Banqladeşdəki təyyarə qəzası necə baş verdi?
Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələrinin “F-7 BGI” tipli təlim təyyarəsi ölkənin paytaxtı Dakkada, Uttara rayonunda qəzaya uğrayıb. Hərbi Qurumun ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsi təyyarənin saat 13:06-da (UTC 07:06) havaya qalxdığını bildirib. Yerli medianın məlumatına görə, təyyarə qəzası təxminən saat 13:30 radələrində baş verib.
Qəzadan sonrakı görüntülərdə alovlar, habelə qara tüstü buludlarının səmaya doğru yüksəlməsi əks olunub, insanlar hadisəni uzaqdan izləyiblər. Bu faciə 1984-cü ildə Çittaqonqdan Dakkaya uçan təyyarənin qəzası nəticəsində göyərtəsində olan 49 nəfərin hamısının həlak olduğu hadisədən sonra Banqladeşin ən ölümcül aviasiya insidenti kimi qeydə alınıb. Ötən ay Hindistanın Əhmədabad şəhərində “Air India” sərnişin təyyarəsi tibb kollecinin yataqxanasına düşmüş, nəticədə təyyarədəki 242 nəfərdən 241-i, eləcə də yerdə olan 19 nəfər həlak olmuşdu. Bu hadisə son onilliyin ən dəhşətli dünya aviasiya fəlakəti hesab olunur.
Təyyarə harada qəzaya uğradı?
Qəzaya uğrayan təlim təyyarəsi paytaxt Dakkadakı Uttara rayonunun şimal hissəsində yerləşən özəl “Milestone School and College” məktəbinin kampusuna düşüb. Hadisədən sonra paylaşılan görüntülərdə təyyarənin binanın yan hissəsinə çırpıldığı, nəticədə böyük bir deşik əmələ gəldiyi görünür. Qəza zamanı şagirdlər ya imtahan verirdilər, ya da adi dərslərdə iştirak edirdilər.
Məktəbin ölçüsü necədir?
Məktəbin veb-saytında mövcud məlumatlara görə, “Milestone” məktəbində 6000 şagird təhsil alır.
Qəzaya uğrayan təyyarə hansı tipdə idi?
Qəzaya uğrayan “F-7 BGI” Çinin “Chengdu Corporation” şirkəti tərəfindən istehsal olunan yüngül, “çoxməqsədli” döyüş təyyarəsidir. Çoxməqsədli döyüş təyyarələri hava döyüşləri, hava bombardmanları, kəşfiyyat və hava hücumundan müdafiə sistemlərinin yatırılması daxil olmaqla, döyüşdə bir neçə “rol” oynamaq üçün nəzərdə tutulub. Banqladeş 2022-ci ildə bu təyyarələrdən 36-sını alarkən, “BGI” modeli ən təkmilləşdirilmiş “F-7” kimi təqdim edilmişdi. Təyyarə Banqladeşin tələblərinə uyğun olaraq yenilənmişdi.
Qurbanlar barədə nə məlumdur?
Bir çox xəstəxanadan əldə edilən məlumatlara görə, təyyarə qəzası nəticəsində azı 19 nəfər həlak olub, 100-dən çoxu isə yaralanıb. Səlahiyyətlilər həlak olanlar və yaralananlar barədə ətraflı məlumat yaymayıblar. Dhaka Tibb Kolleci və Xəstəxanasının yanıq şöbəsinin müdiri Bidhan Sarker “Reuters” agentliyinə bildirib ki, “üçüncü sinif şagirdi ölü vəziyyətdə gətirilib, 12, 14 və 40 yaşlı daha üç nəfər isə xəstəxanaya yerləşdirilib”.
Xilasetmə işləri necə aparılır?
Milli Yanıq və Plastik Cərrahiyyə İnstitutunun həkiminin jurnalistlərə verdiyi məlumata görə, qəzadan sonra 50-dən çox insan, o cümlədən uşaqlar yanıq xəsarətləri ilə xəstəxanaya yerləşdirilib. Banqladeşin müvəqqəti hökumətinin rəhbəri Məhəmməd Yunus X sosial media platformasında yayımladığı yazıda institutda təcili yardım xəttinin qurulduğunu bildirib. Yerli media yaralıların bir hissəsinin Hərbi Hava Qüvvələri helikopterləri vasitəsilə Birləşmiş Hərbi Hospitala (CMH) aparıldığını yazıb. Ordu, hərbi hava qüvvələri, polis və sərhəd mühafizə qüvvəsi (BGB) xilasetmə işlərində birgə fəaliyyət göstərir. “Dhaka Tribune” qəzetinin yazdığına görə, yanğınsöndürmə xidmətinin səkkiz briqadası yanğını nəzarət altına almaq üçün çalışır.
Ərazidə son vəziyyət necədir?
Yunus hökumətin qəza sonrası bütün “zəruri tədbirləri” gördüyünü qeyd edib. O, X hesabında tanınan cəsədlərin tezliklə ailələrinə qaytarılacağını, kimliyi dərhal müəyyən edilə bilməyənlərin isə DNT testindən keçiriləcəyini və sonra onların da qalıqlarının ailələrinə təhvil veriləcəyini bildirib. Digər bir yazıda Yunus itkin düşən məktəblilərlə bağlı müxtəlif xilasetmə şöbələrinin təcili əlaqə nömrələrini paylaşıb.
Oxucu Şərhləri
Mən belə düşünürəm ki, bu hadisədən sonra Banqladeş Hərbi Hava Qüvvələrinin təyyarə təhlükəsizliyi standartlarının əsaslı şəkildə yenidən nəzərdən keçirilməsi zəruridir. Bu yenidən nəzərdən keçirilmə təkcə texniki baxışdan deyil, həm də pilotların təlim proqramı, hava məkanının idarə edilməsi, təmir və texniki xidmətlərin keyfiyyəti kimi amillərin dərindən araşdırılmasını əhatə etməlidir. Həmçinin, qəzanın baş verdiyi bölgənin ətrafında yaşayan əhali üçün daha təhlükəsiz zonaların yaradılması və təcili tədbirlərin həyata keçirilməsi üçün dəqiq prosedurların hazırlanması önəmlidir. Bu tədbirlər yerli və beynəlxalq mütəxəssislərin iştirakı ilə kompleks şəkildə həyata keçirilməlidir. Əks təqdirdə, bu cür hadisələrin təkrarlanması riski yüksək qalacaq.
Əlbəttə ki, hər bir hadisənin öz spesifik xüsusiyyətləri var. Lakin, bu hadisələrdən çıxarıla bilən əsas dərs, təlim uçuşlarının planlaşdırılmasında və icrasında daha ciddi təhlükəsizlik tədbirlərinin görülməsinin vacibliyidir. Təlim uçuşlarının marşrutlarının seçilməsi, təyyarələrin texniki vəziyyətinin yoxlanması, pilotların təlim səviyyəsi və təcrübəsinin qiymətləndirilməsi bu tədbirlərdən yalnız bir neçəsidir.
Bu qəzanın dəqiq səbəbləri araşdırılmadan əvvəl, müqayisəni tam etmək və əsl dərs çıxarmaq mümkün deyil. Lakin, oxşar hadisələrin araşdırmalarının nəticələrindən faydalanaraq, bu faciənin qarşısının alınması üçün hansı tədbirlərin görülə biləcəyini müəyyən etmək vacibdir. Bu, həm texnoloji təkmilləşdirmələr, həm də təlim proqramlarının yenilənməsi ilə əlaqədar ola bilər. Məlumatın tam və açıq paylaşılması da gələcək belə faciələrin qarşısını almaq üçün vacibdir.
Bundan əlavə, qəzanın Banqladeş iqtisadiyyatına potensial təsiri də nəzərə alınmalıdır. Hərbi aviasiyanın təmiri və təlim proqramlarının yenilənməsi üçün ayrılan vəsaitlərin həcmi nə qədərdir və bu hadisə bu vəsaitlərin səmərəli istifadəsini nə dərəcədə təsir edə bilər?
Beləliklə, bu faciədən nəyi öyrənmək və gələcəkdə oxşar hadisələrin qarşısını almaq üçün hansı konkret tədbirlər görülməlidir?
Şərh Yaz