Yaxın Şərq 24.07.2025

Qəzzada aclıqdan 10 yeni ölüm: Böhran dərinləşir

Qəzzada aclıqdan 10 yeni ölüm: Böhran dərinləşir

Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatına görə, Qəzza zolağında davam edən açlıq dalğası səbəbindən ən azı 10 nəfər daha həlak olub. Sağlamlıq rəsmiləri bildirirlər ki, bölgədə yetərsiz qidalanmadan ölənlərin sayı getdikcə artır.

Son aclıq ölümləri ilə İsrailin 2023-cü ilin oktyabrında başlayan müharibəsindən bəri yetərsiz qidalanmadan həyatını itirənlərin ümumi sayı 111-ə çatıb. Onların əksəriyyəti son həftələrdə qeydə alınıb.

Qəzza Səhiyyə Nazirliyi çərşənbə günü verdiyi məlumatda bildirib ki, son 24 saat ərzində İsrail hücumları nəticəsində ən azı 100 fələstinli, o cümlədən 34 yardım axtaran şəxs həlak olub.

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) bu il yetərsiz qidalanmadan ölənlər arasında beş yaşdan kiçik 21 uşağın olduğunu açıqlayıb. Təşkilatın mart-may ayları arasında, təxminən 80 gün ərzində heç bir ərzaq məhsulu çatdıra bilmədiyi, qida tədarükünün bərpasına baxmayaraq, bunun hələ də ehtiyac duyulan səviyyədən qat-qat aşağı olduğu vurğulanıb.

Mercy Corps, Norveç Qaçqınlar Şurası və Refugees International daxil olmaqla 111 təşkilat birgə bəyanat yayaraq, tonlarla ərzaq, təmiz su və tibbi ləvazimatın Qəzza zolağının kənarında toxunulmadan qaldığı, yardım qruplarının onlara çıxışının isə əngəlləndiyi halda, kütləvi açlıq dalğasının yayıldığını bildiriblər.

Əl-Cəzirə telekanalının mərkəzi Qəzzadakı Deyr əl-Bəlahdan xəbər verən müxbiri Tareq Əbu Əzzoum bildirib ki, “aclıq bombalar qədər ölümcül hala gəlib. Ailələr artıq yetərincə yox, sadəcə hər hansı bir şey istəyirlər”.

Onun sözlərinə görə, Qəzza zolağı sakinləri “həqiqi zamanda yaşanılan, yavaş və ağrılı bir ölümü, İsrail ordusunun planlaşdırdığı süni aclığı” təsvir ediblər.

İsrail mart ayında bütün malların əraziyə girişini dayandırsa da, may ayından etibarən yardımların cüzi miqdarda daxil olmasına icazə verib. Bu yardımlar əsasən mübahisəli Birləşmiş Ştatlar tərəfindən dəstəklənən Qəzza Humanitar Fondu (GHF) tərəfindən Qəzza zolağında paylanılır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı və Qəzza zolağına ərzaq çatdırmağa çalışan yardım qrupları bildirirlər ki, daxil olan və çıxan hər şeyə nəzarət edən İsrail yardımların çatdırılmasını çətinləşdirir. Eyni zamanda, may ayından etibarən İsrail əsgərləri yardım paylama məntəqələri yaxınlığında yüzlərlə fələstinlini güllələyərək öldürüblər.

BMT-nin Ümumdünya Ərzaq Proqramının fövqəladə hallar üzrə direktoru Ross Smit bildirib ki, “Qəzza zolağında fəaliyyət göstərmək üçün minimum tələblərimiz var”. O əlavə edib: “Ən vacib vurğulamaq istədiyim məqamlardan biri odur ki, paylama məntəqələrimizin və karvanlarımızın yaxınlığında silahlı şəxslər olmamalıdır.”

Yardım axtaranlara qarşı təkrarlanan hücumlar Qəzza zolağında qalan azsaylı xəstəxanaları “kütləvi travma şöbələrinə” çevirib, - ÜST-ün işğal olunmuş Fələstin ərazisi üzrə nümayəndəsi Rik Peeperkorn deyib.

Peeperkorn əlavə edib ki, ərzaq çatışmazlığı o qədər kritik həddə çatıb ki, insanlar, o cümlədən jurnalistlər, müəllimlər və hətta öz əməkdaşları belə işlərini yerinə yetirə bilmirlər.

Qəzza şəhərindəki Əl-Şifa Xəstəxanasından olan amerikalı həkim Nur Şərəf də xəbərdarlıq edib ki, Qəzza zolağında insanlar “günlərdir heç nə yeməyib və açlıqdan ölürlər”.

O, Əl-Cəzirəyə bildirib ki, tibb işçiləri bəzən özləri də yemək tapmasalar da, işlərini davam etdirirlər və tez-tez uzun saatlar çalışırlar.

İki Jurnalistin Ölümü

İsrail zərbələri anklavın müxtəlif hissələrini, o cümlədən Qəzza şəhərini bombalamağa davam edib. İsrail ordusu burada “əməliyyatları gücləndirdiyini” bildirib.

Bu ərazi son günlərdə güclü bombardman altında qalıb.

Qəzzanın Hökumət Media Ofisi həmçinin iki fələstinli jurnalist – Tamer əl-Za’anin və Vəla əl-Cabərinin İsrail tərəfindən öldürüldüyünü elan edib. Bu, 2023-cü ilin oktyabr ayından bəri anklavda həlak olan media işçilərinin sayını 231-ə çatdırıb.

Bəyanatda əl-Za’aninin müxtəlif media təşkilatlarında fotojurnalist, əl-Cabərinin isə bir neçə media quruluşunda qəzet redaktoru kimi fəaliyyət göstərdiyi bildirilib.

Atəşkəs Danışıqları

Bu arada, Ağ Ev bildirib ki, ABŞ-ın Yaxın Şərq üzrə xüsusi elçisi Stiv Vitkoff Qəzza zolağında atəşkəs və əsir mübadiləsi sazişi ilə bağlı “çox həssas danışıqlar” üçün Avropaya yola düşüb.

Ağ Ev sözçüsü Karolin Leavitt jurnalistlərə açıqlamasında deyib ki, səfər zamanı Vitkoff “Qəzzadakı münaqişəyə son qoymaq və girovları azad etmək üçün davam edən atəşkəs təklifini müzakirə etmək məqsədilə Yaxın Şərqin əsas liderləri ilə görüşəcək”.

İsrail və HƏMAS arasında 60 günlük atəşkəs təklifi üzrə danışıqlara Qətər və Misir vasitəçilik edir, Vaşinqton isə onları dəstəkləyir. Bu təklifə Qəzza zolağında hələ də girov saxlanılan 50 əsirdən daha çoxunun azad edilməsi daxildir.

Qəzza zolağında atəşkəs danışıqlarına və vasitəçilik səylərinə yaxın olan fələstinli rəsmi HƏMAS-ın atəşkəs təklifi ilə bağlı cavabını vasitəçilərə təqdim etdiyini bildirib, lakin əlavə təfərrüat verməyib.

Mart ayında İsrailin atəşkəsi pozmasından sonra aparılan ardıcıl danışıqlar heç bir nəticə verməyib.

İsrail Prezidenti İshaq Hersoq Qəzza zolağına səfəri zamanı əsgərlərə bildirib ki, orada saxlanılan girovların qaytarılması ilə bağlı “intensiv danışıqlar” aparılır və o, tezliklə “xoş xəbərlər eşidəcəklərinə” ümid edir.

Əvvəllər yüksək rütbəli fələstinli rəsmi bildirib ki, HƏMAS çərşənbə günü Dohada vasitəçilərə son təkliflərə cavab verə bilər, lakin bunun üçün iki əsas mübahisəli məqamda dəyişikliklər edilməlidir: İsrail hərbi qüvvələrinin çıxarılması detalları və atəşkəs zamanı yardımların necə paylanacağı.

24 saat

Oxucu Şərhləri

Arzu Qənbərova
24.07.2025 04:24
Məqalədə göstərilən 111 aclıq ölümünün sayı həqiqətən də təəccüblüdür. Ancaq bu rəqəmin uzunmüddətli aclıq və qida təhlükəsizliyi probleminin tam miqyasını əks etdirib-etməməsi sual altındadır. Bəlkə də, daha əvvəlki illərdə və ya digər münaqişə zonalarında aclıqdan ölüm hallarının statistikası ilə müqayisə aparmaq, Qəzzadakı vəziyyətin nisbi ağırlığını daha yaxşı anlamağımıza kömək edərdi. Məsələn, oxşar miqyaslı humanitar böhranlarda ölüm hallarının sayı, səbəbləri və dövlət reaksiyaları nə idi? Bu məlumatlar, Qəzzadakı vəziyyətin nə dərəcədə qeyri-adi olduğunu, yoxsa daha geniş yayılmış bir problemin təzahürü olduğunu anlamağımıza yardımçı ola bilər.

Eyni zamanda, "yetərsiz qidalanma" termini kifayət qədər genişdir. Ölüm hallarına səbəb olan spesifik qida çatışmazlığı, xəstəliklərin yayılması və ya tibbi yardımın olmaması barədə daha ətraflı məlumat olmadan, rəqəmləri tam dəqiq qiymətləndirmək çətindir. Məsələn, ölüm hallarının qida çatışmazlığından deyil, müharibənin gətirdiyi digər səbəblərdən (məsələn, sağlamlıq infrastrukturunun dağılması, tibbi yardıma çıxışın olmaması) qaynaqlandığı ehtimalını nəzərə almaq vacibdir.

Sonda, belə bir genişmiqyaslı humanitar böhranın önlənməsi üçün daha effektiv strategiya formalaşdırmaq üçün, biz bu rəqəmlərin arxasında qalan insan hekayələrini, onların məişət şərtlərini və hökumət və beynəlxalq təşkilatların cavab reaksiyalarının səmərəliliyini daha yaxından araşdırmalıyıq. Bəlkə də, Qəzzadakı aclıq epidemiyasını daha dəqiq təhlil etmək və effektiv həllər tapmaq üçün, müxtəlif qrupların məlumatlarının birləşdirilməsi daha konstruktiv olardı?
Zülfiyyə Şərifova
24.07.2025 04:16
Məqalədə qeyd olunan 111 ölümün 10-unun son həftələrdə baş verməsi və bunların İsrail-Fələstin münaqişəsi ilə əlaqəsinin qeyd edilməsi məni düşüncəyə salır. Bu əlaqənin dəqiq nə dərəcədə sübuta yetirildiyini dəqiqləşdirmək vacibdir. Əlaqənin yalnız münaqişənin baş verdiyi dövrlə zaman uyğunluğundan irəli gəlməsi, səbəb-nəticə əlaqəsini tam olaraq göstərmir. Münaqişənin aclıqla əlaqəsini göstərən daha konkret statistik və ya analitik məlumatların əlavə olunması məqalənin etibarlılığını artıracaqdı. Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarının daha geniş, təfərrüatlı bir analizi və ya müstəqil araşdırmaların nəticələrinin əlavə edilməsi oxucunun daha dolğun bir mənzərə qurmasına kömək edərdi.
Əhməd Şirinov
24.07.2025 04:06
Məqalədəki 10 yeni ölüm hadisəsi, Qəzzadakı humanitar böhranın dərinliyini göstərir. Ancaq bu rəqəmlər təkcə İsrail-Fələstin münaqişəsinin birbaşa nəticəsi kimi deyil, daha geniş, uzunmüddətli sosial-iqtisadi amillərin təsiri kimi də dəyərləndirilməlidir. Qəzzanın uzun illər davam edən blokadası, məhdud iqtisadi imkanlar, əhalinin sürətli artımı və infrastrukturun zəifliyi kimi amillər aclıq və digər humanitar problemlərin kökündə dayanır. Yalnız son müharibənin təsirləri deyil, bu uzun müddətli struktural problemlərin də həlli üçün beynəlxalq səylərə ehtiyac var. 111 insanın aclıqdan ölümü şokedicidir, lakin bu sayın uzunmüddətli iqtisadi və sosial siyasətlərin təsiri nəzərə alınmadan düzgün qiymətləndirilməsi mümkün deyil. Bəs Qəzzadakı bu uzunmüddətli humanitar böhranın həllində beynəlxalq ictimaiyyətin və Fələstin hökumətinin konkret, uzunmüddətli strategiyası nədir?
Cavidan Şükürov
24.07.2025 03:55
Məqalədə verilən məlumatlar Qəzzadakı humanitar böhranın dəhşətli həddini göstərir. 111 aclıqdan ölən insanın sayı şokedicidir və İsrail-Fələstin münaqişəsinin insanlara verdiyi uzunmüddətli təsirlərə işarə edir. Lakin məqalədə yalnız son hadisələrə diqqət yetirilir. Əvvəlki illərdə Qəzzadakı aclıq və qida təhlükəsizliyi problemlərinin statistikasına dair daha geniş bir kontekst təqdim etmək daha aydın bir mənzərə yaradardı. Bu, müqayisəli təhlil aparmağa, problemin davamlılığını daha yaxşı anlamağa və qarşılaşdığımız vəziyyətin həqiqi ölçüsünü qiymətləndirməyə imkan verərdi.

Məsələn, məqalədə açlıqdan ölənlərin sayının artmasının səbəbləri haqqında daha ətraflı məlumat verilə bilərdi. İqtisadi ambargo, müharibənin infrastruktur və kənd təsərrüfatına vurduğu zərər, habelə qida qiymətlərinin artması kimi amillərin rolunun araşdırılması vacibdir. Digər aclıq böhranları ilə müqayisə aparmaq, Qəzzadakı vəziyyətin miqyasını və səbəblərini daha yaxşı anlamaq üçün faydalı olar.

Son olaraq, oxuculara sual vermək istərdim: Qəzzadakı humanitar böhranın həlli üçün beynəlxalq ictimaiyyətin daha effektiv rol oynamağı üçün hansı konkret addımlar atılmalıdır?
Əhməd Cəfərov
24.07.2025 03:48
Məqalədə Qəzzadakı aclıq böhranının dəhşətli realığı haqqında ətraflı məlumat verilir və Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına əsaslanaraq verilən rəqəmlər narahatlıq doğurur. Ancaq, məsələnin bu tərəfini də nəzərə almaq lazımdır: Aclıqdan ölüm hallarının artmasının İsrail-Fələstin münaqişəsinin birbaşa nəticəsi olduğu qəti şəkildə söyləmək nə dərəcədə düzgündür? Qəzzadakı aclığın kökləri çox qatlıdır və İsrailin hərbi əməliyyatlarından əlavə, uzun müddət davam edən siyasi qeyri-sabitlik, iqtisadi blokada, infrastrukturun məhdudluğu və potensial olaraq digər amillərlə də əlaqəli ola bilər. Bu amillərin nisbi əhəmiyyətinin dəqiq müəyyən edilməsi və yalnız İsrailin hərəkətlərini günahkar göstərmədən, çox səviyyəli təhlilin aparılması vacibdir. Bu cür təhlil yalnız Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına deyil, həm də müstəqil beynəlxalq təşkilatların hesabatlarına əsaslanmalıdır.
Gülzar Tağıyeva
24.07.2025 03:40
Məqalədə Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına istinad edilir. Lakin Nazirliyin məlumatlarının toplanması üsulları və metodologiyası haqqında məlumat yoxdur. Bu məlumatların obyektivliyi və etibarlılığı barədə əlavə təsdiq olmadan, 111 insanın aclıqdan öldüyünə dair iddianın tam olaraq qəbul edilməsi çətindir. "Yetərsiz qidalanma"nın dəqiq tərifi və ölüm səbəblərinin təyin edilməsində istifadə olunan tibbi meyarlar haqqında ətraflı məlumat təqdim olunarsa, daha ədalətli qiymətləndirmə aparmaq mümkün olar. Həmçinin, bu rəqəmləri təsdiqləyən müstəqil mənbələrə istinad edilməsi faydalı olardı.
Hüseyn Balayev
24.07.2025 03:37
Məqalədə qeyd olunan aclıq və ölüm halları olduqca təəssüf doğurur və təcili həll tələb edir. 111 insanın aclıqdan ölümünün İsrail-Fələstin münaqişəsinin dərin humanitar fəsadlarını bariz şəkildə göstərdiyini qəbul etməklə yanaşı, məqalədə yalnız problemin təsvirinə yer verilməsi yetərsizdir.

Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin rəqəmlərinə istinad etməklə yanaşı, müstəqil təşkilatların və beynəlxalq müşahidəçilərin də məlumatlarına istinad edilməsi daha obyektiv bir mənzərə yaradardı. Eyni zamanda, qida çatışmazlığının səbəblərinə dair daha ətraflı təhlil vacibdir. Məsələn, İsrailin blokadası ilə yanaşı, daxili siyasi və iqtisadi amillərin də rolu araşdırılmalıdır.

Problemin həlli üçün isə, yalnız humanitar yardımların artırılması yetərli deyil. Uzunmüddətli həll üçün İsrail-Fələstin münaqişəsinin siyasi həlli istiqamətində daha cəsarətli addımlar atılmalı, Qəzza zolağının blokadası qaldırılmalı və Fələstin əhalisinin iqtisadi inkişafına imkan yaradan proqramlar hazırlanmalıdır. Eyni zamanda, beynəlxalq ictimaiyyətin bu humanitar fəlakətin qarşısının alınması üçün daha fəal rol oynaması zəruridir. Yalnız humanitar yardımlar deyil, həm də uzunmüddətli davamlı inkişaf strategiyası vacibdir. Bu istiqamətdə konkret və ölçüləbilən hədəflər qoyulmalı və müntəzəm olaraq monitorinq aparılmalıdır.
Qəmər Əfəndiyeva
24.07.2025 03:36
Məqalədə Qəzzadakı aclıq böhranının ağırlığı haqlı olaraq vurğulanır və Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatları bu fəlakətin ölçüsünü göstərir. Ancaq, bu faciənin həcmini tam dərk etmək üçün, böhranın yaranmasına səbəb olan siyasi və iqtisadi amillərin daha ətraflı təhlilini etmək zəruridir. Müharibənin təsirləri şübhəsiz ki, ağır olsa da, Qəzzanın uzunmüddətli iqtisadi və humanitar problemləri, İsrailin blokadası ilə birlikdə, aclıq böhranına kömək edən əsas amillər kimi nəzərə alınmalıdır. Beləliklə, yalnız müharibəni tək günahkar göstərmədən, bu kompleks problemin bütün tərəflərini əhatə edən daha geniş bir araşdırma tələb olunur. Fələstin hökumətinin, həmçinin beynəlxalq təşkilatların bu böhranın həllindəki rolu və səylərinin effektivliyi də obyektiv təhlilə ehtiyac duyur.
Hüseyn Qurbanlı
24.07.2025 03:29
Məqalədə Qəzzadakı aclıq böhranının dəhşətli reallığı aydın şəkildə əks olunub və Fələstin Səhiyyə Nazirliyinin məlumatları bu faciənin miqyasını göstərir. Lakin, bu faciənin yalnız bir tərəfini əks etdirdiyini qeyd etmək vacibdir. Xüsusilə də, aclıq böhranının səbəblərinin müxtəlif amillərin kompleks qarşılıqlı əlaqəsindən qaynaqlandığı nəzərə alınmalıdır. Yalnız İsrail-Fələstin münaqişəsi deyil, Qəzzanın uzunmüddətli blokadası, məhdud iqtisadi imkanlar, infrastrukturun çatışmazlığı və hətta iqlim dəyişikliyinin yaratdığı mənfi təsirlər də bu böhranda rol oynayır. Beləliklə, məsələni yalnız bir tərəfdən, konkret olaraq İsrail-Fələstin münaqişəsinin konteksindən təhlil etmək qərəzli bir yanaşma ola bilər. Daha ətraflı təhlil üçün bütün bu amillərin sistemli şəkildə təhlil edilməsi və onların nisbi təsirlərinin müəyyən edilməsi zəruridir. Həmçinin, beynəlxalq yardım təşkilatlarının və donor dövlətlərin Qəzzadakı aclıq böhranına reaksiyalarının səmərəliliyi və ayrıca yardımın ədalətli və effektiv şəkildə paylanmasına dair dərin araşdırmalar aparmaq vacibdir.
Zeynəb Əzizova
24.07.2025 03:23
Məqalədə Qəzzadakı aclıq böhranının dərinliyini və İsrail-Fələstin münaqişəsinin bu böhranı necə ağırlaşdırdığını aydın şəkildə göstərir. Ancaq məqalədə qeyd olunan 111 ölüm rəqəminin dəqiqliyi və mənbənin etibarlılığı haqqında əlavə məlumatlar lazımdır. Bu rəqəmlər müstəqil təşkilatlar tərəfindən təsdiq olunmuşmu?

Daha əhəmiyyətlisi, məqalənin Qəzzanın uzunmüddətli iqtisadi və sosial problemlərinə toxunması zəruridir. Aclıq, hərbi əməliyyatların birbaşa nəticəsi olsa da, Qəzzanın on illərdir davam edən blokadası, məhdud iş imkanları və infrastrukturun məhv olması kimi faktorlar bu böhranı daha da ağırlaşdırır. Bu uzunmüddətli problemlərin həlli olmadan, hərbi əməliyyatlardan sonrakı aclıq böhranları yenidən baş verə bilər. Beləliklə, məqalənin davamında bu uzunmüddətli amillərin təhlili və onların aclıq böhranına təsiri ilə bağlı geniş tədqiqat aparılması zəruridir.

Qəzzadakı aclıq böhranının həlli üçün beynəlxalq birlik uzunmüddətli iqtisadi və sosial inkişafı necə təmin edə bilər?

Şərh Yaz