Lula BRICS Zirvəsində İsrailin Fəaliyyətlərini Soyqırım Adlandırdı
Braziliya prezidenti Luiz İnasiu Lula da Silva Rio de Janeyroda bir araya gələn 11 inkişaf etməkdə olan BRICS ölkəsinin liderlərinə müraciət edərək, dünyanın İsrailin Qəzzada törətdiyi “soyqırım”ı dayandırmaq üçün hərəkətə keçməli olduğunu vurğulayıb. O, bazar günü Çin, Hindistan və digər ölkələrin nümayəndələrinə bildirib ki, “İsrailin Qəzzada həyata keçirdiyi soyqırıma, günahsız mülki vətəndaşların seçimsiz qətliamına və aclığın müharibə silahı kimi istifadəsinə laqeyd qala bilmərik”.
Bu açıqlamalar İsrail və Həmas arasında Dohada atəşkəs danışıqlarının bərpa olunduğu, eyni zamanda 2023-cü il oktyabrın 7-də Həmasın İsrailin cənubuna hücumları ilə başlayan 21 aylıq müharibəni bitirmək üçün təzyiqlərin artdığı bir vaxta təsadüf edib. Lula Həmasın həmin gün 1219 nəfərin, əsasən də İsrail mülki vətəndaşlarının ölümü ilə nəticələnən “terror aktlarına qətiyyən heç nəyin haqq qazandıra bilməyəcəyini” qeyd edib. Lakin o, İsrailin sonrakı hərəkətlərini də sərt şəkildə tənqid edib. İsrailin hərbi kampaniyası nəticəsində Qəzzada ən az 57 418 nəfər həlak olub ki, onların da əksəriyyəti mülki şəxslərdir.
BRICS ölkələri İsrailin İrana qarşı bombardmanını və Qəzzadakı fəaliyyətlərini nə dərəcədə sərt şəkildə pisləmək mövzusunda fikir ayrılığı yaşayırlar.
BRICS: Çoxqütblü Dünyanın Müdafiəçisi
Rio de Janeyroda toplaşan liderlər ənənəvi Qərb qurumlarında islahatlar aparılmasına çağırış edərkən, BRICS-i getdikcə parçalanan dünyada çoxtərəfli diplomatiyanın müdafiəçisi kimi təqdim ediblər. G7 və G20 kimi əsas iqtisadiyyat qrupları arasındakı bölünmələr, eləcə də ABŞ prezidenti Donald Trampın "Əvvəlcə Amerika" (America First) yanaşması səbəbindən fəaliyyəti iflic olan bir şəraitdə, BRICS ölkələrinin genişlənməsi diplomatik koordinasiya üçün yeni imkanlar yaradıb.
Lula öz açılış nitqində BRICS-i Soyuq Müharibə dövründə qütbləşmiş qlobal düzəndə heç bir tərəfə qoşulmayan inkişaf etməkdə olan ölkələr qrupu olan Qoşulmama Hərəkatı ilə müqayisə edib. O, liderlərə “BRICS Qoşulmama Hərəkatının varisidir. Çoxtərəflilik təhdid altında olduğu bir vaxtda, muxtariyyətimiz yenidən təhdid altındadır” deyib.
BRICS ölkələri hazırda dünya əhalisinin yarıdan çoxunu və iqtisadi məhsulun 40 faizini təşkil edir. Braziliya, Rusiya, Hindistan və Çin liderləri ilk dəfə 2009-cu ildə zirvə görüşü üçün bir araya gəliblər. Daha sonra bu bloka Cənubi Afrika da qatılıb, ötən il isə Misir, Efiopiya, İndoneziya, İran, Səudiyyə Ərəbistanı və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri də tamhüquqlu üzv olaraq qəbul edilib. Bu, İndoneziyanın da daxil olduğu ilk liderlər zirvə görüşüdür.
Bununla belə, bu ilki sammitdə bəzi liderlər iştirak etməyib. Çin prezidenti Si Cinpin öz baş nazirini göndərməyi seçib. Rusiya prezidenti Vladimir Putin isə Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsi tərəfindən həbs qərarı verildiyi üçün görüşdə onlayn iştirak edir. Buna baxmayaraq, bazar və bazar ertəsi günləri Rio Müasir İncəsənət Muzeyində Hindistanın baş naziri Narendra Modi və Cənubi Afrika prezidenti Kiril Ramafosa da daxil olmaqla bir neçə dövlət başçısı müzakirələr üçün toplaşıb. Ümumilikdə 30-dan çox ölkə BRICS-də tamhüquqlu üzv və ya tərəfdaş kimi iştirak etməyə maraq göstərib.