Hindistanın Mərkəzi Bankının Pul Siyasəti Komitəsi (MPC) bu həftənin əvvəlində iclasa başlayıb. İclasın sonunda, yəni avqustun 6-da yeni pul siyasəti ilə bağlı qərarın açıqlanması gözlənilir. İyun ayında Komitə əsas faiz dərəcəsini 50 baza bəndi azaltmışdı.
Qlobal iqtisadiyyatda baş verən qeyri-müəyyənliklər, ticarət müharibələri və proteksionizm meyilləri fonunda Mərkəzi Bank bu il ərzində artıq üç dəfə faiz dərəcələrini aşağı salıb. Bu addımlar qlobal ticarət və iqtisadi artım perspektivlərinə dəstək məqsədi daşıyır.
Pul Siyasəti Komitəsinin Gözlənilən Qərarları
Avqustun 4-də başlayan iclasda Pul Siyasəti Komitəsi üzvləri iqtisadi vəziyyəti müzakirə ediblər. Avqustun 6-da (çərşənbə günü) qərarın elan olunması planlaşdırılır.
Komitə üzvü Nageş Kumarın sözlərinə görə, Mərkəzi Bank fevral ayından etibarən faiz dərəcələrini azaltmaqla iqtisadi artımı dəstəkləməyə başlayıb. Repo faiz dərəcəsi iki mərhələdə 50 baza bəndi azaldılıb, eyni zamanda likvidlik də artırılıb.
Hindistanın Dövlət Bankı (SBI) Pul Siyasəti Komitəsinin iclasında repo faiz dərəcəsinin 25 baza bəndi azaldılacağını proqnozlaşdırır. Bankın fikrincə, avqust ayında atılacaq bu addım kredit artımını sürətləndirərək "erkən Diwali" gətirə bilər. Xüsusilə, 2026-cı maliyyə ilində festival mövsümü də erkən başlayır.
İyun Ayında Pul Siyasəti Komitəsinin Əsas Qərarları
- Repo faiz dərəcəsi 5.5 faizə endirilib.
- Daimi Depozit İmkanı (SDF) faiz dərəcəsi 5.25 faiz təşkil edir.
- Marjinal Daimi İmkan (MSF) və Bank Faiz dərəcəsi 5.75 faizə endirilib.
- Mərkəzi Bankın məcburi ehtiyat norması (CRR) 3 faizə endirilib.
- RBI həmçinin öz siyasət mövqeyini "yumşaq"dan "neytral"a dəyişdirib.
RBI rəhbəri Sancay Malhotranın iyun ayında verdiyi açıqlamaya görə, pul siyasətinin mövqeyi yalnız cari makroiqtisadi şərtləri deyil, həm də gələcək perspektivləri əks etdirir.
İqtisadi Artım Proqnozu
İyun ayında Hindistanın 2025-26-cı illər üçün ÜDM artımı proqnozu əvvəlki kimi 6.5 faiz səviyyəsində saxlanılıb. Rüb üzrə proqnozlar aşağıdakı kimidir:
- I rüb: 6.5 faiz
- II rüb: 6.7 faiz
- III rüb: 6.6 faiz
- IV rüb: 6.3 faiz
İnflyasiya
Son Pul Siyasəti Komitəsinin iclasında inflyasiya ilə bağlı aşağıdakı məlumatlar açıqlanıb:
- Ümumi İstehlak Qiymətləri İndeksi (CPI) fevral ayında 4 faizdən aprel ayında 3.7 faizə düşüb.
- Ərzaq inflyasiyası azalıb.
- Yanacaq inflyasiyası deflyasiya zonasında qalıb.
Rüblük proqnozlar aşağıdakı kimi idi:
- I rüb: 2.90 faiz
- II rüb: 3.40 faiz
- III rüb: 3.9 faiz
- IV rüb: 4.4 faiz
Son iclasda RBI ərzaq inflyasiyası ilə bağlı vəziyyətin yaxşı olduğunu, bunun da rekord buğda məhsulu və güclü paxlalı bitkilər istehsalı ilə əlaqədar olduğunu bildirib. Baza inflyasiyasının əsasən sabit və nəzarət altında olduğu qeyd edilib. Ölkədə inflyasiya gözləntiləri də mülayimləşmə meyli göstərir.
Oxucu Şərhləri
Lakin, keçmişdəki təcrübədən fərqli olaraq, hazırkı vəziyyətdəki "qlobal iqtisadiyyatda baş verən qeyri-müəyyənliklər, ticarət müharibələri və proteksionizm meyilləri" kimi amillər daha mürəkkəb bir şərait yaradır. O dövrdə əsasən maliyyə sisteminin çöküşü ilə bağlı narahatlıqlar vardısa, bu gün ticarət gərginlikləri və qlobal tədarük zəncirlərindəki pozulmalar da iqtisadiyyata təsir göstərir. Bu kontekstdə, MPC-nin qərarının yalnız faiz dərəcələrini azaltmaqla kifayətlənməyib, həm də bu qlobal qeyri-müəyyənliklərlə necə başa çıxacağı daha əhəmiyyətlidir. Keçmişdəki faiz endirimləri bəzən enflasyonist təzyiqlər yaratmışdı; eyni fəsadın təkrarlanmaması üçün MPC-nin balanslaşdırılmış bir yanaşma tətbiq etməsi zəruri görünür.
Ancaq, bu günün vəziyyəti bir neçə cəhətdən fərqlidir. Birincisi, Hindistanın iqtisadiyyatı hələ də nisbətən güclüdür və MPC-nin qərarı ehtiyatlı olmalıdır. İkincisi, qlobal iqtisadiyyatda ticarət müharibələri və proteksionizm kimi fərqli qeyri-müəyyənliklər mövcuddur. Bu, sadəcə faiz dərəcələrini azaltmağın kifayət etməyəcəyi və daha geniş, koordinasiyalı iqtisadi siyasət tədbirlərinə ehtiyac duyula biləcəyi anlamına gələ bilər. Keçmişdən çıxarılan dərs isə, siyasətçilərin qlobal təsirləri nəzərə alaraq qərarlar qəbul etmələri və təkcə daxili amillərə deyil, həm də beynəlxalq iqtisadi mənzərəyə uyğun siyasətlər tətbiq etmələri lazım gəldiyidir. Bəs, bu qərarın Hindistan daxilində inflyasiyaya təsiri necə ola bilər?
Bununla belə, gəlin məsələnin bu tərəfini də nəzərə alaq: faiz dərəcələrinin aşağı salınması bəzi hallarda inflyasiya risklərini də artıra bilər. Xüsusilə qlobal iqtisadiyyatdakı qeyri-müəyyənliklər və ticarət müharibələrinin mövcud olduğu bir şəraitdə, əhalinin pul kütləsinin artması qiymətlərə təzyiq göstərə bilər. Bu baxımdan, MPC-nin qərarı verərkən inflyasiyanı nəzarətdə saxlamaqla iqtisadi artımı balanslaşdırmağın çətinliyini necə həll edəcəyi maraq doğurur. Faizlərin daha da endirilməsi qənaətbəxş nəticə verməyə bilər, əgər inflyasiyanın artması potensial faydaları kölgədə qoysa.
Şərh Yaz