çox dövlət institusional səviyyədə həyata keçirilirdisə, hazırkı vəziyyətdə kommunikasiya strategiyalarının rolu daha böyükdür.
Keçmişdəki bu hadisələrdən çıxarıla biləcək ən mühüm dərslərdən biri, təkcə hüquq-mühafizə orqanlarının sərtləşdirilməsinin deyil, eyni zamanda zorakılığın kök səbəblərini, yəni sosial-iqtisadi bərabərsizlikləri, təhsil imkanlarını və digər məsələləri həll etməyin vacibliyidir. Əgər hazırkı vəziyyətdə də Trampın yanaşması yalnız sərt tədbirlərə yönələrsə, bu, müvəqqəti bir həll ola bilər, lakin uzunmüddətli sabitliyi təmin etməkdə çətinlik yarada bilər. Vaşinqtonun "dünyanın ən təhlükəli şəhərlərindən biri" kimi təsvir edilməsi, bu problemin həlli üçün daha əhatəli bir strategiyanın lazım olduğunu göstərir. Belə bir strategiya sosial və iqtisadi faktorları da nəzərə almalıdır.
Şərh Yaz