Ağ Evdə Zelensky: Tramp-Putin zirvəsindən sonra kritik görüş

Zelenski Ağ Evdə: Təhlükəsizlik Zəmanətləri və Ərazi Bütövlüyü Müzakirələri

Ukrayna lideri Volodimir Zelenski bazar ertəsi ABŞ prezidenti Donald Tramp ilə mühüm Ağ Ev görüşünə hazırlaşır. Vaşinqton Kiyevə təhlükəsizlik zəmanətləri verilməsi ehtimalını müzakirə edir, müharibəyə son qoymaq üçün Rusiyaya ərazi güzəştləri verilməsi barədə mübahisələr isə getdikcə güclənir. Zelenskini Ağ Evdə əsas Avropalı müttəfiqləri müşayiət edəcək. Bu diplomatik gediş Avropanın Ukrayna ilə həmrəyliyini nümayiş etdirir. Həftəsonu Brüsseldə jurnalistlərə açıqlama verən Ukrayna lideri, fevral ayındakı Ağ Ev səfərinin – ABŞ prezidenti Donald Tramp və vitse-prezident JD Vans arasında yaşanan səs-küylü fikir ayrılığı səbəbindən yarımçıq kəsildiyini – xatırladaraq, bazar ertəsi görüşünün “məhsuldar olacağına” ümid etdiyini bildirib.

"Maddə 5-ə Bənzər" Təklif

ABŞ prezidenti Donald Trampın xüsusi nümayəndəsi Stiv Vitkoff CNN telekanalına verdiyi açıqlamada, Rusiya lideri Putinin ABŞ-ın Ukraynaya “güclü təhlükəsizlik zəmanətləri” verməsinə razılıq verdiyini bildirib. Vitkoff bu barədə deyib: “Biz Birləşmiş Ştatların və digər Avropa dövlətlərinin NATO-nun kritik müdafiə müddəası olan 5-ci maddəsinə bənzər dili təsirli şəkildə təklif edə biləcəyinə dair razılığa gəldik”. NATO-nun təməl daşı olan 5-ci maddəsinə əsasən, bir üzvə qarşı hücum bütün alyansa qarşı hücum sayılır və müttəfiqləri bir-birlərinin müdafiəsinə gəlməyə məcbur edir. Ukrayna üçün təklif olunan təhlükəsizlik zəmanətləri NATO vasitəsilə deyil, Rusiya-Ukrayna sülh razılaşması halında seçilmiş Avropa müttəfiqləri tərəfindən veriləcək. Zelenski bazar günü Avropa Komissiyasının sədri Ursula fon der Leyen ilə keçirdiyi mətbuat konfransında bu açıqlamanı müsbət qarşılayıb. Zelenski bildirib: “Amerikanın Ukrayna üçün təhlükəsizlik zəmanətləri vermək üçün Avropa ilə işləməyə razılaşması vacibdir və biz bu siqnal üçün prezidentin rəhbərliyi altında Birləşmiş Ştatlara çox minnətdarıq. Bu əhəmiyyətli bir dəyişiklikdir, lakin onun necə işləyəcəyi, Amerikanın rolunun nə olacağı, Avropanın rolunun nə olacağı və Avropa İttifaqının nə edə biləcəyi barədə heç bir detal yoxdur”.

Ərazi Bütövlüyü üzrə Sərt Mövqe

Həftəsonu Zelenski bir daha təsdiqləyib ki, müharibədən yorulmuş ölkəsi Kremlin üç il yarımdan çox davam edən münaqişəsi fonunda Rusiyaya heç bir ərazi güzəştinə getməyəcək. Donetsk və Luqansk vilayətlərini əhatə edən Donbas, kömür hasilatı və polad istehsalının Ukrayna iqtisadiyyatının mərkəzi hissəsi olaraq qaldığı bir sənaye mərkəzidir. Qısacası, Donbasın mədənləri və fabrikləri üzərində nəzarət Moskvanın Kiyevin iqtisadi müstəqilliyinə ciddi təsir rıçağı əldə etməsinə səbəb olacaq. Zelenski deyib: “Ərazi məsələsi bu qədər vacib olduğu üçün o, yalnız Ukrayna, ABŞ və Rusiya liderləri tərəfindən üçtərəfli formatda müzakirə edilməlidir”. Fon der Leyenlə birlikdə çıxış edən Ukrayna lideri indiyə qədər Kremlin “üçtərəfli görüşün baş tutacağına dair heç bir əlamət vermədiyini” bildirib. Ursula fon der Leyen də öz növbəsində qeyd edib: “Ukraynadakı hər hansı ərazi məsələlərinə gəldikdə, mövqeyimiz aydındır: beynəlxalq sərhədlər güc tətbiq etməklə dəyişdirilə bilməz. Bu, Ukraynanın və yalnız Ukraynanın qəbul edəcəyi qərarlardır və bu qərarlar Ukrayna masada olmadan verilə bilməz”.

Liderlərin Mövqeləri

Rusiya lideri ilə görüşdən sonra ABŞ prezidenti Donald Tramp Zelenskiyə Putinin müharibəni bitirmək üçün təklifini qəbul etməli olduğunu işarə edib, çünki “Rusiya çox böyük bir gücdür” və Ukrayna deyil. Bununla belə, Dövlət Katibi Marko Rubio Trampın Zelenskiyə müharibəni bitirmək üçün Ukrayna torpaqlarını Rusiyaya verməsi üçün təzyiq göstərə biləcəyi ilə bağlı spekulyasiyaları əhəmiyyətsizləşdirməyə çalışıb. Rubio Fox News-un "Sunday Morning Futures" proqramında deyib: "Prezident bildirib ki, ərazilər məsələsində bu, Zelenskinin özünün qərar verməli olduğu şeylərdir." Rubio əlavə edib ki, Tramp burada yalnız açıq məsələləri daraltmağa çalışır və Kremlin Ukraynaya qarşı genişmiqyaslı təcavüzünə son qoymağa yönəlib.

24 saat