Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Yaxın Şərqdəki Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İşlər üzrə Agentliyi (UNRWA) İsrailin Qəzza zolağına quru yolu ilə daha çox humanitar yardım daxil etmək əvəzinə, havadan yardım atmaq qərarını tənqid edib.
UNRWA-nın “X” sosial media hesabından verilən açıqlamada "Qəzza zolağına sərhəddən yüzlərlə yük maşını keçirə bilərkən, niyə hava yolu ilə yardım göndərməliyik?" ifadələri yer alıb.
Qəzzada dərinləşən aclıq
Açıqlamada vurğulanıb ki, hava yolu ilə yardımların göndərilməsi bölgədə dərinləşən aclığı aradan qaldıra bilməyəcək. Qeyd olunub ki, İsrailin blokadası səbəbindən Qəzzada yaranan aclıq fəlakətinə qarşı 6 min yük maşınına bərabər insani yardım Təl-Əviv rəhbərliyindən yaşıl işıq gözləyir.
"New York Times" qəzetinə danışan UNRWA-nın kommunikasiya direktoru Juliett Tuma bildirib ki, “Quru yolu ilə yardımların çatdırılması daha asan, daha effektiv, daha sürətli və daha ucuzdur.”
UNRWA İsrail tərəfindən tətbiq edilən blokadanın aradan qaldırılması, bütün sərhəd keçidlərinin açılması və ehtiyacı olan insanlar üçün yardımlara təhlükəsiz və ləyaqətli şəkildə çıxışın təmin edilməsi çağırışını edib.
İnsani böhranın miqyası
İsrailin hücumları və humanitar yardımın daxil olmasını məhdudlaşdıran sərt mühasirəsi altında olan Qəzza zolağı, aclığın yayıldığı, su, dərman, tibbi ləvazimatlar və gigiyena materiallarının tapılmadığı ciddi insani fəlakət yaşayır.
Bu zolaqda, xüsusilə də uşaqlar arasında, aclıqdan ölümlər artmaqdadır. Yerli və beynəlxalq dairələr İsrailin “açlığı və susuzluğu silah olaraq” istifadə etdiyini qeyd edirlər.
Mülki infrastrukturu da məhv edərək ərazinin 88 faizini dağıdan İsrail ordusu, deportasiya əmrləri ilə didərgin saldığı fələstinliləri tez-tez sığındıqları bölgələrdə hədəfə alır.
Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına görə, təxminən 2,3 milyon əhalisi olan bu ərazidə İsrailin hücumları və deportasiya əmrləri nəticəsində didərgin düşənlərin sayının 2 milyona çatdığı, bir çox insanın dəfələrlə yerindən köçürüldüyü bildirilir.
Əsas ləvazimatlardan məhrum olan didərgin fələstinlilər, müvəqqəti çadırlarda və ya həddindən artıq izdihamlı məkanlarda, gigiyena vasitələrinin çatışmazlığı, tualetlərin belə qeyri-kafi olduğu, yoluxucu xəstəliklərin yayıldığı məktəblərdə sağ qalmağa çalışırlar. İsrail ordusu isə gündəlik təşkil etdiyi hücumlarla didərgin düşənlərin çadırlarını və sığındıqları mülki məntəqələri bombalayır.
Oxucu Şərhləri
Lakin, bu iki vəziyyət tam olaraq oxşar deyildir. 1948-ci ildəki böhran beynəlxalq ictimaiyyətin passivliyi və qarışıq siyasi maraqları ilə xarakterizə olunmuşdu. Hazırkı vəziyyətdə isə yardımın çatdırılmasının hava yolu ilə həyata keçirilməsinin səbəbləri daha çox araşdırılmalıdır. İsrailin Qəzza zolağına quru yolu ilə yardımın keçməsinə dair qadağaların olması, və ya digər logistik maneələrin mövcudluğu hava yolu ilə çatdırılmanın səbəbini izah edə bilər.
Ona görə də, keçmişdəki hadisələrdən əldə olunan dərs, əsasən, humanitar yardımların sürətli, effektiv və ədalətli çatdırılmasının vacibliyidir. Bununla belə, hazırkı vəziyyətdə hava yolu ilə yardımın səbəbini aydınlaşdırmadan, UNRWA-nın tənqidinin əsaslılığı haqqında qərar vermək çətindir. Məqalədə bu məqam açıqlanmayıb və əlavə təhlil tələb olunur.
Əvvəlki illərdə baş verən humanitar böhranlarla müqayisə etdikdə görərik ki, havadan yardım tez-tez lojistik çətinliklər və çatdırılmanın qeyri-bərabərliyi ilə üzləşir. Digər ölkələrdəki humanitar böhranlar göstərir ki, uzunmüddətli həllər üçün davamlı iqtisadi inkişafı dəstəkləyən, yerli qabiliyyətləri artıran və ticarət əlaqələrini gücləndirən inteqrasiya olunmuş yanaşma daha effektiv olur.
Beləliklə, UNRWA-nın quru yolu ilə yardımın üstünlüyünü vurğulaması, əsas problemin daha geniş bir şəkildə həll olunmasına yönələn bir yanaşmanın vacibliyini ortaya qoyur. Yalnız havadan yardımla kifayətlənmək, Qəzzanın uzunmüddətli gələcəyinə zərər verə bilər. Bəlkə də, beynəlxalq birliyin daha davamlı bir strategiya hazırlaması və Qəzzanın iqtisadi inkişafını hədəfləyən siyasi həllər axtarması daha məqsədəuyğundur?
Şərh Yaz