ABŞ-ın "Gecəyarısı Çəkici" əməliyyatı dünya gündəminə bomba kimi düşdü.
ABŞ-ın B-2 bombardmançı təyyarələri 37 saat fasiləsiz uçaraq indiyə qədər müharibədə heç vaxt istifadə edilməmiş GBU-57 bombaları ilə İranın Natanz, Fardou və İsfahan nüvə obyektlərini vurdu. Bu hücumun təsirləri böyük sarsıntı yaradarkən, əməliyyatı həyata keçirən pilotların 37 saatlıq bu çətin missiyaya necə dözdükləri maraq doğurdu.
ABŞ-dan İrana və geri uçan, tapşırıq bitənə qədər havada qalan bombardmançı təyyarəsi pilotlarının yaşadıqlarını, təqaüddə olan bir B-2 bombardmançı təyyarəsi pilotu ətraflı şəkildə izah etdi. Pilotlar missiya boyu ayıq qalmaq üçün dərman qəbul etdiklərini, tualet və qida ehtiyaclarını necə qarşıladıqlarını və bombalama anını bütün detalları ilə çatdırdılar.
Pilot Dözümlülüyü: Sınırları Aşmaq
Təqaüddə olan Hərbi
Hava Qüvvələri Polkovniki Melvin Q. Deaile, bu cür uzun müddətli tapşırıqların nə anlama gəldiyini bilən az sayda şəxsdən biridir. 2001-ci ildə Əfqanıstan üzərində 44 saat davam edən rekord uçuşun iştirakçısı olan Deaile, bu həftəsonu baş tutan əməliyyatı “inanılmaz bir nailiyyət” kimi qiymətləndirdi.
Deaile, öz təcrübəsinə əsaslanaraq 2001-ci il missiyasını xatırlatdı. O dövrdə Əfqanıstandakı hədəflərə çatmaq üçün uzun mənzilli və yüksək hündürlükdə uça bilən B-2 tipli təyyarələrə ehtiyac var idi. Deaile qeyd etdi ki, uçuşdan əvvəl pilotlara yuxu rejimini planlaşdırmaq üçün simulyator təlimi verilirdi. Yəni, pilotların yuxu tənzimləmələri belə təlimin bir hissəsi idi. Bu təlimlər, ümumiyyətlə, təyyarəni 24 saat fasiləsiz idarə edə bilmək üçün vacibdir. Lakin Deaile daha əvvəl 25 saat fasiləsiz pilotluq tapşırığını yerinə yetirdiyini də vurğuladı.
Ayıq Qalmaq və Fizioloji Ehtiyaclar: Kabus Vari Şərtlər
Deaile, ekipajın nə vaxt uçacaqlarını da bilmədiyini bildirdi. Belə uçuşlarda "əmrlər gəldiyi an təyyarələrə gedilir" deyə izah etdi. Buna görə də pilotlar daim hazır olmaq məcburiyyətindədirlər. Tapşırıq günü pilotlar 3-4 saat davam edən brifinqlərdə iştirak edirlər. Uçuş zamanı kritik anlarda hər iki pilot da öz yerlərində olmaq məcburiyyətindədir.
Digər vaxtlarda növbə ilə kokpitdəki kiçik yatağa keçərək üç-dörd saatlıq yuxu yata bilirlər. Lakin bu yuxular da əvvəlcədən müəyyənləşdirilir. Bir
B-2 bombardmançı təyyarəsində yatmaq asan deyildi. Deaile bildirdi: "Müharibə bölgəsinə gedən hər kəsin müəyyən bir narahatlığı olar. Amma bədəniniz bir nöqtədə yatmaq məcburiyyətində qalır." Deaile görə, 24 saat fasiləsiz gündüz uçmaq, bioloji saatı təsir edir və yuxusuzluğu azaldır. Keçmiş pilot, pilotlara ayıq qalmaq üçün “ayıqlıq həbi” adlanan stimulyatorlar verildiyini dedi. Lakin bu asılılıq yaradan maddələrin hazırda istifadə edilməyə biləcəyini də qeyd etdi.
Təyyarədəki tualet şəraiti isə olduqca ibtidai idi. Təyyarədə yalnız təcili hallar üçün istifadə edilən kimyəvi tualet mövcuddur. Tualetin sifonu yoxdur və pilotlar özlərini yalnız sadə nəmli salfetlərlə təmizləmək məcburiyyətindədirlər. Lakin pilotların bu tualeti istifadə etməsi qətiyyən arzuolunmur. Sidik isə daha sadə bir həll yolu ilə qarşılanır. Pilotlar "sızma torbası" adlanan xüsusi torbalara sidik ifraz edirlər. Yəni, pilotlar yerlərindən qalxmadan sidiklərini ağzı bağlı bir torbaya etmək məcburiyyətindədirlər. Deaile bildirdi ki, iki pilot bəzən bu torbaların ağırlığını hesablayaraq vaxt keçirirlər.
Uzun Mənzilli Uçuşlar və Yanacaq İkmalının Sirləri
Missuri ştatındakı Whiteman Hava Bazasından havalanan yeddi ədəd
B-2 bombardmançı təyyarələri, iki nəfərlik ekipajları ilə birlikdə İrana doğru yola çıxdı. Bu uzun səyahətdə
pilot dözümlülüyünin sərhədləri zorlandı. Əməliyyata 125-dən çox təyyarə qatıldı. Missuridən şərqə doğru İrana yönələn bombardmançı təyyarələri ilə yanaşı, qərbə doğru yanıltıcı uçuşlar edən digər B-2-lər də var idi. ABŞ prezidenti Donald Tramp bu təyyarələri bir "aldatma" olaraq uçurduqlarını qeyd etmişdi.
Döyüş təyyarələri, kəşfiyyat təyyarələri və yanacaq təchizatı tankerləri də bu nəhəng hərəkatın bir hissəsi idi. 37 saatlıq missiya boyunca bombardmançı təyyarələri, havadakı tankerlər sayəsində uçuş zamanı yanacaq ikmalı etdi. Bu da yerə enmə ehtiyacını aradan qaldırdı.
Hər bir B-2, ABŞ rəsmilərinin İranın nüvə proqramını qoruyan dağlıq bölgələrə nüfuz etmək üçün nəzərdə tutulan 500 kiloqram ağırlığında GBU-57 bombalarını daşıyırdı. Bu bombalar ilk dəfə bir müharibədə istifadə edildi. Yeddi bombardmançı təyyarəsi ümumilikdə bir düzindən çox bomba daşıdı. Təyyarələrdən atılan tonlarla ağırlığın qəfil azalmasının B-2 kimi qabaqcıl bir təyyarəyə təsiri demək olar ki, olmadı.
Lakin keçmiş
B-2 bombardmançı təyyarəsi pilotu Steven Başamın fikrincə, yorğun ekipaj üçün geri dönüş yolundakı yanacaq ikmalları missiya boyunca yaşadıqları ən çətin anlar ola bilərdi. Yenə də, "ABŞ sahillərinə yaxınlaşdıqda bir nəzarətçinin 'xoş gəlmisiniz' çağırışını eşitmək onlara ruh yüksəkliyi verəcəkdir" dedi.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz