Qlobal Müharibə Təhlükəsi: NATO Xəbərdarlığı Həyəcan Təbili Çalır
Dünya yeni bir `qlobal müharibə`nin astanasında ola bilərmi? NATO-nun Baş katibi Mark Ruttenin son günlərdə etdiyi tarixi xəbərdarlıq Qərb paytaxtlarında həyəcan təbili çaldı. Ruttenin fikrincə, Rusiya və Çinin eyni anda hücuma keçməsi qlobal miqyasda dağıdıcı bir müharibəyə səbəb ola bilər.
Rusiya və Çin: Eyni Vaxtda Hücum Senarisi
Britaniyanın "The Standard" qəzetinin yazdığına görə, Rutte qeyd edib ki, Çin Xalq Respublikasının sədri Si Cinpin Tayvanı işğal etməyə cəhd edə, eyni vaxtda Rusiya prezidenti Vladimir Putin isə NATO ərazilərinə hücum edərək ittifaqı sınağa çəkə bilər. Bu ssenari açıq-aşkar `Üçüncü Dünya Müharibəsi` ehtimalını gündəmə gətirir.
Tayvanın Müdafiə Manevrləri və Çinin Hədələri
Bütün bu təhdidlər fonunda Tayvan Çinə gözdağı verən bir təlimə başladı. İki gün əvvəl 22 min hərbçinin iştirakı ilə başlayan və təxminən 10 gün davam edəcək nəhəng təlim Çinin mümkün hücum ssenarilərinə qarşı hazırlıq xarakteri daşıyır. Tayvan hökuməti bu manevrlərlə həm quruda, həm də dənizdə Çin təhdidinə qarşı bütün müdafiə protokollarını sınaqdan keçirir.
Pekin hökuməti Tayvanı öz torpağı hesab etməkdə davam etsə də, son illərdə adaya qarşı aqressiv mövqeyini artırıb. Çin ordusu 2024-cü il ərzində Tayvan boğazında həqiqi döyüş sursatı ilə keçirilən təlimlər, desant gəmiləri ilə həyata keçirilən amfibiya hücum simulyasiyaları və internet infrastrukturunu hədəf alan kabel kəsmə texnologiyaları ilə açıq bir mesaj verir: "Biz hazırıq."
Putinin Baltikyanı Ölkələrə Yönəlməsi Ehtimalı
NATO-nun narahatlığı təkcə Çinlə bağlı deyil. Mütəxəssislər hesab edirlər ki, Kreml Ukraynadakı uğursuzluqlarından sonra diqqətini digər cəbhələrə yönəltməyə hazırlaşır. Xüsusilə Estoniya, Latviya və Litva kimi keçmiş Sovet respublikaları risk altındadır. Bu üç Baltikyanı ölkə Polşa və Finlandiya ilə birlikdə Rusiyaya qarşı sərhəd müdafiəsini gücləndirmək məqsədilə mina sazişindən çıxdı.
"The Economic Times"ın məlumatına görə, Rusiyanın inkişaf etdirdiyi yeni hipersonik raketlər 5500 kilometr mənzilə malikdir. Bu o deməkdir ki, Moskvadan atılan bir raket həm Avropanın bütün hissəsinə, həm də ABŞ-ın qərb sahillərinə çata bilər. NATO-ya yönəlik mümkün bir hücum isə zəncirvari müharibəni işə sala bilər və bu, `qlobal müharibə` ehtimalını artırır.
Yaxın Şərqdə Gərginlik Azalmır
Təkcə Asiya və Avropa deyil, Yaxın Şərq də başqa bir partlayış nöqtəsindədir. Keçən ay İsrail İrana güclü hücumlar təşkil etdi. Bununla yanaşı, ABŞ-ın Tehranın nüvə obyektlərinə endirdiyi hava zərbəsindən sonra İran Qətərdəki Amerika bazasını hədəf aldı. Ardınca, ABŞ prezidenti Donald Trampın müdaxiləsi ilə müvəqqəti atəşkəs təmin edildi. Lakin bölgədəki gərginlik hələ də yüksəkdir.
Bildirilir ki, İsrailin Baş naziri Binyamin Netanyahu Vaşinqtona səfəri zamanı Trampa, münaqişələri dayandırma səylərinə görə Nobel Sülh Mükafatına namizəd göstərilməsini təklif edib. CNN-in yazdığına görə, bu mükafat Trampın qlobal diplomatiya ilə bağlı "ən böyük ehtiraslarından biri"nə çevrilib.
Lakin bölgədə davamlı sülhün təmin edilib-edilməyəcəyi hələ də qeyri-müəyyəndir. HƏMAS ilə İsrail arasında davam edən 21 aylıq müharibədə tam həcmli atəşkəsə nail olunmaması həll ümidlərini zəiflədir. Tramp tərəfləri masa arxasına çəkməyə çalışsa da, xüsusilə İsrail hökumətinin bu mövzuda hələ də dəqiq mövqe sərgiləmədiyi qeyd edilir.
Şimali Koreya Səssizliyini Pozur: Yeni Gəmilər və Gərginlik
Şimali Koreya 2025-ci ilə yeni bir döyüş gəmisi ilə daxil oldu. "Ço Hyon sinfi"nə aid 5000 tonluq esmines nüvə başlıqlı ballistik raketlər daşıma qabiliyyəti ilə diqqət çəkir. Kim Çen In administrasiyası Cənubi Koreya ilə 2018-ci il tarixli hücum etməmək haqqında sazişi ləğv etdi. Aprel ayında Cənubi Koreyalı əsgərlərin sərhəd xəttini keçən Şimali Koreya əsgərlərinə atəş açdığı bildirilir.
Mütəxəssislərə görə, Çinin Şimali Koreyanı Cənubi Koreyaya hücum etməyə razı salması, ABŞ-ı Koreya yarımadasında məhdudlaşdırmaq və Tayvanın işğalına zəmin hazırlamaq üçün strateji bir addım ola bilər ki, bu da potensial `Üçüncü Dünya Müharibəsi` ssenarisinin bir parçasıdır.
Çin, Rusiya, İran və Şimali Koreyanın eyni istiqamətdə atdığı addımlar dünyanın dörd bir yanında eyni vaxtda baş verə biləcək qarşıdurmaların riskini artırır. NATO-nun xəbərdarlıqları, Tayvandakı təlimlər, Yaxın Şərqdəki gərginlik və hipersonik raketlərin kölgəsində dünya yeni bir `qlobal müharibə`nin astanasında ola bilər.