Yeni ulduzlararası quyruqlu ulduz çərşənbə axşamı Yerə ən yaxın olacaq

Bir kometa indiyə qədər müşahidə edilməmiş bir şəkildə Günəş sistemimizə doğru sürətlə irəliləyir. Bu yeni səma cismi, bəzi cəhətlərdən məşhur interstellar obyekt 3I/ATLAS ilə kiçik bənzərliklər daşısa da, onunla əlaqəli deyil və demək olar ki, Günəş sistemimizin daxilində yaranıb.

Yeni Kometanın Kəşfi və Yaxınlaşması

C/2025 V1 (Borisov) adlandırılan bu kometa, ilk dəfə noyabrın 2-də Krımda fəaliyyət göstərən həvəskar astronom Gennadiy Borisov tərəfindən aşkar edilib. O, Yerə ən yaxın məsafəyə çərşənbə axşamı (noyabrın 11-i) çatacaq. Bu zaman planetimizdən 103 milyon kilometr (64 milyon mil) məsafədə, yəni Aydan təxminən 270 dəfə uzaqda yerləşəcək. Kometa noyabrın 16-da isə Günəşə ən yaxın nöqtəsi olan perihelionuna çatacaq. C/2025 V1 kometasının zahiri parlaqlığı 13.8 civarındadır, bu da onu adi gözlə görünməyəcək qədər zəif edir. Lakin keyfiyyətli teleskop və ya ulduzları müşahidə etmək üçün nəzərdə tutulmuş binokllarla onu görmək mümkün ola bilər. Hal-hazırda Qız Bürcü istiqamətində yerləşən kometa, günəş doğmazdan əvvəl ən aydın şəkildə müşahidə edilə bilər.

Bənzərliklər və Mənşə Müzakirələri

Əgər "Borisov" adı sizə tanış gəlirsə, bu, Gennadiy Borisovun 2019-cu ildə "Borisov kometası" adı ilə tanınan ikinci interstellar obyekti də kəşf etməsi ilə əlaqədardır. İyul ayının əvvəllərində aşkar edilmiş 3I/ATLAS kimi, bu yad kometa da Günəş sistemimizin kənarından, milyardlarla il əvvəl uzaq bir ulduzdan atılaraq sürətlə kosmosda səyahət edib və təsadüfən Günəş sistemimizin yaxınlığından keçib. Bu əlaqə, bəzi əlavə anomallıqlarla birlikdə, C/2025 V1 və 3I/ATLAS arasında müqayisələr aparmağa əsas verib. Məşhur Harvard Universitetinin astrofiziki və yadplanetli ovçusu Avi Loeb də bu qrupa daxil olaraq, kometanı "demək olar ki, interstellar obyekt" adlandırıb. Bir obyekt necə "demək olar ki, interstellar" ola bilər? Bu, onun orbiti ilə bağlıdır. C/2025 V1 yüksək eksantrikliyi səbəbindən bir qədər qeyri-adi hesab olunur, yəni Günəşə doğru çox düz bir trayektoriya üzrə hərəkət edir. Loebin yazdığına görə, bu, 3I/ATLAS-ın trayektoriyasına bənzəyir, lakin onun qədər ekstremal deyil – və son müqayisələrin əsas səbəbi budur. 3I/ATLAS-ın bəzi son fotolarında olduğu kimi, yeni kometanın da quyruğu görünmürdü.

"Ana Gəmisi" Fərziyyəsi və Rədd Edilməsi

C/2025 V1, 3I/ATLAS hələ də Günəşin əks tərəfində yerləşdiyi üçün gizli qaldığı müddətdə kəşf edildi. Bu, bəzi xəbər agentliklərinin C/2025 V1-in 3I/ATLAS "ana gəmisi" tərəfindən gizli şəkildə göndərilmiş bir yadplanetli zondu ola biləcəyi fərziyyəsini irəli sürməsinə səbəb oldu. Bu nəzəriyyə, ən yeni interstellar obyekt aşkarlandıqdan qısa müddət sonra Avi Loeb tərəfindən irəli sürülmüşdü. Lakin Loeb son yazısında bu fikri təkzib edərək qeyd edib ki, əgər C/2025 V1 qeyri-qravitasiya hərəkətindən istifadə etmirsə, 3I/ATLAS ilə əlaqəli deyil. O əlavə edib ki, iki obyekt arasındakı minimum ayrılma məsafəsi təxminən 225 milyon kilometr (140 milyon mil) idi ki, bu da onların arasında Günəş sistemi daxilində hər hansı bir əlaqəni izah etmək üçün çox böyük bir məsafədir.

Əsl Mənşəyi və 3I/ATLAS-ın Taleyi

Bunun əvəzinə, yeni kometa ehtimal ki, Oort Buludundan — Günəş sisteminin xarici kənarında yerləşən nəhəng kometalar və digər buzlu obyektlər anbarından gəlir. Lakin onun dəqiq mənşə nöqtəsi və orbital trayektoriyası hələ tam hesablanmayıb. 3I/ATLAS-a gəlincə, bu interstellar obyekt oktyabrın 29-da perihelionuna çatdıqdan sonra Günəşin arxasından çıxaraq yenidən Günəş sistemimizdə görünüb. Bu günəş yan keçməsi, gözlənilməz parlaqlıq hadisəsi və müvəqqəti rəng dəyişikliyi də daxil olmaqla, bir sıra başqa səbəblərə görə də diqqətəlayiq olub. O, indi Günəş sistemindən çıxış yoluna başlayıb və dekabrın 19-da Yerə ən yaxın nöqtəyə çatacaq. Interstellar obyekt yüksək radiasiyalı səth və müəmmalı anti-quyruq kimi bir sıra digər qeyri-adi xüsusiyyətlər nümayiş etdirib. Lakin bəzi iddialara baxmayaraq, 3I/ATLAS-ın, eynilə C/2025 V1 kimi, kometadan başqa bir şey olduğuna dair etibarlı sübut yoxdur.

24 saat