Qəzzaya nə qədər yardım daxil oldu

Qəzza zolağı hazırda ən şiddətli mübarizəsi ilə üz-üzədir: mütləq aclıq.

Yerli sakinlərin bildirdiyinə görə, pulu olanlar belə ərzaq tapa bilmirlər. İsrail ordusu aylarla humanitar yardımların girişini məhdudlaşdıraraq və insanların demək olar ki, hər gün güllələndiyi bir ərzaq paylama sistemi tətbiq edərək genişmiqyaslı aclıq vəziyyəti yaradıb.

Qəzzada iki dəfə könüllü xidmət etmiş təcili yardım həkimi Dr. Ceyms Smit bildirib ki, “bu, insanları öldürməyin ən barbar yollarından biridir. Aclıq həmişə bir insanın digərinə tətbiq etdiyi, uzunmüddətli və əzabı maksimuma çatdırmağı nəzərdə tutan bir üsuldur.”

29 iyul 2025-ci il tarixində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının dəstəklədiyi Qida Təhlükəsizliyi Faza Təsnifatı (IPC) indiyədək ən ciddi xəbərdarlığını edərək bildirib ki, “fəlakətli aclıq ssenarisi hazırda Qəzza zolağında yaşanır”. Artan sübutlar aclıqla bağlı ölümlərin sayının artdığını göstərir. Qida istehlakı üçün aclıq həddi Qəzzanın əksər hissəsində, kəskin qidalanma çatışmazlığı isə Qəzza şəhərində artıq aşılıb.

Qəzza Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, indiyədək ən azı 180 nəfər aclıqdan həyatını itirib ki, onların yarısı uşaqlardır. Bu, aclığın Qəzzanın gənc əhalisinə vurduğu dağıdıcı zərbəni vurğulayır. IPC-yə görə, 2025-ci ilin aprelindən iyul ayının ortalarına qədər 20 mindən çox uşaq kəskin qidalanma çatışmazlığı ilə müalicəyə qəbul edilib, onlardan 3 mindən çoxu ağır vəziyyətdədir.

Bir neçə gün qidasız qaldıqdan sonra bədən aclıqdan öz əzələlərini və digər toxumalarını parçalamağa başlayır. Metabolizm yavaşlayır, böyrək funksiyaları pozulur və immunitet sistemi zəifləyir ki, bu da bədənin sağalmaq qabiliyyətini azaldır. Ürək və ağciyərlər kimi vacib orqanlar daha az effektiv işləyir. Əzələlər kiçilir və insanlar zəifləyir. Nəhayət, protein ehtiyatları tükənir və ölüm yaxınlaşdıqca bədən toxumalarını parçalayır.

Qəzzaya daxil olan humanitar yardım

Bütün bu əziyyətlərə baxmayaraq, İsrail şənbə günü Qəzzaya yalnız 36 yardım maşınının daxil olmasına icazə verib. Qəzzadakı Hökumət Media İdarəsinin məlumatına görə, eyni vaxtda 22 min yüklü yük maşını keçid məntəqələrində gözləyir. 2023-cü ilin oktyabr ayından əvvəl Qəzzaya gündə təxminən 500 yardım maşını daxil olurdu ki, bu rəqəm o vaxtdan bəri heç vaxt əldə edilməyib. 2025-ci ilin martında İsrail bütün çıxışları və yardımı tamamilə blokladı, yalnız son iki ayda ehtiyac duyulan yardımların cüzi bir hissəsi üçün açılış edib.

Qida sərhəddəki saxlama sahələrində boşaldıldıqdan sonra, agentliklər Qəzzaya daxil olmaq və paylamaq üçün icazə istəməlidirlər. Lakin təsdiqlər qeyri-sabitdir. BMT-nin Ümumdünya Ərzaq Proqramının (WFP) məlumatına görə, 2025-ci il iyulun 19-dan 25-nə qədər 138 karvan tələbindən yalnız 76-sı təsdiqlənib.

Təsdiqləndikdən sonra karvanlar hərəkət üçün son icazəni gözləyərək saatlarla, bəzən 46 saata qədər boş dayanır. Bu müddət ərzində aclıqdan əziyyət çəkən dinc sakinlər ərzaq əldə etmək ümidi ilə gözlənilən marşrutlar boyu toplanır. Yola düşdükdən sonra səyahət yavaş və təhlükəli olur – yoxlama məntəqələri, təhlükəsizlik təhdidləri və marşrut dəyişiklikləri səbəbindən bir çatdırılmanı tamamlamaq 12 saata qədər çəkə bilər. Karvanlar və dinc sakinlər İsrail snayper atəşi, dron müşahidəsi və bombalanma ilə üzləşirlər. Qəzza daxilində fəaliyyət göstərmək üçün yalnız 60 sürücüyə icazə verilib ki, bu da ehtiyacı qarşılamaq üçün çox azdır. Yük maşınları çarəsiz qalan insanlar tərəfindən hücumlara məruz qalır ki, bu da sürücülər və yardım axtaranlar üçün mürəkkəb və çox vaxt zorakı vəziyyət yaradır.

27 may 2025-ci il tarixində İsrail və ABŞ-ın dəstəklədiyi Fələstin Humanitar Fondu (GHF) fəaliyyətə başlayıb. Plan bu idi ki, bu təşkilat Qəzzadakı bütün BMT əməliyyatlarını əvəz edəcək. Lakin o, BMT-nin Fələstinli Qaçqınlara Yardım və İşlər Agentliyinin (UNRWA) idarə etdiyi təxminən 400 paylama nöqtəsini ağır hərbiləşdirilmiş zonalarda, açıq döyüş bölgələrinin yanında yerləşən dörd "meqa-sayt"la əvəz etdi. Uzun yollar qət edən, gecələri açıq havada qalan və təsadüfi atışmaların atəş xəttindən keçən dinc sakinlər bəxtləri gətirsə, qida qırıntıları uğrunda mübarizə aparırlar.

Həssas qruplar – uşaqlar, yaşlılar, yaralılar və hamilə qadınlar da təhlükəli GHF səyahətinə məcbur edilirlər. GHF-nin keçmiş mühafizəçisi, ABŞ veteranı Entoni Aquilar Al Jazeera-ya danışıb ki, yardım verdiyi kiçik bir oğlan necə "bibər qazı, gözyaşardıcı qaz, səs qumbaraları və güllələr" izdihamın ayaqları altına atıldığı zaman ölüb. İsrail əsgərlərinin demək olar ki, hər gün GHF saytlarında toplanan fələstinlilərə atəş açdığı bildirilir. 5 avqust 2025-ci il tarixinə qədər GHF saytlarından yardım almağa cəhd edərkən ən azı 1487 nəfər həlak olub, 10578 nəfər isə yaralanıb.

İsrail GHF-nin Həmasın Qəzzaya daxil olan yardımı oğurlamasının qarşısını almaq üçün lazım olduğunu israr edir. Lakin ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin daxili təhlilləri Həmas tərəfindən genişmiqyaslı yardım yönləndirilməsinə dair heç bir dəlil tapmayıb. İsrail hərbi rəsmiləri də keçən həftə The New York Times qəzetinə Həmasın yardımı sistematik olaraq oğurlaması ilə bağlı heç bir dəlilləri olmadığını bildiriblər.

Havadan yardım damcıları

Taktiki fasilələrin elan edilməsindən sonra Fransa, İordaniya və Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri kimi ölkələr Qəzzaya havadan yardım buraxmağa cəhd ediblər. Bu yardımların çoxu təhlükəli və ya əlçatmaz ərazilərə düşür və bəzi faciəli hallarda insanlar onu götürməyə çalışarkən yaralanıb və ya həlak olublar. Bəzi hallarda yardımlar dənizə düşərək duzlu su ilə zədələnir. Bundan əlavə, Qəzzada insanlar tərəfindən paylaşılan bir neçə videoda havadan atılan yardımların kifləndiyi görünür.

BMT agentlikləri havadan yardımların təhlükəli və qeyri-kafi olduğunu bildirərək, İsrailin qurudan daha çox yardımın daxil olmasına icazə verməsini və 2,2 milyon insanın aclıqdan ölməməsi üçün Qəzzaya girişi təmin etməsini tələb edirlər.

Fələstinlilər 660 gündən çoxdur öldürülür və ac saxlanılır

7 oktyabr 2023-cü ildən bəri İsrail Qəzzaya qarşı müharibəsində ən azı 18,430 uşaq daxil olmaqla, demək olar ki, 61,000 insanı öldürüb. 2025-ci ilin fevralında The Lancet tibb jurnalı 2023-cü ilin oktyabrından 2024-cü ilin iyununa qədər Qəzzadakı ölü sayını Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin verdiyi rəqəmlərdən 40 faiz yüksək qiymətləndirib. Səbəb olaraq, bir çox insanın xəstəxanalardan kənarda ölməsini və heç vaxt qeydiyyata alınmamasını göstərib.

24 saat