Donald Trampın Bəxşişlərə Vergi Tətbiq Etməmək Vədi Reallaşa Bilər
ABŞ prezidenti Donald Trampın işçilərin
bəxşişlərin vergisini ləğv etmək vədi yaxın zamanda gerçəkləşə bilər. Senatorlar hazırda onun "böyük, gözəl qanun layihəsi" adlandırdığı geniş büdcə paketinin son detallarını razılaşdırmağa çalışırlar. Tramp administrasiyasının iqtisadi gündəliyinin əsasını təşkil edən qanun layihəsinin bir hissəsi olaraq, gəlirinin böyük bir hissəsi bəxşişlərdən asılı olan ofisiantlar, barmenlər və bərbərlər kimi işçilər federal gəlir vergisi yükündən azad ediləcəklər. Ağ Ev bu vergi ixtisarlarını əməkçi sinfi üçün bir qələbə kimi qiymətləndirir. Lakin, Müstəqil Restoran Koalisiyası kimi tənqidçilər bu fikirlə razılaşmayaraq, bəxşiş alan işçilər üçün faydaların müvəqqəti olacağını və bu görünən
vergi azadlığının əksər aşağı maaşlı işçilərə kömək etməyəcəyini bildirirlər.
"Bəxşişlərdən Vergi Yox" Prinsipləri Necə İşləyəcək?
Xərc qanun layihəsindəki "bəxşişlərdən vergi yox" müddəası, bəxşiş alan işçilər üçün yeni bir vergi çıxıntısı yaradaraq, onların federal gəlir vergisi öhdəliyini aradan qaldıracaq. Lakin, bu işçilər ştat və yerli gəlir vergilərini, eləcə də əmək haqqı vergilərini ödəməyə davam etməli olacaqlar. Vergi və xərc qanun layihəsinin Nümayəndələr Palatası və Senat versiyaları bəzi əsas məqamlarda, o cümlədən işçinin tələb edə biləcəyi çıxıntı məbləğində fərqlənir. Senatın təklifi bu çıxıntını 25.000 dollarla məhdudlaşdırsa da, Nümayəndələr Palatasının versiyasında heç bir üst hədd yoxdur. Nümayəndələr Palatasının tədbirində isə yalnız illik gəliri 160.000 dollar və ya daha az olan şəxslər
bəxşişlərin vergisindən azad olmaq üçün uyğun olacaqlar, Senatın versiyası isə gəliri 150.000 dolları aşan fərdlər və ya 300.000 dolları aşan cütlüklər üçün faydaları tədricən azaldacaq. Xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, büdcə qanun layihəsinə əsasən, bu
vergi azadlığı yalnız 2028-ci ilə qədər qüvvədə olacaq və Konqres gələcəkdə bu vergi güzəştini məhdudlaşdıra və ya hətta tamamilə ləğv edə bilər.
Kimlər Faydalana Bilər?
Ağ Evin İqtisadi Müşavirlər Şurasının 2025-ci ilin may ayında dərc etdiyi hesabatda, uyğun işçilər üçün
bəxşişlərin vergisinin ləğv edilməsinin onların orta xalis gəlirini ildə 1,675 dollar artıracağı təxmin edilir. Ağ Evin məlumatına görə, iyun ayında keçirilən bir sorğu saatlıq əmək haqqı alan işçilərin 83%-nin bəxşişlər üzərindəki vergilərin ləğvini dəstəklədiyini göstərib. Yale Büdcə Laboratoriyasının məlumatları göstərir ki, 2023-cü il etibarilə təxminən 4 milyon insan, yəni Amerika işçi qüvvəsinin 2,5%-i, bəxşiş alan işlərdə çalışırdı. Lakin, büdcə qanun layihəsinin hazırlanma tərzi səbəbindən onların hamısı faydalana bilməyəcək. Bu qeyri-partizan siyasət araşdırma mərkəzi son təhlilində qeyd edir ki, ABŞ-dakı bəxşiş alan işçilərin üçdə birindən çoxu onsuz da federal gəlir vergisindən azaddır, çünki onların qazancı çox aşağıdır.
Yale Büdcə Laboratoriyasının iqtisadiyyat direktoru Erni Tedeski CBS MoneyWatch-a müsahibəsində bildirib ki, "bəxşiş işi üçün vergi çıxıntısı, aşağı maaşlı işçilərə kömək etmək üçün həqiqətən də çox pis bir yoldur". O əlavə edib: "Bu, yalnız onların dar bir hissəsinə kömək edir və ən aşağı maaşlı işçilərə yardım etmir, çünki onların onsuz da heç bir federal vergi öhdəliyi yoxdur." Qrupun tapıntılarına görə, saatda 25 dollardan az qazanan işçilərin yalnız təxminən 4%-i bəxşiş alır. Nəticədə, bir çox restoranda aşağı maaşlı ofisiantlar vergi güzəştindən yararlana bilsələr də, oxşar gəlir əldə etmələrinə baxmayaraq, fast-food işçiləri bundan faydalana bilməyəcəklər. İqtisadi və Siyasət Araşdırmalar Mərkəzinin baş iqtisadçısı Silviya Allegretto CBS MoneyWatch-a deyib ki, "bu, bəzi çox yüksək qazanc əldə edənlərə, eləcə də bəzi orta qazanc əldə edənlərə kömək edəcək". O bildirib ki, "aşağı maaşlı işçilərin böyük əksəriyyətinə isə toxunmayacaq, çünki onlar bəxşiş alan işçilər deyil." Əmək müdafiəçiləri deyirlər ki, aşağı maaşlı işçilərə kömək etməyin daha yaxşı yolu, 2009-cu ildən bəri 7,25 dollar səviyyəsində qalan federal
minimum əmək haqqını artırmaqdır. Allegretto qeyd edir: "Məsələ bu işçilərin çox vergi ödəməsi və ya vergilərin problem olması deyil. Problem ondan ibarətdir ki, onlar kifayət qədər pul qazanmırlar."
24 saat
