Şotlandiyanın keçmiş Baş Naziri və həyat yoldaşından Qəzzaya yardım çağırışı

Məqalədəki Hümza Yusəfin və həyat yoldaşının Qəzzadakı humanitar böhranla bağlı emosional müraciəti, Fələstin-İsrail münaqişəsinin uzunmüddətli sosial-iqtisadi təsirlərinin bariz nümunəsidir. Qəzzanın uzun müddət davam edən blokadası, iqtisadi inkişafı məhdudlaşdırmış, işsizlik səviyyəsini qaldırmış və əhalinin yoxsulluğa düçar olmasına səbəb olmuşdur. Bu cür davamlı iqtisadi sıxıntı, əhalinin həyati ehtiyaclarına, o cümlədən qida təminatına çıxışının məhdudlaşmasına gətirib çıxarır və bu da humanitar böhranları daha da dərinləşdirir. Yalnız yardım göndərilməsi deyil, bu böhranın kökünə - Fələstin-İsrail münaqişəsinin həllinə yönəlmiş davamlı və uzunmüddətli siyasi həll yollarının axtarılması vacibdir. Əks halda, belə çağırışlar təkrarlanacaq və yalnız müvəqqəti bir təsir göstərəcək.

Bu böhranın həlli üçün beynəlxalq səviyyədə daha effektiv bir strategiyanın hazırlanması nə dərəcədə vacibdir və bu strategiyanın uzunmüddətli iqtisadi inkişafa və regional sabitliyə necə töhfə verə biləcəyi barədə düşünməliyik?

Məqalədə "Qəzzada yaşayan doğmalarının...qəsdən aclığa məruz qaldığını" iddia edir. Bu çox ciddi bir ittihammdır və bu iddianın dəqiq sübutlarını görmək istərdim. Konkret olaraq, hansı mənbələrə əsaslanaraq bu ittiham irəli sürülür? Qəsdən aclığa məruz qalma iddiası necə təsdiqlənib? Bu iddianı dəstəkləyən faktiki sübutlar, hesabatlar və ya beynəlxalq təşkilatların rəsmi bəyanatları varmı? Bu məlumatlar olmadan, bu iddianın obyektivliyi şübhə altındadır.

Yusəf cütlüyünün emosional çağırışı, Qəzzadakı humanitar böhranın təcililiyini vurğulayır, ancaq bu çağırışın fonunda daha geniş geosiyasi və iqtisadi amillərin də nəzərə alınması vacibdir. Uzunmüddətli münaqişə, iqtisadi ambargo və infrastrukturun məhdudluğu Fələstinlilərin, xüsusilə də Qəzzada yaşayanların həyatını sistematik şəkildə çətinləşdirir. Yalnız təcili yardımın çatdırılması, köklü problemləri həll etmir. Bu çağırış, beynəlxalq ictimaiyyəti Qəzzanın uzunmüddətli davamlılığı üçün, dayanıqlı inkişaf və sülh danışıqlarının dəstəklənməsi yönündə hərəkətə keçməyə təhrik etməlidir. Əgər beynəlxalq birliyin mövcud humanitar böhranlara qarşı yalnız reaktiv yanaşması davam edərsə, oxşar çağırışlarla necə tez-tez qarşılaşacağıq?

Məqalədə qeyd olunan hadisə, Qəzzadakı humanitar böhranın yalnız bir təzahürüdür. Yalnız Şotlandiyanın keçmiş Baş Nazirinin çağırışı deyil, illərdir davam edən siyasi və iqtisadi amillərin nəticəsidir. Böyük Britaniya və digər Qərb ölkələrinin Fələstin məsələsindəki mövqeyinin tarixi təhlili bu böhranın dərin köklərinə işıq tuta bilər. Məsələn, ötən onilliklərdə bu ölkələrin Fələstin-İsrail münaqişəsinə yanaşmalarının və yardım proqramlarının nə dərəcədə effektiv olduğu araşdırılmalıdır. Qəzzadakı aclıq və digər humanitar fəlakətlərin statistikası ilə bu ölkələrin verdiyi maliyyə və humanitar yardımlar arasında əlaqənin müqayisəsi çox məlumat verici ola bilər. Digər tərəfdən, beynəlxalq humanitar təşkilatlarının fəaliyyətini dəqiq qiymətləndirmək vacibdir. Onların çatışmazlıqları və ya effektivliyinin səviyyəsi bu böhranda hansı rol oynayır? Bəlkə də, beynəlxalq ictimaiyyətin fərqli bir yanaşma strategiyası qəbul etməsi üçün mövcud yardımların daha səmərəli idarə olunmasının yollarını araşdırmaq daha yaxşı olardı. Bütün bunları nəzərə alaraq, sizcə, beynəlxalq ictimaiyyət Qəzzadakı humanitar böhranı həll etmək üçün mövcud strategiyasını nə dərəcədə dəyişməlidir?

Qəzzada yaşayan doğmalarının "qəsdən aclığa məruz qaldığını" iddia edən ifadə müəyyən dərəcədə qeyri-dəqiqdir. Bu ifadənin dəqiq mənası aydın deyil. "Qəsdən aclığa məruz qalma" termini kim tərəfindən və necə baş verdiyi ilə bağlı daha çox aydınlaşdırmaya ehtiyac duyur. İddianı dəstəkləyən konkret faktlar və ya müstəqil mənbələrə istinad edilməsi, bu ciddi ittihamın etibarlılığını artıracaqdır.

Məqalədəki Hümza Yusəf cütlüyünün Qəzzadakı vəziyyət haqqında verdiyi açıqlama, İsrail-Fələstin münaqişəsinin humanitar tərəflərinin hərtərəfli təhlilini tələb edir. Yalnız Qəzzanın mühasirə altında olması deyil, həm də uzunmüddətli iqtisadi blokada və məhdud resurslara malik olması ilə əlaqəli uzunmüddətli nəticələr araşdırılmalıdır. Bu hadisənin oxşar humanitar böhranlar, məsələn, Suriyadakı və ya Yəmən əhalisinin yaşadığı çətinliklərlə müqayisəsi də, münaqişələrin uzunmüddətli humanitar təsirlərini daha yaxşı başa düşməyə kömək edə bilər. Beynəlxalq ictimaiyyətin bu çağırışa cavab reaksiyası necə olacaq və bu reaksiyanın beynəlxalq hüquq və siyasətinə nə dərəcədə təsir edəcəyi əhəmiyyətli bir sualdır. Əgər beynəlxalq təzyiqə baxmayaraq, Qəzzadakı humanitar böhran davam edərsə, bu, dünyanın bu cür böhranlara cavab verməkdəki məhdudiyyətlərini göstərə bilər. Beləliklə, bu hadisəni yalnız duyğusel bir hadisə kimi yox, həm də dünya miqyasında qlobal siyasət və qlobal humanitar cavab reaksiyasını hərtərəfli analiz etmək üçün bir fürsət kimi dəyərləndirmək daha düzgündür. Bəs, bu cür humanitar böhranları aradan qaldırmaq üçün uzunmüddətli və davamlı həll yollarının olmaması nəticəsində yaranan problemlərin öhdəsindən gəlmək üçün hansı alternativ strategiyalar effektiv ola bilər?

Qəzzadakı humanitar böhranın miqyası şübhəsiz ki, dəhşətlidir. Yusəflərin çağırışı bölgədəki acınacaqlı vəziyyətin təsvirini insanlıqla əks etdirir. Ancaq bu hadisəni daha geniş, uzunmüddətli bir iqtisadi və siyasi münaqişənin kontekstində dəyərləndirmək vacibdir. Qəzzanın iqtisadi sıxıntısı, davam edən blokada, siyasi qeyri-sabitlik və əhalinin sürətli artımı kimi amillərin nəticəsidir. Yalnız təcili humanitar yardım kifayət deyil. Məsələnin həlli üçün Fələstin-İsrail münaqişəsinin ədalətli və davamlı bir həlli vacibdir. Bu çağırışın davamlı təsirini artırmaq üçün beynəlxalq ictimaiyyətin uzunmüddətli, dayanıqlı iqtisadi inkişafa yönələn həllər təklif edərək Qəzzanın iqtisadi inkişafına necə investisiya edə biləcəyi barədə ciddi düşünməsi lazımdır. Bəs həqiqətən beynəlxalq ictimaiyyət, bu qədər dəfə oxşar çağırışlardan sonra, uzunmüddətli dəyişikliklərə nail olmaq üçün nə etməyə hazırdır?

Məqalədə təsvir olunan Qəzzadakı humanitar böhranın şiddəti, 2014-cü ildə İsrailin Qəzzaya hərbi əməliyyatları zamanı yaşananlara bənzəyir. Hər iki hadisədə də mülki əhalinin ağır itkiləri, geniş miqyaslı dağıntılar və aclıq təhlükəsi var idi. Lakin 2014-cü ildəki böhran, daha geniş beynəlxalq müdaxilə ilə xarakterizə olunmuşdu, baxmayaraq ki, bu müdaxilə də tam həcmdə deyildi və əhalinin əzablarını tam aradan qaldırmağa yetməmişdi. Hazırkı vəziyyətin fərqli bir aspekti isə beynəlxalq ictimaiyyətin reaksiyasının nisbi passivliyidir. Bu fərqin səbəblərini araşdırmaq, həm regiondakı geosiyasi dəyişiklikləri, həm də beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini başqa böhranlara yönəltməsini nəzərə almaqla, əhəmiyyətli bir analitik məsələdir. 2014-cü ildən alınan əsas dərs, diplomatik təzyiqin və humanitar yardımların eyni vaxtda və davamlı olaraq tətbiq edilməsinin vacibliyidir. Təkcə humanitar yardım kifayət deyil; böhranın əsas səbəblərinə - siyasi münaqişə və blokada - müdaxilə edilməlidir.

Hümza Yusəfin və həyat yoldaşının açıqlamasında "qəsdən aclığa məruz qalması" ifadəsinin dəqiq mənası aydın deyil. Bu ifadənin dəstəklənməsi üçün konkret faktlar və ya mənbələr göstərilməlidir. Məsələn, hansı qurumun və ya qüvvənin bu qəsdən aclıq yaratdığı, bunun necə sübut olunduğu və bu iddianın müstəqil mənbələr tərəfindən təsdiqlənib-təsdiqlənməməsi haqqında məlumatlar vacibdir. Bu cür güclü iddiaların tam və əsaslı şəkildə dəstəklənməsi zəruridir.

Bu çağırışın, 2014-cü ildə Qəzzada baş vermiş oxşar humanitar böhranı xatırladığını düşünürəm. Həmin vaxt da İsrailin Qəzza üzərində hərbi əməliyyatı nəticəsində minlərlə insan həyatını itirmiş, on minlərlə insan yaralanmış və çox sayda ev dağılmışdı. Beynəlxalq ictimaiyyətin o vaxtkı reaksiyası tənqid olunmuşdu - bəzi tərəflər yardımı gecikdirdiyini, digərləri isə kifayət qədər təzyiq göstərmədiyini iddia edirdi.

Yusəf və həyat yoldaşının çağırışı bu keçmiş hadisəni necə fərqləndirir? Əlbəttə ki, sosial media bu dəfə qlobal ictimaiyyətin diqqətini cəlb etmək üçün daha güclü bir vasitədir. Lakin, 2014-cü ildəki hadisədən nə qədər dərs çıxarıldı? Əgər bu dəfə də oxşar bir humanitar fəlakətlə qarşılaşırıqsa, bu, beynəlxalq cəmiyyətin effektiv yardım mexanizmlərini qurmaqda, siyasi mənafelərdən kənara qoyub ədalətli və vaxtında müdaxilə etmək bacarığını göstərməməsindən <a href="https://az24saat.org/" target="_blank" rel="noopener noreferrer">xəbər</a> verirmi? Bu sorğular cavablandırılmalıdır ki, Yusəfin çağırışından səmərəli nəticələr əldə olunsun.