Türkiyə qlobal enerji mövqeyini gücləndirir: BOTAŞ-ABŞ danışıqları sürür

Türkiyə qlobal miqyasda enerji və resurs axtarışındadır. Bu axtarışlar ABŞ-ın təbii qazından Cənub-Şərqi Asiyadakı neft yataqlarına, Saxaraaltı Afrikadakı uran mədənlərinə qədər geniş bir coğrafiyanı əhatə edir. Ankara, beynəlxalq agentliklərin bildirdiyinə görə, bu resurs rəqabətində üstünlük əldə etmək üçün artan xarici siyasət nüfuzundan istifadə edir. Ölkənin bu istiqamətdəki fəaliyyəti cari ildə tam sürətlə davam edir. Ötən həftə Omanda imzalanan son müqavilə ilə birlikdə, üç qitədə kəşfiyyat sazişləri bağlanmış və bu fəaliyyətləri dəstəkləmək üçün xüsusi gəmilər təmin edilmişdir. Bu arada, dövlət təbii qaz şirkəti BOTAŞ da beynəlxalq bir şirkətə çevrilməyə hazırlaşır.

Çin Modeli ilə Müqayisə

Məqsəd, təchizat zəncirlərinin qeyri-müəyyənlik yaşadığı bir dövrdə, enerjiyə ehtiyac duyan 1.4 trilyon dollarlıq iqtisadiyyatı qidalandıracaq kritik xammal mənbələrinə çıxış təmin etməkdir. Bu yanaşma, Çinin 1990-cı illərdən bəri dövlət şirkətləri vasitəsilə daha böyük miqyasda həyata keçirdiyi beynəlxalq genişlənməyə bənzəyir. Bu, eyni zamanda Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan üçün Türkiyənin nüfuzunu artırmaq və iqtisadi əlaqələr qurmaq üçün bir yoldur.

Beş Ölkədə Nüfuzu Güclənəcək

Cari ildə Enerji Nazirliyinə bağlı şirkətlər Oman, Liviya, Pakistan, Azərbaycan və Macarıstan ilə axtarış müqavilələri imzalayıb. Bu ölkələrin hamısı son illərdə Ankara ilə münasibətlərini gücləndirmişdir. Xarici ölkələrdə mühüm təbii resursların nəzarətini təmin etmək, Türkiyənin bu ölkələrdəki təsirini artıracaq və ticarət, müdafiə kimi digər sahələrdə əməkdaşlıq imkanları yaradacaq. Bu strategiya, Çinin milli neft şirkətlərinin 30 il əvvəl tətbiq etməyə başladığı modelin bir versiyasıdır. Çin əvvəlcə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə mövqe qazanmış, daha sonra bu şirkətlər xaricdə ticarət ofisləri açaraq qlobal enerji bazarlarındakı rollarını böyütmüşdür.

BOTAŞ: ABŞ ilə Danışıqlar Davam Edir, İsveçrədə Ofis Aça Bilər

BOTAŞ ilk dəfə LNG (mayeləşdirilmiş təbii qaz) idxalı müqavilələri imzalayaraq nəqliyyat nəzarətini də öz üzərinə götürmüşdür. Mövzuya yaxın mənbələrin bildirdiyinə görə, xüsusilə ABŞ-dan çevik həcmli əlavə LNG alışı üçün danışıqlar davam edir. BOTAŞ-ın bu il İsveçrədə bir ofis açmağı planlaşdırdığı bildirilir. Bu da onu dünyanın ən böyük xammal tacirləri sırasına daxil edə bilər.

Qlobal Enerji Arenasında Nüfuzunu Artıra Bilər

ABŞ-da LNG istehsalının sürətlə artması və qlobal tələbatın canlılığı, sərfəli ticarət imkanları yaratmışdır. Qlobal LNG bazarına çıxış, Türkiyənin indiki əsas tədarükçüləri olan Rusiya, Azərbaycan və İrandan başqa mənbələrə yönəlməsini təmin edərkən, eyni zamanda ölkəni potensial bir tədarükçüyə çevirərək qlobal enerji səhnəsində nüfuzunu artıra bilər.

Türkiyə Xüsusi Hüquqlara Malik Olacaq

Kəşfiyyat baxımından ən inkişaf etmiş yeni xarici layihə Somalidir. TPAO-ya (Türkiyə Petrolları Anonim Ortaqlığı) aid bir araşdırma gəmisi burada yeddi ay davam edən hidrokarbon axtarışını tamamlamışdır. Nəticələr hələ açıqlanmasa da, müsbət çıxarsa, Türkiyə ölkədəki istehsal üzərində xüsusi hüquqlara sahib olacaq və portfelinə sərfəli bir təbii resurs daha əlavə etmiş olacaq.

Türkiyənin Üstünlüyü Nədir?

TPAO-nun Baş Direktoru Əhməd Türkoğlunun sözlərinə görə, şirkət Rusiya, Azərbaycan, İraq və Türkiyədə neft istehsal edir. Türkiyə xammal axtarışında tək deyil. Məsələn, Avropa Rusiyadan asılılığı azaltmaq üçün mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) üçün böyük bir kampaniyaya başlayıb. Ankara, xarici hökumətlərə təqdim etdiyi təkliflərdə Qara dənizdəki dərin dəniz təbii qaz layihəsini, böyük həcmli və mürəkkəb layihələri həyata keçirə biləcəyinə dair bir dəlil olaraq irəli sürür. Türkiyənin Avropa və Asiya arasında yerləşməsi və Qərb rəqiblərinə nisbətən iqtisadiyyatın əhəmiyyətli olması da mühüm üstünlüklərdir.

24 saat