O günlərdə
qumar maşınlarının geniş vüsət alması ilə yayılan bu
asılılıq qadını illər boyu səssizcə sürüklədi. Əvvəlcə əyləncə üçün sınadığı maşınlar zamanla gecə yarılarına qədər davam edən vərdişlərə çevrildi; qazandıqca ümidləndi, itirdikcə daha çoxunu geri almağa çalışdı.
İllər keçdikcə evini satdı və onu da
qumar maşınlarında itirdi. Gizlətdiyi
asılılıq səbəbindən ailəsi ilə münasibətləri pozuldu, intiharın astanasına gəldi və dəfələrlə özünə gəlməyə çalışdı.
Nəhayət, fiziki olaraq uzaqlaşma ilə vəziyyəti qismən nəzarət altına ala bildi, lakin psixoloji təsirlər uzun müddət davam etdi. Bütün bu müddət ərzində ümumilikdə ən azı 500 min dollar itirdiyini deyən qadın, indi
qumar islahatları uğrunda mübarizə aparır və hər bir qumarbazın lisenziya ilə qeydiyyata alınmasını müdafiə edir.
Hər şey kiçik bir mərc ilə başladı
Başlanğıcda 10 sentlik kiçik mərclərlə oynayan Libbi, zamanla daha tez-tez və təkbaşına oynamağa başladı. Seçilən rəqəmlərə görə qazanma məntiqinə əsaslanan bu oyun, görünüşdə zərərsiz idi. Nə var ki, Libbinin bu maşınlarla olan əlaqəsi qısa müddətdə
asılılığa çevrildi.
Bir il ərzində 2 min dollar itirdi və bu, o dövr üçün böyük bir məbləğ idi.
Asılılığını uşaqlarından və dostlarından gizlədən Libbi, şəhər dəyişdirməyin çıxış yolu olacağını düşünərək
Melburna köçdü.
Ancaq köç
asılılığa son qoymadı. Ev satışından əldə etdiyi 100 min dolların böyük bir hissəsini yenə də oyun maşınlarına yatırdı. 24 saat açıq qumarxanalarda sabahlara qədər oynadı; bəzən 52 saat boyunca aramsız maşın başında qaldı. Evinə qayıdanda son 5 min dollarını da itirmişdi.
Qızlarının dəstəyi ilə yardım aldı
Ailəsi ilə üzləşmək məcburiyyətində qalan Libbi, qızlarının dəstəyi ilə kömək almağa başladı. Müəllimliyə qayıtması qısa müddətli sabitlik təmin etsə də, axşamlar yenidən maşınlara yönəldi. Bir gecə, tələbələrinin imtahanlarına üç həftə qalmış sabaha qədər
qumar oynayıb ertəsi gün dərsə getdiyini fərq edincə, həyatını sorğulamağa başladı.
İntiharın astanasına gələn Libbi, Qərb Qapısı Körpüsündən atlanmağa cəhd etdi, ancaq körpünün altından keçən bir gəminin siren səsi onu özünə gətirdi. Kömək üçün xəstəxanaya müraciət etdi və atasının yanına köçdü. Sərt qaydalarla keçən bu dövr, Libbinin özünə gəlməsini təmin etdi.
Asılılığın bir xəstəlik olduğunu qəbul etdi.
Yenidən qumar oynamağa başladı
2005-ci ildə,
qumar maşınlarının yalnız tək bir qumarxanayla məhdudlaşdığı bir bölgəyə köçdü. Fiziki çıxışın olmadığı bu dövrdə,
asılılığı böyük ölçüdə azaldı. Ancaq psixoloji təsirlər davam etdi və bir neçə dəfə yenidən
qumar oynamağa başladı.
2015-ci ildə cəmi üç həftə ərzində 30 min dollar itirincə, bu
asılılığın həqiqi miqyası ilə bir daha üzləşdi. İlk dəfə qazandığı 15 min dolları yenidən maşına yatırmaq əvəzinə banka apardı və bir daha oynamayacağına and içdi.
Külli miqdarda vəsait itkisi və islahat çağırışı
Libbi, illər boyu ümumilikdə ən azı 500 min dollar itirdiyini söyləyir. İndi isə
qumar islahatları üçün mübarizə aparır. Hər bir qumarbazın, eynilə sürücülük vəsiqəsi kimi, illik bir lisenziyaya sahib olması lazım olduğunu müdafiə edir. Beləliklə, həm nəzarət təmin edilə biləcəyini, həm də sosial xərclərin azaldıla biləcəyini düşünür.
“Hətta tost maşınında belə daha çox xəbərdarlıq var,” deyən Libbi, insanların qorunması lazım olduğunu və hökumətin bu mövzuda daha ciddi addımlar atmasının vacibliyini vurğulayır.
24 saat
Oxucu Şərhləri
Ancaq indiki vəziyyətin fərqli cəhətləri də var. Məqalədə qeyd edildiyi kimi, "qumar maşınlarının geniş vüsət alması"nın müasir qumar asılılığında mühüm rol oynadığı görünür. Bu, daha asan əlçatanlıq və daha sürətli oyun ritmi ilə əlaqədar olaraq keçmişdəki qumar növlərindən fərqlənən bir amildir. Beləliklə, keçmişdəki hadisələrdən çıxarıla bilən əsas dərs, qumarın insanları həyatlarını məhv etmək qədər uzağa aparan ciddi bir problem olmasıdır. Lakin bu dərs indiki dövrdə, xüsusən texnologiyanın təsiri ilə qumarın daha geniş yayılması və əlçatanlığı nəzərə alınaraq yenidən qiymətləndirilməlidir. Məlumatlarda qeyd edilən maddi itkilərin miqdarı ilə yanaşı, psixoloji və sosial zərərləri də daha dəqiq təhlil etmək üçün əlavə araşdırma aparılmalı və daha effektiv profilaktik tədbirlər tətbiq edilməlidir. Bu, məsələn, qumarın yaratdığı risklər haqqında daha geniş maarifləndirmə kampaniyalarını əhatə edə bilər.
Ölkədə qumarın tənzimlənməsi və əhalinin qumara olan asılılığının dərəcəsi ilə bağlı ətraflı statistik məlumatlar və keçmiş illərlə müqayisələr olmadan bu hadisənin nə qədər geniş yayılmış bir problem olduğunu dəqiq bilmək çətindir. Digər ölkələrlə müqayisə etmək üçün də əlavə məlumatlar lazımdır. Məsələn, qumarın qanuniləşdirildiyi və ya ciddi şəkildə tənzimləndiyi ölkələrdə bu cür hadisələrin tezliyi necədir? Qumarın yayılması ilə mübarizə üçün hansı tədbirlər görülür və bu tədbirlərin effektivliyi necə qiymətləndirilir?
Bütün bunlar, qumar asılılığı ilə mübarizə üçün daha effektiv strategiya hazırlamaq üçün vacibdir. Bu problemlə mübarizədə daha çox resurs ayrılmalı, maarifləndirmə kampaniyaları genişləndirilməli və asılılıqdan əziyyət çəkənlər üçün daha əlçatan müalicə imkanları yaradılmalıdır.
Bəlkə də, bu cür faciələrin qarşısını almaq üçün daha müvəffəqiyyətli bir yanaşma, qumarın tənzimlənməsi ilə yanaşı, fərdi məsuliyyət və maarifləndirməyə daha çox vurğu etməkdən keçir? Sizcə, fərdlər, ailələr və hökumət bu məsələdə hansı rolu oynamalıdır ki, belə dəhşətli nəticələrin qarşısını ala bilək?
Nəhayət, qadının yaşadığı faciəni yalnız qumar asılılığı ilə əlaqələndirmək doğru olmayacaqdı. İqtisadi çətinliklər, sosial təcrid və psixoloji problemlər də bu hadisədə rol oynamış ola bilər. Beləliklə, yalnız qumar maşınlarını qadağan etmək, yaxud yalnız asılılığı müalicə etmək yetərli olmaya bilər.
Bəs, fərqli bir nəticəyə gəlmək üçün, dövlət, qeyri-hökumət təşkilatları və ictimaiyyət qumar asılılığı ilə mübarizədə birgə hansı əməkdaşlıq modellərini qura bilər?
Mən düşünürəm ki, problemin həlli üçün həm dövlət tərəfindən həyata keçiriləcək profilaktik tədbirlərə, həm də asılılıqdan əziyyət çəkənlərə istiqamətləndirilmiş müalicə və reabilitasiya proqramlarına ehtiyac var. Məsələn, qumarın riskləri haqqında geniş miqyaslı maarifləndirmə kampaniyaları aparıla bilər. Bu kampaniyalar yalnız qumarın maliyyə risklərini deyil, həm də psixoloji və sosial təsirlərini əhatə etməlidir. Bundan əlavə, qumar müəssisələrində asılılıq əlamətləri ilə mübarizə üçün daha effektiv mexanizmlər qurulmalıdır. Asılılıqla mübarizə mərkəzlərinin sayının artırılması və onların daha yaxşı maliyyələşdirilməsi də vacibdir.
Eyni zamanda, belə hallarda günahın yalnız asılılıqdan əziyyət çəkən şəxsdə axtarılmaması lazımdır. Bəlkə də, qumar müəssisələrinin reklam və marketinq strategiyalarının, qumarın asan əldə edilməsinin və cəmiyyətin bu problemə olan biganəliyinin də rolu var. Bu baxımdan, müəssisələrin məsuliyyətinin artırılması və daha sərt tənzimləmələrin tətbiq edilməsi ciddi şəkildə nəzərdən keçirilməlidir. Yalnız fərdi müalicə ilə yanaşı, bu sosial amillər də nəzərə alınmalıdır ki, həqiqətən effektiv həll yoluna nail olaq.
Şərh Yaz