Ulduzlararası 3I/ATLAS-ın sirli şırnaqları və ikinci obyekt C/2025 V1: Elm adamları heyrətə gəldi

3I/ATLAS Kometi: Yadplanetli Gəmisi Fərziyyələri Güclənir

Yeni görüntülər ulduzlararası obyekt 3I/ATLAS kometi ətrafında “mürəkkəb reaktiv strukturların” mövcudluğunu ortaya qoyub. Bu kəşf Manhetten ölçüsündəki bu kosmik obyektin süni yadplanetli gəmisi ola biləcəyi ilə bağlı yeni spekulyasiyalara səbəb olub. Noyabrın 8-də çəkilən görüntülərdə ən azı yeddi fərqli reaktiv axın görünür. Harvard astrofiziki doktor Avi Loeb Medium portalında dərc olunan məqaləsində bəzi axınların “günəşə doğru əks quyruqlar” olduğunu qeyd edib. O, bu reaktiv axınların “bir kosmik gəminin naviqasiyası üçün istifadə olunan mühərriklərdən gələ biləcəyini” ehtimal edib.

Bununla belə, Loeb, axınların “təbii komet nüvəsinin səthindəki buz cibləri ilə əlaqəli” ola biləcəyini də qəbul edib. Növbəti yazısında, obyektin dekabrın 19-da Yerə ən yaxın məsafədə olacağını bildirərək, “3I/ATLAS-ın təbii yoxsa texnoloji olduğunu sınaqdan keçirmək üçün onun reaktiv axınlarının sürətini, kütlə axınını və tərkibini ölçmək asan olacaq” deyə qeyd edib. Loeb, “Ümid edək ki, 3I/ATLAS bayram mövsümündə Yerə arzuolunmaz hədiyyələr gətirməyəcək” sözləri ilə xəbərdarlığını tamamlayıb.

Digər Ulduzlararası Obyektin Kəşfi

Bu arada, C/2025 V1 adlı başqa bir “ulduzlararasıya yaxın” obyektin kəşfi onun 3I/ATLAS kometi ilə əlaqəli ola biləcəyi barədə ciddi spekulyasiyalar yaratmışdı. Lakin doktor Avi Loeb bu iddialara şübhə ilə yanaşır. O bildirib ki, iki obyekt real əlaqə üçün bir-birindən çox uzaqdadır. Loeb izah edib: “Əgər C/2025 V1 qravitasiya qüvvəsindən kənar itələmədən istifadə etməsəydi, onun 3I/ATLAS ilə əlaqəsi yoxdur. İki orbit arasındakı ən yaxın ayrılma 75 milyon kilometrdir (0.5 astronomik vahid), obyektlər heç vaxt itələmə qüvvəsi olmadan bir-birindən 225 milyon kilometrdən (1.5 astronomik vahid) daha yaxın olmayıblar. 3I/ATLAS-ın ölçülən qravitasiya qüvvəsindən kənar sürətlənməsi C/2025 V1 ilə bu boşluğu aradan qaldırmaq üçün kifayət deyil.”

3I/ATLAS iyul ayında kəşf edildiyindən bəri, Loeb obyektin bəzi qəribə davranışlar göstərdiyini və bunun bir yadplanetli gəmisi ola biləcəyini iddia edir. Son hesabatında o yazıb ki, NASA tərəfindən ötən həftə müşahidə olunan obyektin qravitasiya qüvvəsindən kənar sürətlənməsi, eləcə də “günəşdən daha mavi görünən” işığı “daxili mühərrikin texnoloji imzasından” xəbər verə bilər.

3I/ATLAS Kometinin Yenidən Görünməsi

Astronomlar və kosmos həvəskarları 2025-ci il noyabrın 11-də səhər şəfəqindən əvvəl şərq səmasında ulduzlararası obyekt 3I/ATLAS kometi-nin yenidən görünməsinə hazırlaşırlar. Naməlum mənşəyi ilə alimləri və ictimaiyyəti valeh edən bu sirli komet, yaxınlarda – oktyabrın 30-da Günəşə ən yaxın məsafədən (130 milyon mil / 1.36 astronomik vahid) keçərək perihelionunu tamamlayıb. Hazırda 3I/ATLAS Yerə görə Günəşin arxasında gizlənir və Günəşin parıltısı səbəbindən görünmür. Bununla belə, astronomlar onun 2025-ci il noyabrın 11-də şərq səmasında, səhər şəfəqindən əvvəl yenidən peyda olacağını gözləyirlər. Obyekti görmək çətin olacaq – komet adi gözlə görünməyəcək qədər zəif olacaq. Mütəxəssislər bu ulduzlararası obyekt səyahətçisinə nəzər salmaq üçün böyük teleskopdan (ən azı 8 düym və ya 20 sm genişlikdə) istifadə etməyi tövsiyə edirlər. Onun günəş doğmadan əvvəl, üfüqdə aşağıda, Günəş sistemimizə daxil olduğu Oxatan bürcünə yaxın istiqamətdə görünməsi gözlənilir.

Birbaşa müşahidə edə bilməyənlər üçün NASA, ESA və bir neçə universitet rəsədxanası vasitəsilə canlı izləmə və yayım imkanları təqdim olunacaq. Real vaxt rejimində səmada xəritələr və yüksək keyfiyyətli görüntülər həvəskarlara 3I/ATLAS-ı kosmosdakı maraqlı səyahətində izləməyə imkan verəcək.

3I/ATLAS Kometini Müşahidə Etmək Üçün İpucları

Günəş doğmadan əvvəl şərqə baxın: Komet günəş doğmadan təxminən bir saat əvvəl şərq səmasında, Oxatan bürcünə yaxın yerdə görünəcək.

Qaranlıq bir yer tapın: Zəif kometi daha aydın görmək üçün şəhər işıqlarından uzaq bir yerə gedin.

Teleskopdan istifadə edin: 3I/ATLAS adi gözlə görünməyəcək. Onu görmək üçün ən azı 8 düym (20 sm) aperture olan bir teleskopa ehtiyacınız olacaq.

24 saat