Beynəlxalq təşkilatlar İsrailin
Qəzzaya
humanitar yardım blokadasının həkimlərin və yardım işçilərinin həyatını təhlükə altına aldığını xəbərdar edib. Eyni zamanda, böyük bir xəbər agentliyi vəziyyətin dözülməz hala gəldiyini bildirərək, sərbəst jurnalistlərini təxliyə etməyə çalışır.
111 beynəlxalq humanitar təşkilat birgə bəyanatla İsraili mühasirəni dayandırmağa,
Qəzzaya ərzaq, təmiz su və tibbi ləvazimatlar vasitəsilə
humanitar yardımın tam axınını bərpa etməyə, habelə atəşkəsə razılaşmağa çağırıb.
Koalisiya çərşənbə günü bildirib ki, anklavda ehtiyatlar “tamamilə tükənib” və humanitar qruplar “öz həmkarlarının və tərəfdaşlarının gözləri önündə tükəndiyini” müşahidə edirlər.
Bəyanatda qeyd olunub ki, İsrail hökumətinin mühasirəsi
Qəzza xalqını acından öldürdüyü bir vaxtda, humanitar yardım işçiləri indi ailələrini doyurmaq üçün güllələnmə riski ilə eyni ərzaq növbələrində dayanırlar. Bəyanatı “Sərhədsiz Həkimlər” (MSF), Beynəlxalq Amnistiya və Norveç Qaçqınlar Şurası da daxil olmaqla bir çox təşkilat imzalayıb.
Bu bəyanatdan əvvəl 28 Qərb ölkəsi İsraili
Qəzza zolağına “damla-damla”
humanitar yardım göndərməkdə ittiham etmişdi. İsrailin xarici işlər nazirliyi ABŞ-ın imzalamadığı birgə bəyanatı “reallıqdan uzaq” adlandırıb.
Avropa İttifaqının yüksək səviyyəli diplomatı çərşənbə axşamı bildirib ki, İsrail ordusu Qəzzada
humanitar yardım axtaran insanları “öldürməyi dayandırmalıdır”.
Aİ-nin xarici əlaqələr üzrə yüksək nümayəndəsi Kaya Kallas “X” sosial şəbəkəsindəki paylaşımında “Qəzzada
humanitar yardım axtaran mülki vətəndaşların öldürülməsi müdafiə edilə bilməz” – deyib.
Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, son 24 saat ərzində
Qəzzada dörd uşaq daxil olmaqla 15 nəfər aclıqdan həyatını itirib.
“Qeyri-kafi qidalanma və aclıq halları hər an Qəzza-nın xəstəxanalarına gəlib çatır,” – deyə Əl-Şifa Tibb Kompleksinin direktoru Dr. Məhəmməd Əbu Salmiya çərşənbə axşamı açıqlayıb.
Qəzzada Aclıq: Həkimlər və Humanitar Yardım İşçiləri Huşunu İtirir
Qəzza, İsrailin 2023-cü ilin oktyabr ayında
Həmasa qarşı müharibəsinə başlamazdan əvvəl də,
humanitar yardım və ticari ərzaq tədarükündən ağır şəkildə asılı idi.
İsrail daha əvvəl humanitar yardım tədarükünü dayandırma qərarına görə Həması ittiham edərək, yaraqlı qrupun ləvazimatları oğurladığını və bundan qazanc əldə etdiyini iddia etmişdi. Həmas bu ittihamı rədd edib.
İsrail səlahiyyətliləri Birləşmiş Millətlər Təşkilatı agentliklərini də
Qəzzaya daxil olmaq üçün hazır olan
humanitar yardımı qəbul etməməkdə günahlandırıblar. Lakin BMT bildirir ki, İsrail qüvvələri anklav daxilində humanitar yardımın hərəkətinə tez-tez icazə vermir və daha çoxunun daxil olmasına icazə gözləyir.
Çərşənbə günü verdiyi bəyanatda humanitar yardım agentlikləri koalisiyası mayın 27-də fəaliyyətə başlayan mübahisəli İsrail və ABŞ dəstəkli Qəzza Humanitar Fondunu (GHF) də tənqid edib. Təşkilatlar ərzaq paylama məntəqələrində atışmaların demək olar ki, hər gün baş verdiyini bildiriblər.
Fələstinli qaçqınlar üzrə BMT agentliyi UNRWA-nın Kommunikasiyalar direktoru Culietta Tuma, ayrıca bir bəyanatda ərzaq axtarışının “bombardmanlar qədər ölümcül hala gəldiyini” deyib.
O, GHF-nin paylama sxemini “sadist bir ölüm tələsi” adlandıraraq, “snayperlərin sanki öldürmə icazəsi verilmiş kimi, kütləyə təsadüfi atəş açdığını” bildirib.
O, həmçinin əlavə edib ki, tibb işçiləri ərzaq çatışmazlığı səbəbindən öz vəzifələrini yerinə yetirə bilmirlər.
Onun sözlərinə görə, “həkimlər, tibb bacıları, jurnalistlər, humanitar işçilər” vəzifələrini yerinə yetirərkən “aclıq və yorğunluqdan huşunu itirənlər” arasındadır.
İsrail uzun müddətdir ki, UNRWA-nı ləğv etməyə çalışır və bəzi əməkdaşlarının Həmasla əlaqəli olduğunu, məktəblərinin İsrailə qarşı nifrət təbliğ etdiyini iddia edir. UNRWA bu ittihamları dəfələrlə rədd edib.
BMT insan haqları ofisinin sözçüsü Təmin Əl-Xitanın sözlərinə görə, iyulun 21-dən etibarən
Qəzzada ərzaq əldə etməyə çalışarkən 1054 nəfər həyatını itirib – onlardan 766-sı GHF məntəqələri yaxınlığında, 288-i isə BMT və digər humanitar təşkilatların
humanitar yardım konvoyları yaxınlığında.
İsrail ordusu bəzi hallarda kütləyə xəbərdarlıq atəşi açdığını etiraf edib, digər hadisələrə görə isə məsuliyyəti rədd edib.
İyunun sonunda ordu “əhali ilə sürtünməni” minimuma endirmək üçün humanitar yardım məntəqələrinə gedən yolları “yenidən təşkil etdiyini” bildirsə də, qətllər davam edib.
Keçən çərşənbə günü GHF, öz
humanitar yardım məntəqələrindən birində izdiham zamanı 19 nəfərin tapdalanaraq, bir nəfərin isə bıçaqlanaraq öldürüldüyünü açıqlayıb. Bu, qrupun öz məntəqələrində baş verən ölümləri ilk dəfə etiraf etməsi idi.
Beynəlxalq xəbər agentliyi “Agence France-Presse” (AFP) çərşənbə axşamı bildirib ki, vəziyyət “dözülməz” hala gəldiyi üçün
Qəzzadakı qalan sərbəst jurnalistlərini təxliyə etməyə çalışır.
Paris mərkəzli AFP, Reuters və Associated Press ilə yanaşı, dünya üzrə digər media orqanlarına mətn, foto və video təqdim edən üç əsas qlobal xəbər agentliyindən biridir.
Müstəqil jurnalistlər İsrail və Misirin zolağa girişlə bağlı məhdudiyyətləri səbəbindən
Qəzzada fəaliyyət göstərə bilmirlər.
Fələstinli müxbirlər 21 aylıq münaqişə zamanı Qəzzada əziyyət çəkənlərin gözü-qulağına çevriliblər və əhalinin qalan hissəsi ilə eyni ağır şəraitdə yaşayırlar.
AFP-nin əsas jurnalist həmkarlar ittifaqı “Société de Journalistes” (SDJ) bazar ertəsi xəbərdarlıq edib ki, xəbər agentliyinin
Qəzzada qalan bəzi sərbəst jurnalistləri acından ölür və işləmək üçün çox zəifdirlər.
Həmkarlar ittifaqı bəyanatda “Təcili müdaxilə olmadan, Qəzzadakı son müxbirlər də öləcəklər” – deyib.
SDJ bildirib ki, AFP Qəzza zolağında bir sərbəst müxbir, üç fotoqraf və altı sərbəst video jurnalistlə işləyirdi.
Həmkarlar ittifaqı, agentlikdə fotoqraf kimi çalışan AFP əməkdaşı Bəşar Talibin mühasirədə olan anklavdakı ağır vəziyyəti təsvir edən sosial media paylaşımını yayımlayıb.
SDJ-nin bəyanatına görə, 30 yaşlı Talib şənbə günü Facebook səhifəsində yazıb: “Artıq medianı işıqlandırmağa gücüm yoxdur. Bədənim arıqlayıb və artıq gəzməyə gücüm yoxdur.”
Bəyanata görə, Bəşar fevral ayından bəri
Qəzza şəhərindəki evinin xarabalıqlarında anası, dörd qardaşı, bacıları və qardaşlarından birinin ailəsi ilə yaşayır. Bazar günü səhər o, qardaşlarından birinin “aclıqdan yıxıldığını” bildirib.
AFP-nin başqa bir əməkdaşı, yalnız Ahlam adı ilə tanınan şəxs, “Çadırdan bir tədbiri işıqlandırmaq, müsahibə vermək və ya bir hekayə sənədləşdirmək üçün çıxdığım hər dəfə, sağ qayıdıb-qayıtmayacağımı bilmirəm” – deyib.
O, həmkarlar ittifaqına bildirib ki, ən böyük problemi ərzaq və su çatışmazlığıdır.
Fransa xarici işlər naziri Jan-Noel Barro çərşənbə axşamı SDJ-nin çağırışlarından sonra Fransanın bəzi jurnalist həmkarlarını “yaxın həftələrdə” təxliyə etməyə ümid etdiyini bildirib.
Barro “FranceInter” radio stansiyasına verdiyi müsahibədə onları çıxarmaq üçün “çox enerji sərf etdiklərini” deyib.
O, əlavə edib ki,
Qəzzadakı
humanitar yardım vəziyyəti “qeyri-insanidir” və bunu “dərhal dayandırılmalı olan bir qalmaqal” kimi təsvir edib.
AFP bildirib ki, 2024-cü ilin yanvar-aprel ayları arasında səkkiz əməkdaşını və ailələrini Qəzzadan uğurla təxliyə edib və agentlik hazırda “sərbəst jurnalistləri üçün də eyni addımları atır, baxmayaraq ki, ciddi blokada altında olan bir ərazini tərk etmək son dərəcə çətindir”.
“Onların həyatı təhlükədədir, bu səbəbdən İsrail səlahiyyətlilərini onların və ailələrinin təcili təxliyəsinə icazə verməyə çağırırıq” – deyə əlavə edilib.
İsrail-Qəzza müharibəsi, Jurnalistləri Müdafiə Komitəsinin üç onillik əvvəl məlumat toplamağa başlamasından bəri, bir il ərzində digər münaqişələrdən daha çox jurnalistin həyatına son qoyub.
Müharibə başlayandan bəri ən azı 186 jurnalist və media işçisi öldürülüb, 89-u isə həbs olunub.
Qəzzada köçkünlərə və onların arasında olan jurnalistlərə ərzaq çatdırılmasında çətinliklər yaşanarkən, SDJ bəyanatında deyib: “AFP 1944-cü ildə yarandığı gündən bəri münaqişələrdə jurnalistlər itirdik, bəziləri yaralandı, digərləri əsir götürüldü. Lakin heç birimiz həmkarlarımızın aclıqdan öldüyünü xatırlamırıq.”
24 saat
Oxucu Şərhləri
Şərh Yaz