Beynəlxalq Həmrəylik: Qəzzadakı Müharibəyə Son Qoyulması Tələbi
Böyük Britaniya, Fransa, Kanada və Avropa Komissiyasının Bərabərlik, Hazırlıq və Böhran İdarəetməsi üzrə üzvü Hadja Lahbibin də aralarında olduğu 26 beynəlxalq tərəfdaş,
işğal olunmuş Fələstin əraziləri ilə bağlı birgə yazılı bəyanat yayıb. Bəyanatda İsrailin hücumlarını davam etdirdiyi
Qəzzada müharibəyə artıq son qoyulmasının vacibliyi vurğulanıb və mülki şəxslərin çəkdiyi əzabların yeni həddə çatdığı bildirilib.
Humanitar Böhran və Məsuliyyətlər
Birgə bəyanatda qeyd edilib ki, İsrail hökumətinin yardım çatdırma modeli təhlükəlidir, qeyri-sabitliyi körükləyir və qəzzalıları insan ləyaqətindən məhrum edir. Yardımların damcı-damcı verilməsi və əsas ehtiyacları olan su və qida tələbatını ödəmək istəyən, aralarında uşaqların da olduğu mülki şəxslərin qeyri-insani şəkildə qətlə yetirilməsi qınanılıb. 800-dən çox
Fələstinlinin yardım axtararkən öldürülməsi dəhşətli hal kimi qiymətləndirilib. İsrail hökumətinin mülki əhaliyə əsas humanitar yardımları rədd etməsi qəbuledilməzdir və İsrail beynəlxalq humanitar hüquq çərçivəsində öhdəliklərini yerinə yetirməlidir.
Məcburi Köçkünlük və Qanunsuz Yaşayış Məskənləri
Bəyanatda İsrail girovlarının da dəhşətli əzablar çəkməyə davam etdiyi vurğulanaraq, onların dərhal və qeyd-şərtsiz azad edilməsinə çağırış edilib. Vurğulanıb ki, danışıqlar yolu ilə əldə olunan atəşkəs girovları evlərinə qaytarmaq və ailələrinin əzablarına son qoymaq üçün ən böyük ümiddir. "İsrail hökumətini yardım axınına qoyulan məhdudiyyətləri dərhal aradan qaldırmağa və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) ilə humanitar yardım təşkilatlarının həyat xilasedici işlərini təhlükəsiz və səmərəli şəkildə həyata keçirməsinə təcili icazə verməyə çağırırıq", – bəyanatda deyilir.
Bütün tərəflər mülki şəxslərin qorunmasına və beynəlxalq humanitar hüquq öhdəliklərinin yerinə yetirilməsinə çağırılıb.
Fələstin əhalisinin "humanitar yardım şəhərinə" köçürülməsi ilə bağlı təkliflər qətiyyən qəbuledilməzdir. Daimi məcburi köçkünlük beynəlxalq humanitar hüququn pozulmasıdır. İşğal olunmuş
Fələstin ərazilərində torpaq və ya demoqrafik dəyişikliyə yönələn hər hansı addıma qəti şəkildə qarşı çıxılır. İsrail Mülki İdarəsi tərəfindən açıqlanan E1 yaşayış məskəni planı, həyata keçirilərsə,
Fələstin dövlətini ikiyə bölərək beynəlxalq hüququn açıq pozulmasına gətirib çıxaracaq və
iki dövlətli həll yolunu ciddi şəkildə sarsıdacaq. Bu arada, Şərqi Qüds daxil olmaqla, İordan çayının qərb sahilində qanunsuz yaşayış məskənlərinin tikintisi sürətlənərkən, yaşayış məskənlərindəki sakinlərin
Fələstinlilərə qarşı zorakılığı da artıb. Buna son qoyulmalıdır.
Ağır İtkilərin Dayandırılması və Siyasi Həll Yolları
Bəyanatda tərəflərə və beynəlxalq ictimaiyyətə bu dəhşətli münaqişəni dərhal, qeyd-şərtsiz və daimi atəşkəslə dayandırmaq üçün birgə səylərlə birləşmək çağırışı edilib: "Daha çox qan tökülməsi heç bir məqsədə xidmət etmir. ABŞ, Qətər və Misirin bu istiqamətdəki səylərinə tam dəstək verdiyimizi bir daha təsdiq edirik".
Həmçinin, beynəlxalq tərəfdaşların təcili atəşkəs, İsraillilər,
Fələstinlilər və bütün region üçün təhlükəsizlik və sülhə aparan siyasi yolu dəstəkləmək üçün daha irəli addımlar atmağa hazır olduqları bildirilib.
Bəyanatı Avstraliya, Avstriya, Belçika, Kanada, Danimarka, Estoniya, Finlandiya, Fransa, İslandiya, İrlandiya, İtaliya, Yaponiya, Latviya, Litva, Lüksemburq, Niderland, Yeni Zelandiya, Norveç, Polşa, Portuqaliya, Sloveniya, İspaniya, İsveç, İsveçrə və Böyük Britaniyanın xarici işlər nazirləri, həmçinin Avropa Komissiyasının Bərabərlik, Hazırlıq və Böhran İdarəetməsi üzrə üzvü Lahbibdən ibarət 26 beynəlxalq tərəfdaş imzalayıb.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Bu vəziyyəti daha da genişləndirərək, bu tip beynəlxalq münaqişələrin artması ilə qloballaşmanın bərabərsizlikləri daha da artırdığı və beynəlxalq münasibətlərin gedərək daha çox qütbləşməsinə gətirib çıxardığı fikrini irəli sürə bilərik. Bu, uzunmüddətli perspektivdə, beynəlxalq qurumların səmərəliliyini daha da azaldar və böyük güc oyunlarının üstünlük təşkil etdiyi bir dünyaya gətirib çıxara bilər.
Bəs uzunmüddətli sülh və ədalətli bir dünya qurmaq üçün beynəlxalq əməkdaşlığın effektivliyini artırmaq üçün hansı struktur dəyişiklikləri etməliyik?
Daha effektiv bir yanaşma, beynəlxalq bir humanitar yardım koridorunun dərhal qurulması və münaqişə tərəfləri arasında ciddi və qərəzsiz vasitəçiliyin həyata keçirilməsi ola bilər. Bu vasitəçilik, yalnız bəyanat verməkdən kənara çıxaraq, konkret həllər tapmağa və atəşkəs razılaşdırmağa yönəldilməlidir. Eyni zamanda, uzunmüddətli bir həll üçün Fələstin-İsrail münaqişəsinin kökü olan məsələlərə, o cümlədən sərhədlər, su ehtiyatları və qaçqınların statusu kimi məsələlərə dair konstruktiv dialoqun başlanmasına ehtiyac var. Bəyanatlardan daha çox əməli addımlar vacibdir.
Bununla belə, gəlin məsələnin digər bir tərəfini də nəzərə alaq. 26 ölkənin birgə bəyanatının məzmununun obyektivliyi nə qədər yüksəkdir? Bəyanatın tərəflərdən yalnız birinin mövqeyini əks etdirməsi və İsrailin müdafiə mövqeyinə dair məlumatların nə dərəcədə əhatə olunduğu sual doğurur. Həmçinin, İsrailin hərbi əməliyyatlarının səbəbləri, Hamasın hücumlarının miqyası və beynəlxalq hüququn müxtəlif interpretasiyaları nəzərə alınmadan birtərəfli qınaqla kifayətlənməyin uzunmüddətli nəticələri nələr ola bilər? Qarşılıqlı anlaşmaya və dayanıqlı bir sülhə nail olmaq üçün hər iki tərəfin perspektivlərini tam və ədalətli şəkildə nəzərə alan daha hərtərəfli bir yanaşma vacib deyilmi?
Məsələn, bu bəyanatı imzalayan ölkələrin iqtisadi əlaqələri və İsraillə olan siyasi münasibətlərini nəzərə alaraq, onların qəbul etdikləri mövqelərin obyektivliyi nə dərəcədə təmin olunmuşdur? Bəyanatın daha çox humanitar narahatlıqdan irəli gəldiyini və ya dövlətlərarası münasibətlərdə uyğunluq siyasətinin təzahürü olduğunu necə ayırd edə bilərik?
Bəlkə də, daha konkret və ölçülə bilən tədbirlərlə müşayiət olunan bəyanatlar daha təsirli olardı? Məsələn, iqtisadi sanksiyalar və ya beynəlxalq hüquq çərçivəsində konkret təzyiq mexanizmləri nəzərə alınmayıb?
Sual budur: Qəzzadakı vəziyyəti həqiqətən dəyişdirə biləcək, sərt və konkret tədbirləri ehtiva edən, beynəlxalq səviyyədə qəbul olunmuş bir strategiyanın olmaması nəticəsində, bu cür birgə bəyanatların səmərəliliyi nə dərəcədə yüksəkdir?
Şərh Yaz